O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi

3-rasm
“Завершение работу с Windows” nomli oyna chiqadi.
Bu holda kompyuter:
1. приостановить работу компьютера (Kompyuter ishini to’xtatish)
2. выключить компьютер (Ishni tugatish)
3. перезагрузить компьютер (Kompyuterni qayta ishga tushirish)
4. перезагрузить компьютер в режиме MS-DOS (MS DOS muhitida ishlash)
rejimlarini taklif qiladi.
”Выключить компьютер” qatori joriy holda bo’ladi (agar joriy holda bo’lmasa sichqoncha yoki yunalish tugmalari yordamida joriy qilinadi).
Keyin [Enter] klavishi bosiladi (yoki ”OK” klavishiga sichqonchaning ko’rsatkichi keltirilib, uning chap klavishi bir marta bosiladi). Natijada kompyuterdagi barcha fayllarning saqlanish tartibi o’rnatiladi, fayllarning strukturasi dastlabki holatga keladi va kompyuterni o’chirishga ruxsat etiladi.
Yuqoridagi jarayon ALT+F4 klavishi bilan ham bajariladi.
Shundan so’ng kompyuterni o’chirish taklifi beriladi.
Windows XP ning ish stoli va uning elementlari
Windows -XP operatsion muhiti ob’ektga asoslangan yondashuv (OOP) ni o’zida to’la aks ettirgan. Buning natijasida foydalanuvchilar uchun “ish stoli” (Desktor-Рабочий стол) yaratilgan. Bu haqiqiy yozuv stolining aynan o’zidir: bu stol ustida kompyuter turadi “Мой компьютерr”, har xil hujjatlar, papkalar, ish qurollari (kalkulyator, soat, kalendar, bloknot, turli amaliy dasturlar,..), Корзина bo’ladi. Uchirilgan hujjatlar diskdan bevosita uchirilmasdan shu Корзина ga tushadi, kerak bo’lgan holda esa shu joydan qayta tiklanadi (Faqat “haqiqiy Корзина” stol ostida, Windows-Корзина si esa ishchi stolning ustida turadi).
Windows-XP da sichqonchaning o’ng tugmachasi ham aktivlashgan bo’lib ishchi stolning turli xil funktsiyalarni amalga oshiradi.
Ярлык papkalar rasmda ko’rsatilgan znachokka ega bo’lib, integral muhit bilan ishchi stolni bog’laydi.
Ярлык papkalarni sig’imi 2 Kbayt sig’imni egallashi mumkin, ular oraliq dasturi bo’lib, integral muhitni ishga tushirish uchun xizmat qiladi.
Ekranni quyi yoki yuqori qismida masala paneli bo’lib, uning chapki burchagida Пуск tugmachasi mavjud bo’ladi va barcha amallar shu tugmachadan boshlanadi. Пуск tugmachasi tanlansa asosiy menyu hosil bo’ladi, uni ishga tushirish usullari quyidagicha (4-rasm).

4-rasm
1) Sichqoncha kursori shu tugmachaga keltiriladi va uning chap klavishi bir marta bosiladi, ekranda asosiy menyu hosil bo’ladi.
2) CTRL+ESC klavishi bosilishi bilan asosiy menyu aktivlashtiriladi.
3) -klaviaturadagi oynaklar belgili tugmachani bosish bilan asosiy menyu aktivlashadi.
Masala panelida aktivlashgan barcha obektlar ruyxati aks etadi.
Uning o’ng qismida joriy vaqt va boshqa ma’lumotlar mavjud bo’ladi.
Masalan:
RU-tugmachasi tanlansa Ru yoki En ish tartibiga o’tkazish imkonini beradi.
Rasmdan ko’rinadiki, asosiy menyudagi buyruqlar oddiy va ko’rsatkich yunalishiga ega bo’lgan buyruqlardan iborat. Ko’rsatkich yunalishiga ega bo’lgan buyruqlar o’z navbatida qism menyuga ega bo’ladi. U yerdan zaruriy dastur tanlanadi va ishga tushiriladi.
2)Пуск Программы Проводник
ni tanlash bilan kompyuterga ulangan barcha qurilmalarning daraxtsimon katalogi aks etadi.
Ekranning chap qismida daraxtsimon katalogi aks etsa, o’ng qismida esa aktiv katalogdagi fayllar ruyxati aks etadi. Unda ishchi EXE yoki COM kengaytmali fayl tanlanib shu fayl oson ishga tushiriladi (5-rasm).

5-rasm

1. 
   Пуск – Программы - Сеанс MS DOS
   

tanlansa, kompyuter MS DOS ish tartibiga utadi. Foydalanuvchi tomonidan kerakli papkaga, katalogga utadi va klaviatura orqali ishchi fayl nomi kiritilib, ENTER tugmachasi bosiladi.
Foydalanilgan xujjatlarni asosiy menyudan ochish
Programma bilan ishlagan vaktda turli xujjatlar hosil bo’ladi. Windows–XP da 15 tagacha oxirga paytda foydalanilgan xujjatlarni Документы qism menyusidan ochish imkoniga ega bo’ladi. Har bir xujjatning oldida xujjat tipiga mos bo’lgan znachok mavjud. Foydalanuvchi tomonidan ixtiyoriy xujjat tanlanib, sichqonchaning chap tugmachasi bosilsa, dastlab xujjat tipiga mos bo’lgan integral muxit ishga tushadi, so’ng tanlangan xujjatning yuklanishi ko’zatiladi.Документы qism menyusida eski xujjatlar o’rnini yangi yaratilgan xujjatlar egallaydi (6-rasm).

6-rasm
Документы qism menyusidagi tanlangan xujjatlar ustida turli amallarni ham bajarish mumkin. Buning uchun ixtiyoriy xujjat tanlangandan so’ng sichqonchaning o’ng tugmachasi bosilsa, rasmda ko’rsatilganidek konteks menyu hosil bo’ladi. Kontekst menyu buyruqlari tanlangan xujjatga taaluqli bo’ladi. Rasmda tavsiya qilinganidek, tanlangan xujjatni yozuvga chiqarish, ochish, jo’natish, nusxa ko’chirish va boshqa xususiyatlarini o’zgartirish mumkin.

2.