O`zbekiston respublikasi

«Sizni lutfan taklif qilamiz» iborasi noo`rin ekanligini ta`kidlash lozim. Aslida, 
lutfan tashrif buyurishingizni so`raymiz bo`lishi kerak. 
Latifa janrning yuzaga kelgan davri qadim zamonlarga borib taqaladi. Uning 
alohida janr sifatida shakllanib, gullagan davri taxminan IX-XI asrlarga to`g`ri keladi 
deb ta`kidlashadi folklorshunos olimlar. 
Latifalar satira va yumorga asoslanadi. Bu uning o`ziga xos belgilaridan biri. 
Darhaqiqat, voqea va hodisalar echimida satira va yumor hal qiluvchi rol’ o`ynaydi - 
qahramonning g`alabasini, ayni paytda qarshi tomondagi kulgili holatning 
mag`lubiyatini ta`minlaydi.
Latifalar asosan kichik maishiy mavzularga bag`ishlangan bo`ladi. Ular 
ko`pincha maishiy hayotdagi kamchiliklarni bo`rttirib ko`rsatish maqsadida 

---

44 
yaratiladi. Ularda nutqiy dialog ko`rinishi etakchilik qiladi. Sharq xalqlari og`zaki 
ijodidagi latifalarning o`z qahramonlari mavjuddir. O`zbeklarda Nasriddin Afandi 
yoki Xo`ja Nasriddin, qozoqlarda Aldarko`sa, tojiklarda Nasriddin Afandi va Jo`xi, 
turkmanlarda Mirali nomlari mashhur. Shuni ta`kidlash lozimki, Sharq xalqlari 
yaratgan latifalar mohiyati jihatidan bir-biriga juda o`xshaydi. Aynan bir mavzudagi 
latifaning qahramoni o`zbeklarda Nasriddin, hindlarda Birbol, qozoqlarda 
Aldarko`sa nomi bilan yuritilgan holatlar ma’lum. Bunday vaziyatning vujudga 
kelishi Sharq xalqlarining tarixan bir-biriga yaqin yashaganliklari bilan izohlanadi. 
O`zbek xalq og`zaki ijodida Nasriddin obrazining vujudga kelishi asosan XIX 
asrning ikkinchi yarmida matbaaning rivojlanishi bilan bog`liqdir. Qrimda nashr 
etilgan «Tarjumon» gazetasida kichik-kichik latifalarning hamda Tiflisad chop 
etilgan “ Xo’ja Nasriddin” jurnalining asosiy qahramoni Xo`ja Nasriddin Afandi edi. 
Turkistonda litografiyaning paydo bo`lishi natijasida xalq kitoblarini nashr etish ham 
ommaviy tus oladi. Bundan yuz yil muqaddam o`zbek latifalari «Nasriddin Afandi