Pape mashe usulida o'yinchoq yasash reja

Pape mashe usulida o'yinchoq yasash reja

PAPE MASHE USULIDA O'YINCHOQ YASASH
Reja:

1. Pape-mashe usuli.

   
   

2. Pape-mashe usulida o‘yinchoqlar va turli buyumlar yasash.

   
   

3. Loy ishi.

   
   

4. Plastilin.

   
   

5. Sho‘r xamir.

   
   

Tayanch tushunchalar: Maktabgacha ta’limda loy bilan ishlash va loy o‘rnini bosuvchi:plastilin, sho‘r xamir, chinni xamir, pape-mashe usuli hamda ulardan yasash ishlari haqida

Pape-mashe usuli. Pape-mashe usulida o‘yinchoqlar va turli buyumlar yasash.

Pape-mache (fransuzcha papier mâché- "chaynalgan qog’oz") degan ma’noni anglatadi. “G‘ijimlangan qog‘oz”, “namlangan, g‘ijim” qog‘oz” deyilgan manbalarni uchratish mumkin. Pape-mashe usuli yelimlar, kraxmal, gips va boshqalar bilan tolali materiallar (qog’oz, karton) aralashmasidan olingan oson qoliplangan massa. Pape-mashe usulining bugungi kunda juda ko`p texnologiyalari mavjud. Ba’zi pape-mashe usulida yasalgan buyum, o`yinchoqlarni haqiqiy san’at asari deyish mumkin. Chunki, pape-mashe usulida yasalganligini haqiqiysidan ajratish qiyin bo`ladi.

Pape-mashe usuli Fransuz nomidan kelib chiqqanligiga qaramasdan, pape-mashe tug’ilgan joyi qog’oz ixtiro qilingan Xitoy hisoblanadi. Pape-mashe yasalgan birinchi ob’ektlar Xitoyda qazishmalar paytida topilgan, ular qadimgi Xitoy zirh va zarbdan yedi. Ularga qattiqlik berish uchun ko’p qatlamli lok-bo’yoq qoplamasi ishlatilgan. Bu buyumlar Xan sulolasiga mansub (202 y. — 220 y.).
O’sha kunlarda pape-mashe zirh eng texnologik jihatdan rivojlangan himoya vositasi bo’lib, u o’qning urilishi va qilichning yaltirash zarbasini bartaraf yetdi. Yaxshi kuch bilan birga, qog’oz zirh jangchi jangda tez harakat qilish imkonini beruvchi, juda yengil ko’tarib qulay, yaltiroq bo‘lgan.
Xitoydan, pape-mashe qiziqish keyinchalik Yaponiya va Fors mamlakatlariga tarqalgan. Bu usul allaqachon dam olish uchun niqoblar va boshqa sifatlari qilish uchun ishlatilgan. Asta-sekin, bu uslub butun dunyo bo’ylab tarqaldi va yevropa mamlakatlarida yeng mashhur yedi. XVII asrning o’rtalaridan boshlab Fransiya pape-mashe texnikasida o’z mahsulotlarini ishlab chiqarishni boshladi; dastlab u qo’g’irchoqlar ishlab chiqarish bo’lib, ular juda mashhur edi. Inglizlar 1670-dan o’rnak oldilar. Pape-mashe 1800-larda eng mashhur edi.o`sha vaqtlarda pape-mashe usulining uchta eng mashhur texnologiyasi mavjud bo’lgan.
Birinchi texnologiyaga ko’ra, mahsulot oldindan tayyorlangan modelga kichik n am qog’ozlarni qatlam-qatlam yopishtirish orqali amalga oshiriladi. Klassik texnikada 100 qatlamgacha qog’oz qo’llaniladi. Endi polivinilatsetat yelimi ko’pincha shu maqsadda ishlatiladi va ilgari kraxmal pastasi ishlatilgan. Ba’zan mahsulotni sinishi uchun (ya’ni mustahkamlanishi uchun) qog’oz qatlamlari orasiga mato gazlama qatlamlari qo’shiladi.
Ikkinchi texnologiyaga ko’ra, mahsulotlar qog’ozdan suv bilan suyuq massa hosil qilinadi. Kichik bo’laklarga kesilgan qog’oz issiq suv bilan to’ldiriladi va bir kun issiq joyga joylashtiriladi. Keyin qaynatiladi, bosiladi, yumshatiladi va quritiladi. Olingan qog’oz massasi bo’r bilan yaxshilab aralashtiriladi. Qog’oz-bo’r aralashmasiga doimiy aralashtirilgan holda plastik smetana xamiri olinguncha yelim qo’shiladi. yelim sifatida kraxmal pasta va duradgorning yelimi aralashmasi ishlatiladi. Xamir tayyorlangan shaklga quyiladi yoki uning yuzasiga qatlam qo’yiladi va to’liq quriguncha saqlanadi. Ikkinchi texnologiyaning o’zgarishi maxsus 3D printer yordamida tez quriydigan suyuq qog’oz massasidan mahsulot hosil qilishdir.