Parazitoloji
Yüklə 296 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
İnsan (Arakonak) Echinococcus granulosus (Ekinokok Şeridi) © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Karaciğerde Hidatik Kistler Operasyonla dışarı çıkartılmış Hidatik Kistler Tomografik taramada Böbrekte Hidatik Kistler Böbrekte Hidatik Kistler © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Familia 2: Dilepididae • Her proglotiste bir çift genital aparey ve buna uygun olarak da her bir proglotisin yan taraflarında birer genital açıklığın bulunur. • Uterus bazı türlerde daima mevcuttur. Bazı türlerde ise parçalanarak birden fazla yumurta içeren Yumurta Kapsülleri halinde bulunur. Dipylidium caninum (=Taenia canina, Taenia elliptica) (Köpek Şeridi, Köpek Tenyası) Son Konak: köpek, bazen tilki ve kediler, ender olarak da insan ve bilhassa çocuklar Ara konak: yumurtaları yiyen köpek biti (Trichodectes canis), köpek piresi (Ctenocephalid es canis) veya kedi piresi (Ctenocephalid es felis) Proserkoid Sistiserkoid onkosfer larvalı yumurta Pire Larvası Pire Pupası Ergin Pire Köpek Biti İnsanda birden fazla helmintin bulunması enderdir. Bununla birlikte köpeklerde, çoğunlukla birden fazladır. Karın ağrısı, hazımsızlık, iştahsızlık, anüste kaşınma, nadiren parazitin toksik etkisine bağlı olarak ishal, baş ağrısı gelişebilir (Dipylidiasis caninum). © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Familia 3: Hymenolepidiidae oldukça büyük testis bulunur. Hymenolepis nana (=Cüce Şerit) Proglotisler karakteristik şekilde geniş ve kısa olup, her bir proglotiste 1-4 adet © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! “sessiz köpekten ve durgun sudan sakın” “cave tibi a cane muto et aqua silenti” © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Phylum: Nematoda (Nematodlar, Yuvarlak Kurtlar) • Sindirim sistemleri tam ve düz bir boru şeklindedir [ağız- anüs]. • Vücut boşluğu yalancı sölom tipinde; mezenşim dokusu çok az gelişmiştir. • Vücut duvarı, dıştan içe doğru Kutikula, Epidermis (Hipodermis) ve Boyuna Kas Tabakası'ndan [Miyoepitel (epitel-kas) hücreler] oluşur. • Miyoepitel hücrelerin kasılması ile dalgalı ve yılankavi hareketler meydana gelir. • Yemek borusu: Bazılarında düz (Filariform) veya tesbih şeklinde boğumlu bir yapı (Strongyloid) halinde, bazılarında 2 (Raptidiform) veya 4 farklı bölgeden yapılmış olabilir. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! • İnsanda parazit olabilen Ancylostomidae (Çengelli Kurtlar) ve Strongylidae ailelerinde ağız boşluğuna açılan ve toksik maddeler salgılayan ilave bir Baş Bezi bulunur. • Bağırsağın arka ucu (rektum) kurtun ventral tarafına açılan anüs (dişilerde) veya kloakla (erkeklerde) son bulur. • Sinir sistemi: Özofagusu halka şeklinde saran bir sinir halkası ve bu halkadan vücudun önüne doğru uzanan 6, gerisine doğru biri dorsalde ve diğeri ventral tarafta uzanan 2 boyuna sinir şeridinden yapılmıştır. • Duyu organları: - Papil (Papilla) – Proprioreseptörler (dokunum) - Seta - Mekanoreseptörler - Amphid – Anterior konumlu/kütikülde cep,por veya tüp şeklinde – Kemoreseptörler- daha ziyade serbest yaşayanlarda (Adenophorea) gelişmiştir - Phasmid – Posterior konumlu/Anüsün arka yan taraflarında tekhücreli bezler- Kemoreseptörler-parazitik olanlarında (Secernentae) daha iyi gelişmiştir. - Nokta Gözler-Yutağın yan taraflarında-işlevi bilinmez. • Boşaltım Sistemi: Protonefridiyal tiptedir. Yanal Çizgiler (=Lateral Epidermal Çıkıntılar veya Karinalar) içinde uzanan kanallardan oluşur. Sayısı 2-6 arasında değişir. Bu kanallar yemek borusunun arka tarafında içeri ve aşağı doğru kıvrılarak birleşirler ve ventral-median hatta bulunan küçük bir açıklık (Boşaltım Poru=Çıkartı Deliği) ile dışarı açılırlar. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! • Yuvarlak kurtlar genel olarak ayrı eşeylidir (Dioik). Az bir kısmında, bazı karasal türlerde hermafroditlik söz konusudur. • Dişilerinde ayrı bir cinsiyet açıklığı (Vulva) bulunur. Erkeklerinde ise üreme sistemi rektumla bağlantı kurarak (kloak) dışarı açılır. • Erkekler dişilerden daha küçüktür ve arka uçları bir kanca gibi kıvrıktır. Dişi Ovaryum Ovaryum Ovidukt Ovidukt Uterus Uterus Vagina Vulva (Gonopor) Erkek Testis Sperm Kanalı (Vas deferens) Meni Kesesi Ejakülatör Kanal Çiftleşme Bezi (Copulatory bursa) Çiftleşme Bezi (Copulatory bursa) Rektum-Kloak Spikül Oxyuridae (Kıl Kurtları)-Tek Trichuridae (Kamçı Kurtları)-Tek-Kılıflı Çoğunda ve Ascaris’de-Çift Trichinellidae (Trişinler)-Yok-”Kloak” • Spermleri kuyruksuz. Yumurta ince kitinli bir kabuk ile örtülü. • Ovipari-Ovovivipari-Parthenogenesis • Metamorfoz yoktur. • Parazit olanlar enerjilerini, oksijensiz solunum glikolizisten sağlarlar. • Pek çok doku içinde yaşarlar. Mekanik etki yanında, salgıları ile toksik veya litik etki yaparlar. Classis 1: Adenophorea (=Aphasmidia) Classis 2: Secernentea (=Phasmidia) © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Classis 1: Adenophorea (=Aphasmidia) Ordo: Enoplida-S.Ordo: Dorylaimina • Fazmid taşımazlar. Amfidler cep, tüp veya delik şeklindedir. • Yemek borusu, önde bazen oldukça uzun tüp veya koni şeklinde kaslı bir bölge (farinks) ve arkada çoğu kez genişlemiş bezsi bir bölge (soğancık) olmak üzere 2 kısımdan oluşur (Rhabditiform). • 2 Önemli ailesi: Trichuridae (Kırbaç Kurtları) ve Trichinellidae (Trişinler)’dir. Familia 1: Trichuridae • Özofagusun işgal ettiği vücut kısmı, vücudun geri kalan kısmından daha dar ve daha uzundur. • Her iki cinsiyette de vücudun arka tarafı, geniş ve ucu yuvarlağımsıdır. • T. vulpis köpek ve diğer karnivor memelilerin kör ve kalın bağırsaklarında, • T. ovis koyun, keçi, sığır ve diğer geviş getiren memelilerin kör ve kalın bağırsaklarında, • T. leporis ise kır ve ada tavşanları ile diğer kemirgenlerin kalın bağırsaklarında yaşar. Parazitlikleri sonucu sancı, kanlı ishal gibi semptomlar görülür. • İnsan sağlığı açısından da önemli olan tür, T. trichura'dır © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Trichuris trichura (=Trichocephalus hominis, Trichocephalus trichura)(Kırbaç Kurdu) © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Familia 2: Trichinellidae (Trişinler) • Tek türü (Trichinella spiralis) mevcuttur. Ağız basit ve vücut kabaca her bölgesinde ayni kalınlıktadır. • Erkeklerinde spikül (kopulasyon organı) bulunmaz. • Vulva vücudun ön kısmında, özofagus hizasındadır. • Ovovivipar (Yalancı Vivipar)'dır. Diğer bir deyişle dışarı bırakılan yumurtaları yoktur, yumurtalar sadece uterus içinde görülür. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Trichinella spiralis (Trichina spiralis) (=Trişin) © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Erkekte Postanal Papiller Kasta Trişin Larvası Kasta Trişin Larvaları © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Classis 2: Secernentea (=Phasmidia) • Fazmidler (posterior duyu organları) çoğunlukla mevcuttur. • Türlerinin çoğu parazit, az bir kısmı ise sulu toprakta serbest olarak yaşar. • 4 takım; Rhabditida, Strongylida, Ascaridida, Spirurida Ordo 1: Rhabditida • Özofagus 3 bölge gösterir. Bu durum bilhassa larvalarında daha barizdir. • Serbest, saprofaj veya bitki ve hayvanlarda parazit yaşayan küçük nematodlardır. • Normal olarak otlarda ve toprakta yaşayan Rhabditis pellio'ya ait larval safhalar, köpek ve sığırlarda bilhassa yer ile temas eden vücut kısımlarında aşırı kaşıntılı ve sivilceli bir deri hastalığına (Kurtçuk Dermatozu) sebebiyet verirler. • Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerika'da dağılış gösterir. Rhabditis pellio © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Ordo 2: Strongylida Familia: Ancylostomidae (Syn. Ancylostomatidae) (=Çengelli Kurtlar) • Uterus yüksek derecede kaslı olup, yumurtaların dışarı atılmasında iş gören kaslı bir kaide kısmına (Ovijektör) sahiptir. • Erkeklerin kuyruk uçlarında çan şeklinde bir deri genişlemesi bulunur. Buna "Çiftleşme Kesesi" (=Copulatory bursa) denir. • Karasal omurgalılarda parazit olarak yaşarlar. • Necator ve Ancylostoma cinsleri (Çengelli Kurtlar ) insanın sindirim sisteminde parazitlenirler. • Ön tarafta, ağız boşluğunun kitin bir örtü ile örtülmesi ile oluşmuş, oval şekilli bir Ağız Kapsülü mevcuttur. • Ağız kapsülünün ön-ventral tarafında diş (Ancylostominae) veya keskin levhalar (Necatorinae) bulunmasına bağlı olarak 2 alt- aileye ayrılır. • Bunlara Çengelli kurtlar denmesinin nedeni, vücutlarının ön kısmının çengel şeklinde kıvrık olmasından kaynaklanır. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! • Normalde konakları insan olmayan bazı nematodların larvaları insan vücuduna girecek olursa, Larva Migrans adı verilen klinik tabloyu geliştirirler. • Deride, keza iç organlarda da meydana gelebilir. • Örneğin normal olarak kedi ve köpeklerde yaşayan Ancylostoma caninum ve A. braziliense'ye ait topraktaki kurtçuklar, yağmurlu sıcak mevsimlerde insanın derisini delerek vücut içine girer. Bunlar deri altı dokusunda göç ederler. • Geçtikleri yerlerde kızarıklık, şişme ve kaşınmalara neden olurlar. Bulundukları yerlerde deri kurur. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Ordo 3: Ascaridida • Çoğunlukla 3 büyük, bazen 6 küçük dudak bulunur. Ender olarak hiç yoktur. Bazılarında iki lateral çene mevcuttur. • Vagina ve uterusun arka kısmı kaslıdır (Ovijektör). Arka uçta papiller bulunur. • Salyangozlarda, böceklerde ve insan dahil omurgalılarda endoparazit olarak yaşarlar. • Önemli patojenik türler Ascaridae (=Ascarididae), Oxyuridae ve Heterakidae ailelerine dahildir. Yüklə 296 Kb. Dostları ilə paylaş:
|