O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni Saqlash Vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Psixologiya

Ekstraversiv tip - o`ta kirishimli bo`lib, bunday odamlarning do`stlari va 
tanishlari juda ko`p bo`ladi. Bunday odamlar ezmalik darajasigacha ko`p gapiradilar, 
har qanday ma‟lumotni ulardan ochiqchasiga bilib olish mumkin. Bu toifadagilar 
do`stlar davrasida, ishda, oilada, ko`pincha yetakchilikda boshqalarga yon bosib, 
boshqalarga bo`ysunishni va chetda turishni afzal ko`radilar. Ular o`zgalarni diqqat 
bilan eshitishga tayyorlik, so`rashgan narsani bajarish kabi ijobiy xislatlarga egadirlar. 
Salbiy tomonlari: ta‟sirga beriluvchan, engiltabiat, maishatga o`ch, ig`vo va 
g`iybatlarni tarqatishda ishtirok etadilar. 

---

57 
Introversiv tip - uning boshqalardan farqli tomoni shundaki, ular o`ta 
iymanuvchan, haqiqiylikdan yiroqlashuvchan, o`z tuyg`ularini oshkor etishni 
xohlamaslik, faylasuflik qilishga intilishlari bilan xarakterlidir. Bunday odamlar 
yolg`izlikni yoqtiradilar, atrofdagilar bilan kam nizoga borib, qachonki ularning 
shaxsiy hayotlariga aralashgandagina atrofdagilar bilan ixtilofga boradilar. Ularda 
qat‟iyatlilik
, 
prinsipiallik kabi ijobiy fazilatlar bilan bir qatorda qaysarlik, fikrlashning 
torligi, o`z g`oyalarini o`ta qat‟iyatlilik bilan himoya qilish kabi salbiy xislatlar 
mavjud. Ular har bir narsaga o`z nuqtai nazarlari bilan qaraydilar, boshqalarning 
fikrlaridan o`z fikrlarini ustun qo`yadilar. 
Xarakter - shaxsning bir tomoni, lekin bu shaxs degani emas. Ekstremal 
vaziyatda yoki shunchaki tanlash vaziyatida qoldirilgan kishi holatlardan 
ustun bo`lishga, shu jumladan, o`z xarakteridan ham yuqori ko`tarilishga qodirdir. 
Kishining istalgan, shu jumladan, ichki, psixologik holatlarga qarshilik qilish qobiliyati 
uning o`zini o`zgartiradigan qudratli kuchi borligini, uni shaxs sifatida rivojlantirish 
negizini namoyish qiladi. Shuning uchun kishini xatti-harakatlarini tushuntirishga, 
uning xulq-atvorini oldindan aytib berishga har qancha urinishlar prinsip jihatidan 
o`zil-kesil bo`lishi mumkin emas, chunki shaxs bunday tushuntirishlarni 
qadrsizlantirishi, ularga qarshi harakat qilishi va boshqacha bo`lib qolishi mumkin, 
ya‟ni faqat tashqi va ichki holatlarga muvofiqligi foydasigagina emas, balki o`zi 
ijtimoiy va umuminsoniy jihatdan qo`llanilishi foydasiga tanlash o`tkaziladi. Shaxs 
bunga qay darajada qodirligiga qarab, unda konkret-xarakterologik emas, balki ijtimoiy 
va umuminsoniy qadriyatlari yo`zaga keladi.