(5 daqiqa)
3.1. Mavzuni bo‘yicha yakuniy x
ulosa qiladi.
3.2. Guruhlarga o‘zaro qo‘ygan baholarini
e‘lon qiladi. O‘quv mashg‘ulotini natijalarini
sharhlaydi.
3.3. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi:
(1) mavzuning keyingi rejasi savollariga
tayyorlanib kelish; (2) nazorat savollariga
og‘zaki j
avob berish.
Eshitadilar.
Vazifani yozib
oladilar.
1-ilova
Foydalanilgan
adabiyotlar
ro‟yxati
.Ivanov, P.I. Umumiy psixologiya: Darslik. O‘zROO‘MTV. –
T.:
O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2008. –
9-12 b.
.Karimova V.M., Hayitov O.E., Akramova F.A., Lutfullayeva N.X.
Psixologiya. Darslik.
–
T.: TDIU «Talaba», 2007. –
9-29 b.
.Karimova V.M. Psixologiya. O‘quv qo‘llanma. –
T.: A.Qodiriy nomidagi
xalq merosi nashriyoti, «O‘zAJBNT» markazi, 2002. –
5-15 b.
.Karimova V.M., Sunnatova R.I., Tojibayeva R.N. Mustaqil fikrlash.
–
T.:
Sharq, 2000.
–
111 b.
Tayanch
ibora va
tushunchalar
Tafakkur; fikrlash jarayonlari; insayt
–
oydinlashuv; tafakkurning turlari;
nazariy tafakkur; amaliy tafakkur; ko‟rgazmali
-harakat tafakkuri;
ko‟rgazmali
-obrazli tafakkur; mantiqiy tafakkur; reproduktiv, produktiv
yoki ijodiy tafakkur; konvergent fikrlash; divergent tafakkur; kreaktivlik
sifati; predikativ tafakkur; sun‟iy intellekt; intuitiv tiplilar; fikrlovchi tiplar;
tafakkur operatsiyalari; tafakkur xususiyatlari; tushunchalar; hukmlar;
xulosalar; mustaqil fikrlash; tafakkur mustaqilligi.
2-ilova
Topshiriq:
«Yaqingacha men, psixikam to‘g‘risida qanchalik xabardor edim
-u, endi nimalarni
bilaman?», degan savolga yozma javob yozing.
BBB jadvalini to’ldiris
h uchun tavsiyalar
1. Tayanch ibora va tushunchalar bilan tanishib chiqing.
78
2. BBB jadvalini to‘ldirish uchun tayanch ibora va tushunchalarning tartib raqamidan
foydalaning.
Bilaman
Bilishni istayman
Bilib oldim
1
2
3
stim
ul
takrorlash
unitilg
an
doimiy
esda
saqlash
uchun
o‘tkazish
ko‘chirma
Sensor
хранени
е
Qisqa
muddatli xotira
Uzoq
mudd
atli
xotira
79
9-ilova
10-ilova
ilova
Xayol turlari
80
Tafakkur qilish jarayonining mahsullari
-ilova
Fikrlash jarayonini ta‟minlovchi operatsiyalar klassifikasiyasi
Fikrlash
operatsiyalari
analiz
sintez
mavhumla
sh-tirish
taqqoslas
h
umumlash
-tirish
Tafakkur qilish
tishunchalar
xulosalar
hukmlar
81
4
Amaliy mashg‟ulotda ta‟lim texnologiyasi
O’quv soati:
2 soat
Talabalar soni:
O’quv mashg’ulotining shakli
Bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish
Mavzu rejasi
1. Xotiraning umumiy xarakteristikasi. Xotiraning turlari.
2.Tafakkurning turlari.
3.Tafakkur mahsullari va operatsiyalari.
4. Mustaqil fikrlash
–
sog‘lom ma‘naviyat va tafakkurning alohida
xossasi.
Mashg’ulotning maqsadi
: Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok, tasavvur,
xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy
bilimlar berish, idrok qilish
jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb etishning universal qoidalarini
o‟zlashtirish
hamda xotira qonunlariga tayanib xotirani rivojlantirish yo‘llari bo‘yicha
amaliy ko‟nikmalarni
shakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
Tushunish
va
tafakkur
qilishning
ijtimoiy
mohiyati
haqida umumiy tushuncha va
uning
ahamiyatini
tushuntirish;
Tafakkurning
turlari
tushunchalarini yoritish;
Tafakkur mahsullari va
operatsiyalari
o‘ziga
xos
tomonlarini tushuntirish;
O’quv faoliyati natijalari
:
Tafakkur. Fikrlash jarayonlarining tabiati. Insayt
–
oydinlashuv haqida umumiy tushuncha va uning
ahamiyatini tushuntiradi;
Nazariy tafakkur. Amaliy tafakkur. Ko‘rgazmali –
harakat tafakkuri. Ko‘rgazmali
-obrazli
tafakkur.
Mantiqiy tafakkur. Reproduktiv, produktiv yoki ijodiy
tafakkur. Konvergent fikrlash. Divergent tafakkur.
Kreaktivlik sifati. Predikati
v tafakkur. Sun‘iy intellekt
yoki tafakkur. Intuitiv tiplilar. Fikrlovchi tiplar
tushunchalarini hamda ularning mohiyatini yoritadi;
Z.Nishonova hamda E.Usmanovalarning tafakkur
82
Mustaqil fikrlash
–
sog‘lom
ma‘naviyat va
tafakkurning
alohida
xossasi
haqida
tushuncha berish;
Mustaqil fikrlash
–
ijtimoiy-
psixologik
hodisa
haqida
tushuncha berish.
xususidagi
qarashlari.
Mustaqil
fikrlashning
zamonaviy ta‘rifi. Tafakkurni riv
ojlantirish va mustaqil
fikrlash muammosi mazmunini tushuntiradi;
Mustaqil fikrlash. ―Subyekt
-
obyekt‖ va ―subyekt
-
subyekt‖ munosabatlari mazmuni. Ta‘lim muassasasi
va uning imkoniyatlari. M.Davletshin, E.G‘oziyev,
Z.Nishonova,
R.Sunnatova,
R.Tojiboyeva,
E.
Usmonovalar tafakkur jarayoni bo‘yicha olib
borayotgan
izlanishlari.
Tafakkur
mustaqilligi.
Mustaqil
fikr
rivojlanganligining
mezonlari
xususiyatlarini ko‘rsatib o‘tadi;
Ta’lim metodlari
amaliyot,
savol-javob,
munozara,
chizmali
organayzerlar texnikasi
, ―
Blis
s so‘rov‖, ―Klaster‖
usullari
Ta’lim vositalari
Ma‘ruza matni, format qog‘ozlari, markerlar, skotch,
o‘quv tarqatma materiallar, T
- sxema.
Ta’lim shakllari
Jamoaviy, juftliklarda va guruhlarda ishlash .
O’qitish shart
-sharoiti
Texnik vositalardan foydalanish va guruhlarda
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
Monitoring va baholash
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi asosida
baholash.
Amaliy mashg‟ulotning texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
O’qituvchining
talabaning
I. Kirish
bosqichi
(15 daqiqa)
Tayyorgarlik bosqichi
1.Referat mavzularining ro‘yxatini aniqlaydi.
2.Mavzularni dokladchilar tomonidan tanlab
olinishini, hamda har bir dokladchiga taqrizchi
tayinlanishini tashkil qiladi.
3.Dokladchilarga mavzusi bo
‘yicha reja tuzish
vazifasini beradi.
4.H
amma talabalarga ma‘ruza matnini o‘rganib
chiqishni, rejalar bo‘yicha savollar tayyorlash
vazifasini beradi va mustaqil tayyorlanishlari
uchun adabiyotlar ro‘yxatini taqdim qiladi.
5.Dokladchilarga
taklimotni
ko‘rg
azmali
materiallar asosida o‘tkazilishini uqtiradi.
1.1.Seminar mashg‘ulotining mavzusini eslatadi.
Mashg‘ulotining shakli va o‘tkazilish tartibini
tushuntiradi.
1.2.Doklad qiluvchilar va taqrizchilar bilan
tanishtiradi.
1.3.Baholash ko‘rsatkichlari va mezonlarini e‘lon
qiladi.
1.4.Taqdimotlar reglamentini aniqlaydilar.
Mavzu
tanlab
oladilar
va
mashg‘ulotga
tayyorlanadilar.
Dokladchilar
referat
rejasini
tuzadilar.
Har bir mavzu
bo‘yicha savollar
tayyorlaydilar va
zarur adabiyotlar
ro‘yxatini yozib
oladilar.
Tinglaydilar
II. Asosiy
bosqich
(55 daqiqa)
2.1.Birinchi dokladchiga so‘z beradi.
Material
mazmunining
mantiqan
bog‘liqligini, bayon etish usuli va talabalar
munosabatini
kuzatadi.
Talabalar
tomonidan savol berishni taklif qiladi.
Tayyorlangan
doklad
bo‘yicha so‘zga chiqadi,
tayyorlagan ko‘rgazma
-
li materiallar asosi
da
taqdimot
qiladi,
83
Savollar
beradi,
dokladning
asosiy
mohiyatini aniqlashtiradi.
2.2.Taq
rizchilarga
so‘z
beradi
va
talabalarga savollar berishni taklif qiladi.
Asta-
sekin o‘quv mashg‘ulotini munozara
shakliga
o‘tkazgan
holda,
doklad
mazmunini jamoaviy muhokama qilishni
taklif qiladi.
2.3.Mavzu mazmunining talabalarga qay
darajada tushunarliligini (dokladchilarga
berilayotgan
savollar
mazmuni
va
savollarga berilayotgag javoblardan kelib
chiqib) baholaydi.
Talabalarga
«munozara
ishtirokchisi
uchun eslatma»ni eslatadi va munozara
boshlanishini
e‘lo
n
qiladi
(4-ilova).
Bildirilayotgan
fikrlarga
nisbatan
demokratik
yondashish
va
faollik,
qiziquvchanlikni
namoyish
qiladi.
Ishonchli muloqot tonini qo‘llaydi.
2.4.Qisqacha umumlashtirib dokladga
yakun
yasaydi.
Dokladning
asosiy
mohiyatini,
munozara,
muhokama
natijalarini qayd qiladi.
2.5. Keyingi dokladlarni ham shu y
o‘
sinda
muhokama qiladilar.
berilgan
savollarga
javob beradi.
Taqrizchi
uz
fikrini
bildiradi,
savollar
beradi. Jamoa bo‘lib
doklad
mazmunini
muhokama, munozara
qiladilar.
Munozara qiladilar.
III. Yakuniy
bosqich
(10 minut)
3.1.Anjuman natijalari yuzasidan xulosa
qiladi, mavzuga yakun yasaydi:
-
mavzu
bo‘yicha
yakuniy
xulosani
shakllantiradi;
-doklad
q
iluvchilar
va
mashg‘ulot
ishtirokchilarining
tayyorgarligini,
munozara,
muhokama
jarayonidagi
faolligini baholaydi va baholarni e‘lon
qiladi;
-
ma‘ruza
-
anjuman mashg‘uloti natijalariga
umumiy baho beradi.
3.2.Mustaqil ishlashlari uchun vazifa
beradi: (1) nazorat savollariga og‘zaki
javob berish; (2) egallangan bilim va
tushunchalar
asosida
BBB
jadvalini
to‘ldirish.
Tinglaydilar.
Vazifani yozib oladilar.
1-ilova
Foydalanilgan
adabiyotlar
ro‟yxati
1.Karimov I.A. Asosiy vazifamiz
–
Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz
farovonligini yanada yuksaltirishdir.
–
T.: «O‘zbekiston», 2010. –
80 b.
2.Karimov I.A. Jahon moliyaviy-
iqtisodiy inqirozi, O‘zbekiston sharoitida
uni bartaraf etishning yo‘llari va choralari. –
T.: «O‘zbekiston», 2009.
–
56 b.
3.O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning «Mamlakati
-
mizni modernizasiya qilish va kuchli fuqarolik jamiyati barpo etish
–
ustuvor maqsadimizdir» hamda «Asosiy vazifamiz –
Vatanimiz
taraqqiyoti va xalqi-miz farovonligini yanada yuksalti
rishdir» nomli
84
ma‘ruzalarini o‘rganish bo‘
-
yicha O‘quv
-uslubiy
majmua.
/
Tuzuvchilar: B.Yu. Xodiyev, A.Sh. Bekmurodov, U.V. G‘ofurov va
boshqalar.
–
T.: Iqtisodiyot, 2010.
–
331 b.
4.«Barkamol avlod yili» davlat dasturi to‘g‘risida: 2010 yil 27 yanvardagi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ
-1271-sonli qarori // Xalq
so‘zi gazetasi. –
27.01.2010.
Tayanch
ibora va
tushunchalar
Tafakkur; fikrlash jarayonlari; insayt
–
oydinlashuv; tafakkurning turlari;
nazariy tafakkur; amaliy tafakkur; ko‟rgazmali
-harakat tafakkuri;
ko‟rgazmali
-obrazli tafakkur; mantiqiy tafakkur; reproduktiv, produktiv
yoki ijodiy tafakkur; konvergent fikrlash; divergent tafakkur; kreaktivlik
sifati; predikativ tafakkur; sun‟iy intellekt; intuitiv tiplilar; fikrlovchi tiplar;
tafakkur operatsiyalari; tafakkur xususiyatlari; tushunchalar; hukmlar;
xulosalar; mustaqil fikrlash; tafakkur mustaqilligi.
2-ilova
Munozara ishtirokchilarini baholash mezonlari
Baholash mezonlari (ballda)
Doklad qiluvchilar
1.Doklad mazmuni (1,0):
- dolzarbligi;
- bayon qilinishining tushunarliligi, izchilligi va
mantiqiy bog‘liqligi;
- xulosaning aniq shakllantirilishi.
2.Foydalanilayotgar ma‘lumotning yangiligi (0,5)
3.Taqdimotda qo‘llanilgan vositalar (0,4)
4. Reglamentga rioya qilish (0,1)
Jami:
Taqrizchilar
1.Dokladni yangilik bila to‘ldirganligiga (0,5)
2. Dokladning kuchli va bo‘sh tomonlarini aniq
ko‘rsatganiga (1,5)
Jami:
Munozara ishtirokchilari
1.Savollar:
- hajmi (0,1 har bir savol uchun);
-
mazmuni va mohiyati bo‘yicha (0,3
)
2. Qo‘shimcha kiritganiga (1,0)
Jami:
3-ilova
Anjuman ishtirokchilari uchun belgilangan reglament:
Dokladchi
–
5 daqiqa
Taqrizchi
–
3 daqiqa
Dokladchilar tomonidan savollarga javob berish
–
3 daqiqa
Taqrizchilar tomonidan savollarga javob berish -3 daqiqa
Muhokama va munozara uchun
–
3 daqiqa
85
4-ilova
10-ilova
Ortiqchasini ko'rsating:
T-sxema
M
ma‘lumotlarni solishtirish
yoki ikki tomonini (ha/y
o‘q
)
k
o‘
rsatish
uchun
qo‘
llaniladigan
chizmali
organayzer.
Bu:
tanqidiy
tafakkurni
rivojlantiruvchi;
ko‘proq
yakuniy
ma‘ruzada qo‘llaniladigan
taqqoslash jadvalidir.
Butun guruh birgalikda bitta umumiy
T-sxemani ishlab chiqadi.
Sxemalar
juftlikda,
guruhlarda
to‟ldirilishi, solishtirilishi mumkin.
Ajratilgan vaqt ichida yakka holda
yoki juftlikda sxemani to‟ldiradilar:
bir tomonida tarafdorlik sabablarini,
ikkinchi
tomonda
qarshilik
sabablarini yozadilar.
T-sxemani tuzish qoidasi bilan
tanishadilar. Individual holda T-
sxemani ishlab chiqadilar.
86
1
2
3
4
5
6
Ortiqchasini ko'rsating:
1
2
3
4
5
6
6-MAVZU
SHAXSNING INDIVIDUAL XUSUSIYATLARI VA ULARNI
DIAGNOSTIKA QILISH.
(ma‘ruza –
2 soat, amaliy ma
shg‘ulot –
2 soat)
6
.1. Ma‟ruzada ta‟lim texnologiyasi
O’quv soati
2 soat
Talabalar soni:
O’quv mashg’ulotining shakli
Ma‘lumotli (ko‘rgazmali) ma‘ruza
Mavzu rejasi
1.Individual-tipologik xususiyatlar klassifikasiyasi.
2. . Qobiliyat va uning xarakteristikasi.
3. Temperament va faoliyatning individual xususiyatlari.
4.Xarakter va uning umumiy xarakteristikasi.
Mashg’ulotning maqsadi
: Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok, tasavvur,
xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy
bilimlar berish, idrok qilish
jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb etishning universal qoidalarini
o‟zlashtirish
hamda xotira qonunlariga tayanib xotirani rivojlantirish yo‘llari bo‘
yicha
amaliy ko‟nikmalarni
shakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
1.Individual-tipologik
xususiyatlar
klassifikasiyasi haqida tushuncha
berish;
2.Shaxs iqtidori va qobiliyatlari
diagnostikasi
intellektni
o‘lchaydigan testlar va ularning
turlari
to‘g‘risida ma‘lumot berish;
3.Intellekt
nazariyalarining
tabaqalanishi haqida tasavvurlarini
shakllantirish;
4.Intellektning Terstoun modeli
haqida to‘liq axborot berish;
5.Intellektning
Gilford
modeli
O’quv mashg’ulotining natijalari
:
1.
―Individ‖ va ―individuallik‖ tushunchalari.
Individuallikni izohlovchi xususiyatlar majmuasi.
Temperament.
Xarakter.
Irodaviy
sifatlar.
Emotsiya (hissiyot) lar va motivatsiya. Ijtimoiy
ustanovkaga oid yondashuvlar haqida gapirib
beradi;
2.
Intellekt va uning ta‘riflari. Qobiliyatlardagi
tug‘ma va orttirilgan sifatlar. Shaxs intellektual
salohiyatini
shakllanganlik
darajalari.
Qobiliyatlarning
psixologik
strukturasi.
Qobiliyatlar
va
qiziqishlar
diagnostikasi.
Intellektning o‘lchaydigan testlar va ularning
turlari
to‘g‘risida ma‘lumotga ega bo‘ladilar;
3. Intellekt
nazariyalarining
tabaqalanishi
haqida bilimlarini tushuntiradilar;
4. I
ntellektning Terstoun modeli haqida to‘liq
axborotga ega bo‘ladilar;
5. Intellektning Gilford modeli haqida bayon
etadi;
87
haqida ma‘lumot berish;
6.Temperament va faoliyatning
individual
xususiyatlari
xaqida
ma‘lumot beriladi.
7.Xarakter va shaxs to‘g‘risida
ma‘lumot beriladi.
6. Temperament. I.Pavlovning temperament
xususiyatlarini belgilab beruvchi uch oliy nerv
tizimi
xossalari.
Nerv
jarayonlari
va
temperament
tiplari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqli
gi
to‘g‘risida ma‘lumotga ega bo‘ladilar.
7. Xarakter. V.S.Merlinning xarakter xususidagi
qarashlari. S.L.Rubinshteyn bo‘yicha shaxsning
o‘ziga xosligligini ifodalovchi xarakterologik
tizim. Faoliyatga nisbatan yondoshuvlarga xos
xarakter
tizimlari.
Nutqining
xususiyatlari.
Tashqi
qiyofa.
Fizionomika.
Xiromantiya.
Konstitusion nazariyalar haqida tushuncha hosil
qilinadi.
Ta’lim metodlari
Ma‘ruza, aqliy hujum, namoyish etish, k
utish
hamrohi va chizmali organayzerlar texnikasi,
test, ―Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ usullari.
Ta’lim vositalari
Ma‘ruza matni, kompyuter texnologiyalari,
chizmali organayzerlar, format qog‘ozlari,
markerlar, skotch.
Ta’lim shakllari
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash
O’qitish shart
-sharoiti
Texnik vositalardan foydalanish va guruhlarda
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
Monitoring va baholash
Savol-javob, reyting tizimi asosida baholash,
nazorat savollari va vazifalar.
Dostları ilə paylaş: |