O`zbekstan respublikasi joqari ha`m orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

2

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

2

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

---

Qarako`l terinin` sapasina baha beriwde tiykarinan buyralaniw formasi, o`lshemi, tig`izlig`i, gu`li,

jiltiraqlig`i, talshiqlari ha`m ren`i esapka alinadi. Barra terinin` o`lshemi 700 sm kv. kem bolmawi kerek.

Qarako`l terilerinin` ren`i ha`r qiyli: qara, ku`lren`, sur, qon`ir, guligaz boladi. Qara ren` tiykarg`i ren`

esaplanadi. Qarako`l terilerinin` sapasi qoylardin` na`siline ha`m olardi bag`iw sharayatina baylanisli

boladi.

3. O`zbekstan sharayatinda qoylar jil dawaminda jaylawda bag`iladi, bul olardan arzan o`nim jetistiriwge

mu`mkinshilik beredi. Qoylardi ha`r qiyli klimat sharayatinda bag`iw normasi ha`r qiyli boladi. Bunda

olardin` porodasi esapqa alinadi. Qoylardin` jag`dayi, olardin` ot-jemge ha`m basqa sharayatlarg`a

bolg`an talabi ha`m qatnasi jil dawaminda o`zgerip turadi. Qoylar jaylawda jaqsi otlatilg`anda su`t

bermeytug`in sawliqlar, qoshqarlar ha`m pishilgen qoylar qosimsha aziq bermese de o`z salmag`in asirip

baradi. Jas qozilar avgust ortalarinda anasinan ajiratiladi. Ana qoylardin` na`sil beriwi ha`m

qoshqarlardin` tuqimlandiriw qa`bileti olardin` semiriw da`rejesine baylanisli. Sonliqtan qashiriw

ma`wsiminde qoylardi otlarg`a bay jaylawlarda bag`iw kerek. Qashiriwg`a 1-1,5 ay qalg`anda

qoshqarlarg`a ku`nine 0,5-0,8 kg kontsentrat aziq ha`m qashiriw da`wirinde 0,8-1 kg kontsentrat aziq

beriledi. Ana qoylarg`a jergilikli dag`al aziq ha`m kontsentrat aziq aralaspasi ku`nine 100-120 kg nan

semiretug`in mug`darda beriledi. Jaylawda otlatiw mu`mkinshiligi bolmay qalg`an jag`dayda bag`iw

ushin dag`al ot-jem ha`r bir bas qoyg`a 1,5 ts ha`m kontsentratlar 20 kg g`a shekem bolg`an aziq zapasi

g`amlanadi. Qarako`l qoylar jil dawaminda jaylawdan keminde 7-8 ts tu`rli aziq jewi kerek, bul 370-400

aziq birligin quraydi.  Qoylardi otlatip semirtiw ha`m semirtiwge bag`iw. Qoylar basqa tu`rdegi

haywanlarg`a qarag`anda ha`r qiyli jaylawlarda otlatip semirtiwge jaqsi iykemlesedi. Bunda az miynet

sarplanadi, aling`an qoy go`shi arzan boladi. Qoylar jaylawda erte ba`ha`rde ha`m jazdin` aqiri ha`m

gu`zde otlatip semirtiledi. U`lken jastag`i ana qoylardan ha`m otardan jaramsiz qiling`an qoylardan

du`ziletug`in otardin` u`lkenligi 500-600 basqa jetedi. Otardan jaramsiz qiling`an u`lken jastag`i qoylardi

otlatip semirtiw jaqsi alip barilsa, olar 60-70 ku`n ishinde joqari da`rejedegi semizlikke jetedi ha`m tiri

salmag`i 45-47 kg nan artadi. Qoylardi semirtiwge bag`iwda 100-120 bastan gruppa du`ziledi. Bunda

qoylardin` jasi ha`m semizlik da`rejesi esapqa alinadi. Qoylar tiykarinan shigit sheluxasi ha`m mayda

gu`njara menen semirtiwge bag`iladi. Semirtiwge bag`iw da`wiri 60-80 ku`nge jetedi. Soyiw waqtina

kelip olardin` tiri salmag`i 45-50 kg g`a jetedi.

4. Ha`zirgi waqitta du`nyada qoylardin` 350 porodasi bar. Bul porodalardin` ayirimlari o`nimdarlig`i,

biologiyaliq qa`siyetleri boyinsha bir-birine uqsaydi, ayirimlari keskin parq qiladi.Ha`zirgi waqitta

qoylardin` tiykarg`i o`nimdarlig`i boyinsha M.F.Ivanov islep shiqqan xojaliq klasifikatsiyasinan

paydalaniladi. Usi klassifikatsiyag`a muwapiq o`rshitiletug`in barliq qoy porodalari ju`n qaplaminin`

sipatlamasi boyinsha 4 gruppag`a bo`linedi.1. Jumsaq ju`nli qoy porodalari: groznenskiy, salskiy,

azerbayjan taw merinoslari, askaniy, kavkaz, altay, qubla qazaxstan qoy porodalari, prekos, qazax  arxar

merinosi, zabaykal, krasnoyarsk, gruziya jumsaq ju`nli qoylari, qubla Ural qoy porodalari ha`m

basqalar.2. Yarim jumsaq ju`nli qoy porodalari: tsigay, gruzin qoylari, linkoln, romni-marsh, border-

peyster, gorkiy, gempshir, shropshir, oksfordshir, kavkaz ha`m tyanshan qoylari h.b. kiredi.3. Dag`al

ju`nli qoy porodalari: romanov, gissar, jaydari, qazax ha`m qirg`iz qoylari, qarako`l, sokolsk, bokinsk,

mixnovsk, cherkas, bakursk, tushinsk, balbas, mazex, karachaevsk, lezgin, imeretinsk, tawli karpat

tsurkana ha`m buryat qoylari kiredi.

4. Yarim dag`al ju`nli qoy porodalari: saradja ha`m ta`jik qoylari kiredi.

Qoy porodalarin u`yrengende birinshi gezekte qoydin` porodasi, kelip shig`iwi, tiri salmag`i, alinatug`in

ju`n mug`dari, sapasi, konstitutsiyasi ha`m ekstererine baha beriledi.