O’zbekistonda tabiatni muhofaza qilish amaliyoti yutuq va kamchiliklari

Ekologiyaning maqsadi hozirgi va kelajak avlodlar uchun barcha
organizmlar yashash muhiti xavfsizligini ta’minlash. Ekologik xavfsiz yashash
muhiti – organizmlar, jumladan insonlarning muayyan ekotizimlarda normal
holatda ko‘payishi, o‘sishi va rivojlanishi uchun toza, sog‘lom va qulay atrof tabiiy
muhit holati demakdir. Ushbu maqsad quyidagi vazifalarni bajarishni talab etadi:

ekologiyaning umume’tirof etilgan nazariy asoslari ishlab chiqish;

uning tarixi, hozirgi holati va kelajak istiqbollarini belgilash;

Er planetasi tabiiy resurslari va boyliklarini hisobga olish, baholash va
monitoringini olib borish;

davlatlarning ekologik boshqaruv talablarini keng joriy qilish;

lokal (mahalliy), milliy, regional (mintaqaviy), global (kurraviy) miqyosda
ekologik xavfsizlik monitoringni olib borish;

davlat, davlatlar va xalqaro hamjamiyat tomonidan ekologik nazoratni
tashkil etish va ularni ishlash mexanizmini yaratish;

atrof-muhit muhofazasida fuqarolik jamiyati institutlari faoliyatini yo‘lga
qo‘yish, nodavlat tashkilotlari va jamoat uyushmalari nazoratini o‘rnatish va ularni
tavsiya kuchidagi ma’lumotlaridan ekologik boshqaruvda keng foydalanish
mexanizmini ishlab chiqish;

istiqbolga yo‘naltirilgan ekologik reja va dasturlarni mamlakat, mintaqa va
global miqyosda ishlab chiqish, qabul qilish va amalga tadbiq etish;

mahalliy, milliy va xalqaro miqyosda ekologik-huquqiy me’yorlarni ishlab
chiqish, qabul qilish va ishlash mexanizmini yaratish

ekologik huquqbuzarliklar va ularning javobgarligini belgilovchi regional va
global miqyosdagi ixtisoslashgan tergov, prokuratura va sud organlarini tizimini
yaratish;

mahalliy, milliy, regional va global miqyosda faoliyat yurituvchi «ekologik
tez yordam» tashkilotlari, jamg‘armalari, guruhlarini tuzish yoki ular faoliyatini
faollashtirish;

---

---


ekologik tanglikdagi quruqlik hududlari (Orolbo‘yi, CHernobil, Markaziy

Afrika...) va suv akvatoriyalarini (Orol dengizi, Balxash va CHad ko‘llari...)
insonlarning birgalikdagi harakatlari orqali hal qilish;

ekologik terrorizmni oldini olish yo‘llarini ishlab chiqish;

jamiyatni tabiatga nisbatan ekologik yoinki ekologik-iqtisodiy munosabat
shakllarini o‘rnatish va hokazo.
Hamma jumboq shundaki, biz Sizlar bilan ushbu risolada ekologiyani boshqa
fanlar o‘rtasida tutgan o‘rnini aniqlashtirib olishimiz kerak bo‘ladi. CHunki, biz
taniqli Amerika ekolog olimi E.Makfedenni fikriga qo‘shilgan holda, ekologiyani
boshqa fanlar va ayniqsa biologiyadan ajratib olishimiz, jumboqni «kalavasi»ni
topish bilan tengdir.
Hammamizga ma’lumki, biologik fanlar–zoologiya, botanika, sitologiya,
bioximiya, genetika, morfologiya, embriologiya, fiziologiya kabilar asosan tirik
organizmlarga tegishli bo‘lgan holat, jarayon va
2-rasm. Hozirgi zamon ekologik fanlar tizimi