O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

Nolga keltirish usuli - bu ham o’lchov bilan taqqoslash usulining bir turi hisoblanadi. Bunda o’lchanadigan kattalikning va o’lchovning taqqoslash asbobiga bo’lgan ta’siri natijasini nolga keltirish lozim bo’ladi. Masalan, elektr qarshiligini qarshiliklar ko’prigi bilan to’la muvozanatlashtirib o’lchash.


— 0

^{f (x}~y) = ⁰

Almashlash (o’rindoshlik) usuli - o’lchov bilan taqqoslash usuli bo’lib, bunda o’lchanadigan kattalik o’lchov orqali yaratilgan ma’lum qiymatli kattalik bilan o’rin almashtiriladi. Misol: o’lchanadigan massa bilan toshlarni tarozining bitta pallasiga galma- gal navbati bilan joylashtirib o’lchash yoki qarshiliklar magazini yordamida tekshirilayotgan rezistorning qarshiligini topish:


Bunda kalit “К” ni ikkala holatda (1,2) qo’yganda аща₂ shart bajarilishi kerak.
I1 = U / R₀ -^ a_t
I2 — ^U / ^Rx -^ (^2
Mos kelish usuli - o’lchov bilan taqqoslash usulining turi. O’lchanadigan kattalik bilan o’lchov orqali yaratilgan kattalikning ayirmasini shkaladagi belgilar yoki davriy signallarni mos keltirish orqali o’tkaziladigan o’lchash. Masalan, kalibr yordamida val diametrini moslash, uzunlikni shtangensirkul yordamida o’lchash, jismning aylanishi chastotasini stroboskop yordamida o’lchash.
Har bir tanlangan usul o’z usuliyatiga, ya’ni o’lchashni bajarish usuliyatiga ega bo’lishi lozim. O’lchashni bajarish usuliyati deganda, ma’lum usul bo’yicha o’lchash natijalarini olish uchun belgilangan tadbir, qoida va sharoitlar tushuniladi.
Diskret o’lchash usuli. Statik, dinamik o’lchash usuli
O’lchanadigan kattalikning o’lchash jarayonida o’zgarish xarakteriga ko’ra statik va dinamik o’lchashlarga ajratiladi. Statik o’lchash deganda qiymati o’lchash jarayoni mobaynida o’zgarmaydigan kattalikni o’lchash tushuniladi. Bundan tashqari, davriy o’zgaruvchan kattaliklarning turg’un rejimidagi o’lchashlar ham kiradi. Masalan, o’zgaruvchan kattalikning amplituda, effektiv va boshqa qiymatlarini turg’un rejimida o’lchash.