O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti
Yüklə 3,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II. Asosiy bosqich
- III. Yakuniy bosqich (10 daqiqa)
- O‟zingizni baholang 5 3 1 -3 -5 O‟zingizni baholang
- 3. Metodika: O‟zini - o‟zi baholash.
- 1. Ijtimoiy-psixologik trening: «BOTQOQLIK» o‟yini.
- 2. Ijtimoiy-psixologik trening: «OMMA OLDIGA ChIQISh QILISh» o‟yini.
- Guruh bo‟yicha baholash mezonlari
- Ijtimoiy ustanovka 63 4-MAVZU
- O’quv soati: 2 soat Talabalar soni : O’qu v m ashg’ulotining shakli
- O’quv faoliyati natijalari
- Ta’lim metodlari
- Ma‟ruzaning texnologik xaritasi Faoliyat bosqichlari Faoliyat mazmuni O’qituvchining
- II. Asosiy bosqich (60 daqiqa)
- Foydalanilgan adabiyotlar ro‟yxati
- Tayanch ibora va tushunchalar
|
Amaliy mashg‟ulotning texnologik xaritasi Faoliyat bosqichlari Faoliyatning mazmuni O’qituvchining talabalarning I. Mavzuga kirish bosqichi (20 daqiqa) 1.1. Mavzuning nomi, maqsadi va kutilajak natijalarni eslatadi. 1.2. Mashg‘ulot kichik guruhlarda ishlash shaklida o‘tkazilishini tushuntiradi. 1.3. Ma‘ruza matnlarini tarqatadi va yana bir bora o‘rganib chiqishlariga vaqt beradi. Talabalarni baholash mezonlarini e‘lon qiladi. Tinglaydilar. O‘qib, o‘rganib chiqadilar II. Asosiy bosqich 2.1. Tezkor- so‘rov texnikasidan foydalanib talabalar bilimlarini faollashtiradi: Berilgan savollarga javob 60 (50 daqiqa) 11. Xatti-harakatlarini namoyon etishini tushuntiruvchi kategoriyaga nima deb yuritiladi? 12. Fanda inson faolligining asosan necha turi farqlanadi? 13. Faoliyat nima va uning qanday turlarini bilasiz? 14. Aqliy harakatlarning qanday ko‘rinishlari mavjud? 15. Malakani qanday shakllanish yo‘llari bor? 16. Faoliyatning klassik turlari deganda nimani tushunasiz? 17. Shaxs xulq-atvorini ichkaridan, ichki psixologik sabablar tufayli boshqarishga nima deb ataladi? 18. Qanday asosiy motiv turlari turli xil faoliyatni amalga oshirishda ta‘minlovchi vazifani bajaradi? 19. V.A.Yadovning dispozitsion konseptsiyasi bo‘yicha ustanovkalar bosqichi necha qismdan tashkil topgan? 20. Ijtimoiy ustanovkaning uch komponentli tizimi qaysi olim tadqiqotlari natijasida yaratilgan? 2.2. Talabalarni 3 ta kichik guruhlarga bo‘ladi. Har bir guruhga vazifalar (ekspert varaqlari) tarqatadi. Guruhlarda ishlash qoidalarini tushuntiradi. Guruhlar faoliyatini tashkil qiladi, kuzatadi, maslahatlar beradi, yo‘naltiradi. 2.3. Taqdimot boshlanishini e‘lon qiladi. Har bir guruh sardorlari chiqib o‘ z ishlarini taqdim qilishlarini aytadi. Guruh a‘zolariga diqqat bilan eshitishlarini va savollar berishlarini, shu bilan birga o‘zaro bir -birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to‘ldiradi va qisqacha xulosalar qiladi. 2.4. Guruhlarga tarqatilgan o‘zaro bir -birlarini baholash jadvalini to‘ldirib berishlarini aytadi va to‘ldirilganlarini yig‘ib oladi. beradilar Har bir guruh o‘ z ekspert varaqlari bo‘yicha faoliyatni boshlaydi. Ma‘ruza matnidan savollarga javoblarni izlab topadi. Javoblarni sxemalar va chizmali organayzerlar tarzida format qog‘ozla -riga tushiradilar. Guruh sardorlari chiqib o‘z ishlarini taqdim qiladilar. Berilgan qo‘shimcha savollarga javob beradilar. Baholash jadvalla- rini to‘ldiradilar. III. Yakuniy bosqich (10 daqiqa) 3.1. Mavzu bo‘yicha yakuniy xulosalar qiladilar. Talabalar faoliyati natijalarini izohlaydi. 3.2. Talabalar faoliyatini va belgilangan o‘quv maqsadlariga erishilganlik darajasini tahlil qiladi va baholaydi. 3.3. Guruhlarning o‘zaro baholarini e‘lon qiladi. 3.3. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: (1) berilgan savollarga og‘zaki javob topib kelish. Savollar beradilar Vazifani yozib oladilar 1-ilova 1-guruh uchun 61 2-ilova 2-guruh uchun 3-ilova 3-guruh uchun O‟zingizni baholang 5 3 1 -3 -5 O‟zingizni baholang optimist Pessimist ishonch uyg‘otatadigan ishonch uyg‘otmaydi odamlarni tushunadigan odamlarni tushunmaydi odobli, taktli beodob, taktsiz erkin, xushfe‘l Tortinchoq mustaqil Tobe o‘ziga ishonchli o‘ziga ishonchsiz dadil Yuvosh kirishuvchan Pismiq aktiv, faol passiv, lanj jonsarak loqayd, beg‘am shubhasiz Hadiksiragan yon beruvchi Qaytmaydigan alütruist fahm -farosatli egoist, onggi cheklangan 3. Metodika: O‟zini - o‟zi baholash. Avval o‘zingizning profilingizni quyidagi sifatlar bo‘yicha belgilab, chizib chiqing, so‘ngra o‘rtoqlaringizdan aynan shu tarzda sxemada keltirilganidek baholab berishlarini iltimos qiling. O‘zingiz va o‘rtog‘ingiz chi zgan profillarni bir-biriga solishtirsangiz, o‘z - o‘zingizga bergan bahoni aniqlaysiz. 1. Ijtimoiy-psixologik trening: «BOTQOQLIK» o‟yini. Buning uchun karton qog‘ozdan qilingan o‘rtacha kattalikdagi «likopchalar» kerak bo‘ladi. Ularning soni 9 tani tashkil etish k erak. Guruh a‘zolari qator bo‘lib, birin -ketin likopchalarni bosib, botqoqlikdan o‘ta boshlaydilar, atrofda esa qaroqchi «timsohlar» bor. Ular bo‘shab qolgan tarelkalarni olib qo‘yadilar. Maqsad: har bir guruh a‘zosi tarelkadan oyoq uzmasligi, hyech bo‘lma ganda, ularni bir oyoqni uchi bilan bosishi kerak. Agar guruh a‘zolari ittifoq bo‘lib, harakatida muvofiqlik yuzaga kelsa, albatta botqoqlikdan mag‘lubiyatsiz o‘tadilar va birorta likopchani timsohlarga bermaydilar. 2. Ijtimoiy-psixologik trening: «OMMA OLDIGA ChIQISh QILISh» o‟yini. Bu o‘yinga a‘zolar oldindan tayyorgarlik ko‘rishgani ma‘qul. Chunki ma‘lum vaqt davomida notiqlik mahorati va guruhga murojaat qilishning turli vositalari sinaladi. Shuningdek, gapirish hamda eshitish san‘atlari mashq qilinadi . 62 4-ilova Guruh bo‟yicha baholash mezonlari Har bir guruh boshqa guruhlarni baholaydi. Har bir talab bo‘yicha – 2 ball Guruh № Tushunarli va aniq javob (1) Ko‘rgazmalilik (0,3) Reglamentga amal qilish (0,2) Guruh faolligi (0,5) Jami ball 1. 2. 3. Hisob natijasi Guruhlar № Umumiy ball Umumiy ball Umumiy ball Umumiy ball Umumiy ball 1. 2. 3. Umumiy hisob ballari Baho 5-ilova 1- o‟quv topshiriq. Chizmani V.Yadovning dispozitsion konseptsiyasi bo‘yicha ustanovkalar bosqichini nazarda tutib to‘ldiring va sharhlang. 6-ilova 2- o‟quv topshiriq. Chizmani G.Ollport bo‘yicha ijtimoiy ustanovkaning uch komponentli tizimi nazarda tutib to‘ldiring va sharhlang. Ijtimoiy ustanovka 63 4-MAVZU SHAXSNING BORLIQNI BILISH JARAYONLARI: DIQQAT, SEZGI, IDROK. 4.1. Ma‟ruzada ta‟lim texnologiyasi O’quv soati: 2 soat Talabalar soni: O’qu v m ashg’ulotining shakli Muammoli ma‘ruza (1 - mashg‘ulot) Muammoli ma‘ruza (2 - mashg‘ulot) Mavzu rejasi 1- ma’ruza mashg’uloti 1.Bilish jarayonlari haqida umumiy tushuncha 2.Diqqat haqida umumiy tushincha. 2. Sezgining turlari va unda uchraydigan hodisalar 3.Idrok va idrok qilish qonunlari. 4. Idrokning turlari. Mashg’ulotning maqsadi Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok, tasavvur, xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy bilimlar berish, idrok qilish jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb etishning universal qoidalarini o‟zlashtirish hamda xotira qonunlariga tayanib xotirani rivojlantirish yo‘llari bo‘yicha amaliy ko‟nikmalarni shakllantirish. Pedagogik vazifalar: Bilish jarayonlari va professional faoliyat to‘g‘risida tushuncha berish; Bilish jarayonlari va ularning qisqacha tasnifini tushuntirish; Idrok va idrok qilish qonunlari haqida tushuncha berish; Sezgi va shaxs tajribasining boyligi sifatlilik darajasi haqida tushuntirish; Psixodiagnostikaning axloqiy- ma‘naviy normalar haqida ma‘lumot berish . O’quv faoliyati natijalari : Professional bilimdonlik. Bilish jarayonlari va ularning umumiy xususiyatlari to‘g‘risida tushuncha hosil bo‘ladi; Sezgi. Idrok. Tasavvur. Xotira. Tafakkur. Xayol. Diqqat. Nutq haqid a ma‘lumotga ega bo‘ladilar; Figura va fonda idrok qilish. Rubin figurasi. Idrok qilish jarayonlariga xos qonuniyatlar klassifikatsiyasi. Idrok qilish va diqqat. Diqqatni jalb etishning universal qoidalari (qonunlari) haqida bilimga ega bo‘ladilar; Xotira va ma‘lumotlarning miyada saqlanishiga ta‘sir ko‘rsatuvchi omillar. Xotiraning samaradorligi. Eslab qolish xususiyatiga ko‘ra xotiraning turlari. Kutilmagan ma‘lumot. Ma‘lumotning mazmun yoki shakl jihatdan bir - biriga yaqinligi. Esda saqlash vaqti bilan esga tushirish vaqti o‘rtasidagi farq. Xotiraning sakkiz qonuni. Xotirani rivojlantirish yo‘llari. O‘zlashtirilish lozim bo‘lgan ma‘lumotning xotirada saqlanish bosqichlari. Mnemonika yoki mnemotexnika. Mnemotexnik usullar. Xotiraning sifatlilik darajasi haq ida to‘liq axborot oladilar; Ta’lim metodlari Ma‘ruza, savol -javob, suhbat, munozara, 6-6 va Delfi texnikalari , ―Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ usullari. Ta’lim vositalari Ma‘ruza matni, kompyuter texnologiyalari format qog‘ozlari, markerlar, skotch, Ta’lim shakllari Frontal, guruhlarda ishlash. O’qitish shart -sharoiti Texnik vositalardan foydalanish va guruhlarda ishlashga mo‘ljallangan auditoriya Monitoring va baholash Og‘zaki nazorat, savol -javob, reyting tizimi 64 asosida baholash. Ma‟ruzaning texnologik xaritasi Faoliyat bosqichlari Faoliyat mazmuni O’qituvchining Talabaning I. Kirish bosqichi (10 daqiqa) Tayyorlov bosqichi Asosiy muammo va yakuniy xulosani ishlab chiqadi. Kichik muammolar va har bir kichik muammo bo‘yicha oraliq xulosalar ishlab chiqadi. Talabalarning faol va ongli ishtirokini, hamda kichik va asosiy muammolarning yechimini topishni ta‘minlaydigan yo‘naltiruvchi savollar ro‘yxatini tuzadi. Muammoga kirish usul va vositalarini aniqlaydi. 1.1. Mavzuning nomi, o‘quv maqsadi, kutilajak o‘quv natijalarini e‘lon qiladi. O‘quv mashg‘uloti muammoli shaklda o‘tkazilishini tushuntiradi. Mavzu bo‘yicha berilgan ma‘ruza matnini o‘qib, o‘rganib chiqadi. Eshitadi, yozib oladi. II. Asosiy bosqich (60 daqiqa) 2.1. Suhbat shaklida talabalar bilimlarini faollashtiradi. Bunda ularga quyidagi savollarni beradi: - Bilish jarayonlari deganda psixologiyada aynan nimalar nazarda tutiladi? - Bilish jarayonlari va ularning umumiy xususiyatlari nima bilan izohlanadi? - Sezgi qanday turlarga bo‘linadi? Iroda, tafakkur, nutq-chi? -Rubin figurasi haqida nimalarni bilasiz? -Idrok qilish jarayonlariga xos qanday qonuniyatlar klassifikatsiyasi mavjud? -Qaysi psixik jarayon idrokning aniqligi va samaradorligini ta‘minlaydi ? Bilimlarni faollashtirish jarayonida talab alarning o‘quv muammosi yechimini topish faoliyatini faollashtirishga yordam beradigan ma‘lumotlar ko‘lami darajasini aniqlaydi. 2.2. Muammoli vaziyatlar mavjud obyektlarni aniqlash yo‘llarini belgilovchi bir nechta yondashuvlar (variantlar) taklif qiladi. 2.3. Talabalarni kichik guruhlarga bo‘ladi (har bir guruhda 6 tadan ko‘p ishtirokchi bo‘lmasligi kerak) va guruh ishlarini tashkil qiladi. 2.4. Taqdimot boshlanishini e‘lon qiladi. Guruhlar faoliyatining natijalarini muhokama qiladi. Talabalar bilan birgalikda javoblar to‘liqligini baholaydi. Agar javob Suhbatga kirishadi. Savollarga javob berishadi. Berilgan javoblarni o‘zaro to‘ldirishadi. Eshitadilar. Muammoni yozib oladilar. Muammoni dab- durustdan yechimini topish mumkin emasligini anglab yetadilar. Yuzaga kelgan qiyinchiliklarni hal etish bo‘yicha fikrlarini bildiradilar. Guruhlarda ishlaydi. Muammoli savollar bo‘yicha aniq javoblar tayyorlaydilar (6 daqiqa ichida). Guruhlar ish natijalarini taqdim etadilar, boshqa guruh javoblariga nisbatan fikr bildiradilar, muhokama, munozara, tahlil qiladilar. Kichik muammoning yechimini topishning optimal usullari haqida xulosalar 65 to‘liq bo‘lmasa yoki umuman javob bo‘lmasa qo‘yilgan muammoli savollarga javob beradi. 2.5. Berilgan kichik muammoning yechimini topishning aniq, strukturaga soligan, rasional yo‘llarini taklif qiladi. Biri nchi oraliq xulosani hosil qilishga undaydi. 2.6. Birinchi kichik muammoning yechimi bo‘yicha oraliq xulosa qiladi. 2.7. Ikkinchi kichik muammoni aytadi va uning yechimini topish yo‘llarini tashkil qiladi. Yo‘naltiruvchi muammoli savollarni beradi 2.8. Ta labalarni uchta guruhga bo‘ladi. Ularni o‘zaro hamkorlikda ishlashlari uchun sharoit yaratadi. Savollarga berilgan javoblarga tayangan holda, ikkinchi kichik muammoni yechimini topish bo‘yicha fikrlar bildirishni taklif qiladi. Kuzatadi, yo‘naltiradi, rag‘ batlantiradi. 2.9. Ikkinchi kichik muammo yechimini topishda tanlab olingan fikr va g‘oyalarni muhokamasi, hamda taqdimoti boshlanishini e‘lon qiladi. 2.10. Delfin texnikasi yordamida guruhlar tomonidan taklif qilingan kichik muammo yechimlaridan eng sarasini tanlab olish va baholash ishlarini tashkil qiladi. 2.11. Saralash va baholash natijalariga tayanib, ikkinchi oraliq xulosani ishlab chiqadi. 2.12. Talabalarga umumiy muammo yechimi bo‘yicha yakuniy xulosani shakllantirishni taklif qiladi. Javoblar s harhlaydi, aniqlashtiradi, to‘g‘rilaydi. Yakuniy xulosani shakllantiradi. qiladilar. Suhbatga kirishadi. Savollarga javob berishadi. Guruhlarga bo‘linadilar Har bir guruh optimal fikr va g‘oyalarni tanlash, baholash va qayd qilish uchun bittadan ekspert tanlaydi. Kichik muammoni yechimini topish bo‘yicha uz fikr va takliflarini aytadilar, ekspertlar esa ularni yozadilar. Har bir guruh ekspertlari kichik muammo yechimi bo‘yicha tanla b olingan fikr va g‘oyalarni taqdim qiladilar. Tanlangan fikr va g‘oya mualliflari himoya qiladilar. Taklif qilingan fikr va g‘oyalarni zarurlik darajasiga qarab tasniflaydi va baholaydi (ballda). Baholash varag‘ini ishlab chiqadi (doskada) Muammoni yechimi bo‘yicha yakuniy xulosalar variantlarini aytadilar. III. Yakuniy bosqich (10 daqiqa) 3.1. Yakuniy xulosa qiladi. Muammoni yechimini topish jarayonida guruhlar faoliyati ning yutuqlari va ijobiy tomonlarini ko‘rsatib o‘tadi. 3.2. Bajarilgan ishning kelajakda kasbiy faoliyati uchun zarurligini qayd qiladi. 3.3. Mustaqil ishlashlari uchun uyga vazifa beradi Eshitadilar. Vazifani yozib oladilar. 1-ilova Foydalanilgan adabiyotlar ro‟yxati .Karimova V.M., Hayitov O.E., Akramova F.A., Lutfullayeva N.X. Psixologiya. Darslik. – T.: TDIU «Talaba», 2007. – 30-38 b. Hayitov O.E. Psixodiagnostika: O‘quv qo‘llanma.–T.: TDIU «Talaba», 2007. – 225b. Tixomirov O.K. Psixologiya: Uchebnik / Pod red. O.V. Gordeyevoy. – M.: Vissheye obrazovaniye, 2006. – 538 s. .Obshaya psixologiya: Uchebnik / Pod red. prof. A.V. Karpova. – M.: 66 Gardariki, 2005. – 232 s. Karimova V.M. Psixologiya. O‘quv qo‘llanma. – T.: A.Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, «O‘zAJBNT» markazi, 2002. – 205 b. .Psixologiya. Uchebnik dlya ekonomicheskix vuzov / Pod obsh. red. V.N. Drujinina. – SPb.: Piter, 2002. – 672 s. Tayanch ibora va tushunchalar Bilish jarayonlari, professional faoliyat, professional bilimdonlik, sezgi, idrok, tasavvur, xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq, idrok qilish qonunlari, figura va fon, Rubin figurasi, xotira qonunlarib mnemonika yoki mnemotexnika, mnemotexnik usullar. - 2-ilova 67 4-ilova 5-ilova 6 kishidan iborat bo‘lgan kichik guruh 6 daqiqa ichida kichik muammo va umuman asosiy muammoni yechimini topishga yordam beruvchi muammoli savollarga aniq javoblar topishga harakat qiladilar. Har bir ishtirokchi alohida qog‘oz varag‘iga o‘zining javoblarini yozadi. Guruh ishlari natijasining taqdimoti va muhokamasi o‘tkaziladi, taklif qilingan kichik muammo hamda asosiy muammo bo‘yicha aniq, st rukturaga solingan, rasional yechimlar ishlab chiqiladi va taklif qilinadi. Kichik guruhlarda tayyorlangan javoblar muhokama qilinadi: noto‘g‘ri fikrlar olib tashlanadi, mujmal fikrlarga aniqlik kiritiladi, asosiylari tanlab olinadi. Tanlab olingan javoblarni tizimlashtirish uchun ma‘lum xususiyatlar aniqlanadi va shu asosda kichik muammo hamda asosiy muammo bo‘yicha yechimlar guruh-lashtiriladi. 6-6 texnikasi qo‘yilgan muammo yuzasidan jamoaviy shakllanti- rilgan, taklif qilingan yechimlar variantlarning eng sarasini tanlab olish va baholash, sungra ularni umumiy xususiyatlariga qarab quyidagi algoritm bo‘yicha guruhlashtirish imkonini beradi. Qo‘zg‘atuvchi retseptorlarning o‘zaro harakatiga Yüklə 3,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|