Fanning vazifasi o‘quvchilarni - zamonaviy axborot texnologiyalari haqidagi
bilimlar, hususan, axborot xavfsizligi, axborotlarni himoya qilish, kompyuterlarga
xizmat qilishning asosiy qoidalari va masalalari, kompyuter viruslaridan saqlanish
usullari va dasturiy vositalari, fayllarni arxivlash usullari va dasturiy vositalari,
arxivator – dasturlar bilan ishlash, axborot tizimlarini tuzish va ulardan
foydalanishning asosiy qoidalari va usullari, axborot texnologiyalarining texnik
vositalari bilan tanishishtirish, uskunaviy tizimlar yordamida sodda ma‘lumotlar
ombori (MO) va bilimlar ombori(BO)ni yaratish, turli fizik, iqtisodiy, biologik va
matematik modellar qurish usullari, umumta‘lim fanlari (geometriya, fizika,
algebra, kimyo, iqtisod kabilar)dagi sodda masalalarning matematik modellarini
qurish, lokal va global kompyuter tarmoqlari bilan ishlash ko‘nikmalarini
shakllantirish, zamonaviy axborot texnologiyalarining jamiyatni rivojlantirishdagi
muhim ahamiyati bilan tanishtirish va ulardan o‘z kasbiy faoliyatlarida foydalana
olish malakalarini shakllantirishdan iboratdir.
Umumiy o‘rta ta‘lim maktablarida, keyinchalik akademik lisey va kasb-hunar
kollejlarida o‘quvchilar «Informatika» umumta‘lim fanini o‘rganish natijasida
axborot texnologiyasi haqida boshlang‘ich tushunchalarga ega bo‘lib, kompyuter
savodxonligiga erishadilar. Axborot texnologiyalarini yanada chuqurroq
12
o‘zlashtirish va ulardan foydalanish malaka va ko‘nikmalarini hosil qilish Axborot
texnologiyalari fanini o‘rganish orqali amalga oshiriladi. Natijada o‘quvchilar
axborot madaniyatini egallaydilar.
Axborot madaniyati – bu, insonni axborot texnologiyalarining barcha
imkoniyatlaridan o‘z faoliyatida samarali foydalana olishini bildiradi. Axborot
madaniyatiga erishgan odam axborotlashgan jamiyatning faol a‘zosiga aylanadi.
«Axborot texnologiyalari» fanini o‘rganish o‘quvchilarning «Informatika»,
«Matematika», «Fizika» va boshqa umumta‘lim fanlaridan olgan bilim va
ko‘nikmalariga asoslanadi. Shuningdek, axborot texnologiyalarining usul va
vositalaridan ushbu fanlarni o‘rganishda keng foydalanish ko‘zda tutilishi kerak.
«Axborot texnologiyalari» fanini akademik lisey va kasb-hunar kollejlarining
barcha yo‘nalishlarida o‘qitilishi sababli quyida keltirilayotgan dasturning u yoki
bu bo‘limini o‘rganish darajasi o‘quvchilarning qiziqishi va tanlangan kasbiy
yo‘nalishiga bog‘liq holda olib boriladi. Ammo, barcha yo‘nalishlarda tahsil
olayotgan o‘quvchilar dasturning hamma bo‘limlaridagi bilimlardan xabardor
bo‘lishlari kerak.
O‘quvchilarning bilim, malaka va ko‘nikmalariga talablar.
Fanni o‘rganish natijasida o‘quvchilar:
-
axborot texnologiyalari vositalaridan o‘qish davomida va o‘zining kasbiy
faoliyatida foydalanishni bilishi;
-
axborot xavfsizligi tushunchasi va axborot himoyasining usullari haqida
ma‘lumotga ega bo‘lishi;
-
axborotni tashkil qilish va izlab topish, ajratib olingan axborotni
tizimlashtirish, tarkiblantirish, umumlashtirish va tushunarli shaklga
keltirishni bilishi;
-
kompyuterlarga xizmat qilishning asosiy qoidalari, ularga xizmat qiluvchi
dasturlar va ulardan foydalana olishni bilishi;
-
kompyuter viruslaridan saqlanish usullari, antivirus dastur vositalarining
imkoniyatlaridan foydalana olishi;
13
-
fayllarni arxivlash usullari va arxivator dasturlar bilan ishlashni bilishi;
-
umumta‘lim fanlaridagi sodda masalalarning modellarini tuza olishi;
-
multimediya texnologiyasi va telekommunikasiyadan foydalana olish
ko‘nikmalariga ega bo‘lishi;
-
axborotning matn, grafik, rangli tasvir, tovush, odam ovozi, musiqa,
animasiya, videoklip kabi turlarining o‘rnini tasavvur qila olishi;
-
axborot jarayonlarining zamonaviy jamiyatdagi ahamiyati, global
axborotlashtirish jarayonining jamiyat va insonning rivojlanishiga ta‘sirini
tushuna olishi;
-
axborot manbalari, infratuzilma, axborot muhiti, jamiyatning axborot
salohiyatini tasavvur qila olishi;
-
zarur axborotni topish va uning ishonchliligini aniqlash yo‘llarini bilishi;
-
kompyuterlashgan axborot manbalariga kirish yo‘llari va usullarini bilishi;
-
shaxsiy elektron manzil (elektron pochta) ochish, Internet tarmog‘ida axborot
izlash tizimlaridan foydalana olish malakalariga ega bo‘lish;
-
Internet va lokal kompyuter tarmoqlaridan foydalana olishni malakalariga ega
bo‘lishlari zarur.
Dasturning asosiy bo‘limlari quyidagilar:
1-bob. Axborot texnologiyalari, ularning jamiyatdagi o‘rni va ahamiyati.
2–bob. Axborot tizimlari va ulardan foydalanish.
3-bob.. Ma‘lumotlar ombori va uni boshqarish tizimlari.
4-bob. Fayllarni arxivlash va kompyuter viruslaridan saqlanish
5-bob. Axborot xavfsizligi.
6-bob. Kompyuterlarga xizmat ko‘rsatish.
7-bob. Model va modellashtirish asoslari.
8-bob. Kompyuter tarmoqlari va ularda ishlash asoslari.
9-bob. O‘zbekistonda kompyuter tarmoqlari. [5]
|