O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta’limi vazirligi
Yüklə 7,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Sotsiometriya metodi.
Sotsiometriya metodi birinchi bo‘lib amerikalik psixolog J.Moreno tomonidan taklif etilgan. Bu metodning mohiyati shundan iboratki, inson u yoki bu ko‘rsatkich bo‘yicha guruh a‘zolarini tanlaydi. Qilingan 107 tanlashlar asosida kishining guruhdagi shaxslararo munosabatlar tizimida tutgan o‘rni haqida xulosa qilinadi. Demak, sotsiometriya metodi yordamida guruh a‘zolari o‘rtasidagi simpatiya yoki aptinatiyani aniqlash mumkin. Sotsiometriya metodini operativ tarzda o‘tkazish, uning natijalarini esa matematik qayta ishlash va grafik ravishda ifodalash mumkin. Sotsiometriyani tadqiqot metodi sifatida tan olish bilan bir qatorda uning ba‘zi kamchiliklari ham ko‘rsatib o‘tish zarur. Asosiy kamchilik shundan iboratki, sotsiometriya metodi mavjud munosabatlar strukturasining sabablarini aniqlash imqonini bermaydi. Shuning uchun ham sotsiometriyadan olingan ma‘lumotlar kuzatish, suhbat, psixologik- pedagogik eksperiment natijalari bilan to‘ldirilishi lozim. Sotsiometriya metodidan guruh, jamoa a‘zolari o‘zaro bir-birlarini yaxshi bilgan holatlardagina foydalanish mumkin. Bu metod yordamida shaxsning xizmat yo‘zasidan bo‘ladigan va shaxsiy munosabatlardagi haqiqiy o‘rnini aniqlash, birlamchi guruhlar mavjud yoki mavjud emasligini tonish, birlamchi guruhlarning paydo bo‘lishi va tarqab ketishi sabablarini aniqlash mumkin.Sotsiometriya metodining mohiyati shundan iboratki, tekshiriluvchiga birga qilinadigan ishlari yoki guruh a‘zolarining ishlarini birgalikda bajarishga xohishlari to‘g‘risida savollar beriladi. Beriladigan savollar tanlash ko‘rsatkichlari deyiladi. Kuchli va kuchsiz ko‘rsatkichlar farqlanadi. Kuchlilar chuqur va barqaror munosabatlarni, kuchsizlari yo‘zaki va beqaror munosabatlarni aniqlash imqonini yaratadi. Masalan, "xizmatdoshlaringizdan qaysi biri bilan bitta brigadada ishlashni xohlardingiz?" degan savol bo‘yicha aniqlangan ko‘rsatkich kuchli ko‘rsatkich hisoblanadi, chunki u o‘zoq vaqt davom etadigan, muhim munosabatlarga tegishli. "Kimni birga ekskursiyaga borishga taklif qilardingiz?" — kuchsiz ko‘rsatkich, chunki u chuqur bo‘lmagan va vaqtinchalik munosabatlarni belgilaydi. Kuchli va kuchsiz ko‘rsatkichlar mazmuni jihatidan turlicha bo‘lishi mumkin, lekin ulardagi umumiy narsa — natijalar, ya‘ni sherik tanlash.Tanlashlar soni cheksiz Yüklə 7,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|