4. Nazorat so`roqlari 1) Nega o`lchash noaniq bajarilganda to`g`ridan-to`g`ri o`lchab olingan miqdorlarni qo`llab koeffitsientlarni baholash mumkin emas?
2) Agar tenglamalar tizimining determinanti nolga teng yoki nolga juda yaqin son bo`lsa nima qilish lozim?
3) Kirishlar soni ikkitadan ko`p bo`lsa keltirilgan usulni qo`lash mumkinmi?
11 – amaliy mashg`ulot Nochiziq regressiyani aniqlash
1. Mashg`ulot mavzusiga doir umumiy ma’lumotlar Ikki tasodifiy miqdorning kuzatilgan qiymatlari koordinata tizimiga ega bo`lgan sirtga tushirilganiga korreliyatsiya maydoni deyialdi.
Kuzatishlar berilgan bo`lsa
u: u1,u2,…uN y: y1,y2,…yN ularning ichida albatta eng kattasi va eng kichigi mavjud bo`ladi. Ular mos ravishda va bo`lsin. Butun kuzatish maydoni abssissa va ordinata o`qi bo`ylab p dona oraliqlarga bo`linadi. Bu sonni quyidagidan aniqlash tavsiya etiladi
p=enteir(1+3,32 lgN),
N – kuzatuvlar soni, enteir(z) – qavs ichidagi qiymatning butun songacha yaxlitlash amali.
Korrelyatsiya maydoni to`r bilan qoplanadi. To`rning bir xujayrasining o`lchamlarini quydagicha aniqlanadi
Har bir oraliqning o`rta qiymatlari hisoblanadi:
Bunday to`rning har bir xo`jayrasi ichida bir necha o`lchash natijalari joylashadi, ularning soni hisoblanib o`lchamli jadvalga joylashtiriladi. Natijada manfiy bo`lmagan sonlardan tashkil topgan o`lchamli matritsa hosil bo`ladi. (j, i) – xujayradagi son bo`lsa, unda ularning yig`indisi eksperimentlar soniga teng
Har bir ustundagi sonlar uchun
har bir qatordagi sonlar uchun esa
bo`ladi.
O`lchash natijasi (j, i)-xujayraga tushish ehtimoli quyidagicha baholanadi
Kirish ta’sisri u i-oraliqqa tushish ehtimolining bahosi
chiqish y j-oraliqqa tushish ehtimolining bahosi esa
Chiqishning kirishga nisbatan shartlli ehtimolining bahosi
Chiqishning kirishga nisbatan shartli matematik kutilmasi (regressiya qiymati)
Bu qiymatlar har bir uchun moslab joylashtiriladi. Lozim bo`lsa olingan nuqtalar, birorta ma’lum bo`lgan interpolyatsiya usuli qo`llangan holda, o`zaro birlashtiriladi. Hosil bo`lgan chiziq regressiya chizig`ining bahosidir.
Ilova. Keltirilgan usul qoniqarli natija berishi uchun o`chab olingan nuqtalar soni etarli darajada ko`p bo`lishi kerak, odatda N> 150-200.
