O‘zbekiston Respublikasining “Davlat tili haqida”gi qonunlari hamda


O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “O‘zbek tilining



Yüklə 0,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/5
tarix16.12.2023
ölçüsü0,82 Mb.
#182946
1   2   3   4   5
o\'zbek tili 1, 2, 3, 4, 5.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “O‘zbek tilining 
davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini tubdan oshirish chora-tadbirlari 
to‘g‘risida”gi Farmonida belgilangan vazifalarning amalda bajarilishi 
bo‘yicha tilshunos va adabiyotshunos olimlarning fikr va mulohazalari bayon 
etilgan maqolalari bilan tanishish 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “O‘zbek tilining davlat 
tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini tubdan oshirish chora –tadbirlari to‘g‘risida”gi 
Farmonida belgilangan vazifalarning amalda bajarilishi bo`yicha tilshunos va 
adabiyotshunos olimlarning fikr va mulohazalari bayonetilgan maqolalari bilan 
tanishish. 
Reja: 
1.O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “O‘zbek tilining 
davlat 
tili 
sifatidagi 
nufuzi
 
2. Farmonida belgilangan vazifalarning amalda bajarilishi bo`yicha tilshunos 
3. 
O‘zbek 
tilining 
necha 
ming 
yillik 
tarixga 
ega 
ekanligi 
O‘zbek tilining necha ming yillik tarixga ega ekanligini bilish uchun Mahmud 
Qoshg‘ariy, Yusuf Xos Hojib asarlarini o‘qish lozim. Ana shundagina betakror 
tilimiz eng ko‘hna tillardan biri ekaniga amin bo‘lasiz. Hazrat Navoiy esa «Tilga 
e’tibor – elga e’tibor» iborasi bilan bizni ona tilimizdan faxrlanishga, 
g‘ururlanishga undadi, ana shu tilda «Xamsa»ni bitib, uni yuksaklarga ko‘tardi. 
Zamondosh tilshunoslarimizdan biri: «Navoiy ijodi tilimizni o‘rganish uchun 
cheksiz ummondir», degan edi. Alisher Navoiyning ulug‘ maqsadi turkiy tilning 
ifoda imkoniyatlarini va uning badiiy xususiyatlarini dunyoga ko‘rsatishdan iborat 
bo‘lgan. Ulug‘ ajdodimizning asarlarini o‘qiganimizda o‘zbek tilining ildizi 
qanchalik chuqur ekanligi, bu tilning imkoniyatlari naqadar kengligini anglaymiz. 
Navoiydan keyin tilimizni mumtoz adabiy tillar darajasiga ko‘tarishni Zahiriddin 
Muhammad Bobur o‘z zimmasiga oldi. Shoh va shoir Bobur Mirzo turkiy tilning 
boy ohang va tovushlarini to‘liq ifoda etishga imkon beradigan yangi alifbo 
yaratish zarurligini anglagan holda «Xatti Boburiy»ni yaratdi. 
Boborahim Mashrab



Muhammad Rizo Ogahiy, Muqimiy, Furqat, Cho‘lpon, Fitrat, Abdulla Qodiriy
G‘afur G‘ulom, Abdulla Kahhor, Oybek, O‘lmas Umarbekov, O‘tkir 
Hoshimov

Abdulla Oripov, Erkin Vohidov, Rauf Parpi kabi bir qator o‘zbek adabiyotining 
namoyandalari o‘z ijodi ila tilimiz va millatimiz mavqeini ko‘klarga ko‘tardi. 
Prezidentimizning 2019-yil 21-oktabrdagi «O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi 
nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi farmonida ona 
tilimizning mavqeini yanada oshirish bo‘yicha muhim vazifalar belgilab berildi. 
Farmonda davlat tilini rivojlantirish borasidagi normativ-huquqiy hujjatlar 
loyihalarini tayyorlash, davlat tilini rivojlantirish bo‘yicha dastur va «Yo‘l 
xaritalari»ni ishlab chiqish, «O‘zbek tili bayrami kuni»ni nishonlash 
bo‘yicha 
ishlarni muvofiqlashtirish
, ilmiy asoslangan yangi so‘z va atamalarni 
muomalaga kiritish kabi bir qancha vazifalarni amalga oshirish belgilandi. Bu hujjat 
yurtimizda tilimiz rivoji, uni saqlash va rivojlantirish yo‘lida amalga oshirilayotgan 
ishlarni yangi bosqichga olib chiqdi. Va, guvohi bo‘lib turganimizdek, 
mamlakatimizda ushbu hujjatda ko‘zda tutilgan vazifalarni amalga tatbiq etish 
borasida 
sezilarli 
ishlar 
olib 
borilyapti. 
Ma’lumotlarga ko‘ra, dunyoda 50 milliondan ziyod aholi o‘zbek tilida so‘zlashadi. 
Bu ona tilimizning dunyodagi yirik tillardan biri ekanidan dalolat. Bugungi kunda 
ona tilimiz siyosiy-huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy jabhalarda faol 
qo‘llanilib, jahon minbarlarida baralla yangramoqda. Prezidentimizning BMT Bosh 
Assambleyasining 75-sessiyasida o‘zbek tilida nutq so‘zlashi esa tilimizning jahon 
miqyosidagi 
nufuzini 
yana 
bir 
bor 
mustahkamladi. 
O‘zbekiston Respublikasining “Davlat tili haqida”gi Qonunida belgilab qo‘yilgan 
muhim vazifalar o‘zini shu mamlakat fuqarosiman deb bilgan inson uchun o‘zbek 
tilini bilishi qanchalar zarur ekanligini yaqqol ko‘rsatib turibdi. O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidentining “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeini 
tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2020 yil 21 oktyabrdagi Farmoni 31 yil 
oldin qabul qilingan Qonunda ta’kidlanganlarni unutganlar yoki 
bu qoidalarga 


xohlab-xohlamay
, bilib-bilmay amal qilmayotganlarning uyg‘onishi uchun yana bir 
turtki 
bo‘ldi, 
deyish 
mumkin. 
O‘tgan 31 yil o‘zbek tilini davlat, umumjamiyat, mamlakat hududida yashovchi 
ko‘pmillatli aholining o‘zaro muloqot tiliga aylantirish borasida bir qator ishlar 
amalga oshirilganligiga ko‘z yumib bo‘lmaydi. Biroq 2020 yil o‘zbek tilining 
nufuzini oshirish, uning mavqeini yanada yuksaltirish, mamlakat hududida faoliyat 
yurituvchi 
vazirlik va idoralarda
, korxona va tashkilotlarda ish yuritishning asosiy 
vositasi darajasiga ko‘tarish yo‘lida qo‘yilgan katta qadam bo‘ldi. Zero, biz aynan 
til vositasida insonlar bilan muomalaga kirishamiz, turli ijtimoiy-madaniy va 
boshqa munosabatlarimizni tartibga solamiz. Bir so‘z bilan aytganda til muomala 
vositasi sifatida hayotimizning har bir onida, uyda, maktabda, ko‘chada, bozorda, 
ishxonada 
va 
hamma 
joyda 
biz 
bilan 
birga. 
Yuqorida ta’kidlab o‘tilgan muhim qadamning birgina samarasi sifatida bugun 
deyarli barcha vazirlik va idoralarda rahbarning Ma’naviy-ma’rifiy ishlar 
samaradorligini oshirish, davlat tili to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini 
ta’minlash masalalari bo‘yicha maslahatchilari faoliyat yuritmoqda. Bu, jami 309 
ta davlat organlari va xo‘jalik birlashmalarining 282 tasida, ya’ni 91.2 foizida nafar 
maslahatchi ish olib bormoqda degani. Ularning maqomi rahbar o‘rinbosariga 
tenglashtirilganligi esa bu vazifaning qanchalar ahamiyatli ekanligini ko‘rsatibgina 
qolmay, mazkur lavozimga tayinlanganlarga juda katta mas’uliyat yuklashi, 
tabiiy. 
Shunday ekan buni his qilish
, har kim o‘z sohasida zarur ishlarni amalga 
oshirishga 
munosib 
hissa 
qo‘shishi 
lozim. 
Ushbu yo‘nalishda belgilangan chora-tadbirlarni amalga oshirishda O‘zbekiston 
Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish 
vazirligi eng asosiy va mas’ul ijrochilardan biri sifatida ko‘rsatilgan.



Yüklə 0,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin