Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri
“Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri”
Yüklə 6,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AZƏRBAYCAN VƏ RUS DİLLƏRİNDƏ İŞLƏNƏN ATALAR SÖZLƏRİ VƏ MƏSƏLLƏRDƏ MULTİKULTURAL DƏYƏRLƏR VƏ TOLERANTLIĞIN TƏZAHÜRLƏRİ
- “Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri”
- AZƏRBAYCAN TOLERANTLIĞI VƏ MULTİKULTURALİZMİ TƏHSİL PROSESİNDƏ Açar söz
|
“Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri” adlı beynəlxalq konfransın materialları: Bakı – 8-9 sentyabr 2016 - səhifə 227
başqa dinə hörmətdən başlayır. Multikulturalizm ayrı-seçkiliyə yol vermir, əksinə bütün xalqları birləşdirir. Eyni zamanda, hər bir ölkənin öz qaydaları, öz ənənələri vardır” [6]. Heydər Əliyev Fondu da multikulturalizm və tolerantlıq ənənələrimizin beynəlxalq miqyasda təbliğinə böyük töhfələr bəxş edir. Parisdə keçirilən “Dini tolerantlıq: Azərbaycanda birgə yaşamaq mədəniyyəti” mövzusunda çıxış edən Azərbaycan Respublikasının birinci xanımı Mehriban Əliyeva rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun digər dinlərə də xüsusi diqqət göstərdiyini bildirib. Mehriban xanım Əliyeva Luvr muzeyində İslam mədəniyyəti bölməsinin təşkilində, Romada katakombaların bərpasında, yəhudi uşaqlar üçün təhsil imkanlarının yaradılmasında, Strasburq və Fransanın digər regionlarındakı kilsələrin təmirində Fondun yaxından iştirak etdiyini vurğulayıb [6]. Burada fikrimizi ölkənin Birinci Xanımı Mehriban Əliyevanın sözləri ilə əsaslandıraq: “Öz mədəniyyətinə, öz tarixinə, öz ənənələrinə, öz əməllərinə hörmətlə yanaşan xalq, gərək eyni şəkildə fərqli mədəniyyətlərə də, fərqli tarixə də hörmətlə yanaşsın”.
ƏDƏBİYYAT 1.Bayramov. Ə.S. Etnik psixologiya. Bakı: Renessans, 2001, s.374 2. Bayramov. Ə.S. Etnik psixologiya və millətlərarası münasibətlər. // Gənclik, Bakı, H:1, 1991 3. http://bilikfondu.gov.az/ 4. Qustav. L. Xalqların və kütlənin psixologiyası. Bakı, 2015 5. Канарш Г. Ю. Философские теории мультикультурализма // Знание. Понимание. Умение. 2011. 6.http://www.president.az/ Sudabe Huseynova ANALYSIS OF ETHNIC-PSYCHOLOGICAL MULTICULTIRALISM AND INTER- ETHNIC RELATIONS IN AZERBAIJAN SUMMARY
The article ethno-psychological analysis on different issues of international relations, and many scientists are considered opinions related to the analysis of these issues. At the same time, explains the concept of multiculturalism as a political position, is being investigated. Multiculturalism, tolerance, respect for the law, says that the foundation of freedom is. Stages of development and strengthening of the traditions of multiculturalism in Azerbaijan are analyzed.
Gülrux Sənhan qızı Həsənova, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Sosiolinqvistika və dil siyasəti şöbəsinin böyük elmi işçisi, cool.gulrux@mail.ru
MƏSƏLLƏRDƏ MULTİKULTURAL DƏYƏRLƏR VƏ TOLERANTLIĞIN TƏZAHÜRLƏRİ Açar sözlər: atalar sözü, multikulturalizm, tolerantıq, millət, din, mədəniyyət. Key words: proverb, multicultural, tolerant, nationality, religion, culture
“Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri” adlı beynəlxalq konfransın materialları: Bakı – 8-9 sentyabr 2016 - səhifə 228
Xalq hikmətinin daşıyıcısı olan atalar sözləri və zərb-məsəllər yığcam, obrazlı, dərin mənalı, tutarlı nitqin nümunəsidir. Atalar sözləri frazeoloji vahidlər sırasına daxildir. Min illərin təcrübəsi, əsl sənət nümunələri olan atalar sözləri yalnız xəlqi zəmində yarana bildiyinə görə dilçiliyin tədqiqat obyekti olmadan da sevilir. Atalar sözləri haqqında V.A.Qordlevskinin çox dəyərli fikirləri vardır. O göstərir ki, “…xalq müdrikliyinin rəmzi olan bu ifadələr ana südü ilə birlikdə qana daxil olur, həyatın hansı sahəsindən söhbət gedirsə getsin, onlardan daima istifadə edilir. Milliyyətindən, irqindən asılı olmayaraq istənilən xalqın nümayəndələri üçün atalar sözləri babalardan qalma ən qiymətli irs, xəzinədir, slavyan xalqlarında «Bibliya», türk xalqlarında «Quran» necə müqəddəsdirsə, atalar sözü də eləcə müqəddəsdir” (1, s.25). Atalar sözləri xalq ədəbiyyatının ən qüvvətli və zəngin janrlarından biridir. Atalar sözlərinin mənşəyi, yəni bu birləşmələrin ilk dəfə kimin tərəfindən və nə zaman deyildiyi konkret olaraq məlum olmasa da, hər bir atalar sözünün müəyyən bir hadisə nəticəsində yarandığı aydındır: Ehtiyat igidin yaraşığıdır – Опасенье – половина спасения; və ya: Береженного и Бог бережет ; El ağzı – çuval ağzı; Люди божьи собаки – брешут; Düz yolun yolçusu azmaz – Правда прямо идет, а с нею не разминешься və s. A.Rivarol atalar sözləri haqqında yazır: “atalar sözləri, hər bir millətin təcrübəsinin sınağıdır; əsrlərin formul halına gətirilmiş ağıl xəzinəsidir” (2, s.42). Xalq danışıq dilindən qaynaqlanan və təkrarolunmaz milli koloritə malik atalar sözləri ayrı- ayrı leksik vahıdlərin poetik-ekspressiv ekvivalenti kimi çıxış edərək müxtəlif zaman kəsiklərində bütöv bir mətnin aparıcı dayağına çevrilə bilmişdir. Atalar sözlərində xalqın həyat və məişəti, təbiətin canlı mənzərəsi, insan qəlbinin çırpıntıları və fikirlərinin dinamikası, milli psixologiyası əks olunur, hər bir xalqın milli həyat tərzinin şərhinə xidmət edir. Atalar sözləri bədii mühitin tələbinə uyğunlaşaraq öz məna və formasını dəyişə bilir. O da inkaredilməz həqiqətdir ki, hər bir xalqın dilindəki atalar sözlərinin zənginliyi o xalqın dil zənginliyindən irəli gəlir. Atalar sözü müəyyən ibrətamiz fikirləri bir məfhum kimi qısa, obrazlı və bitkin şəkildə ifadə edir. Fikrimizi nümunələrlə dəqiqləşdirək: Ayağını isti tut, başını sərin, yeməyə fikir ver, düşünmə dərin – Bu atalar sözünün rus dilində qarşılığı belədir: Держи голову в холоде, живот в голоде, а ноги в тепле”; Azacıq aşım, ağrımaz başım – Лучше хлеб с водою, чем пирог с бедою; Bəla gələndə «gəlirəm” deməz – Беда приспела, наперед не сказалась; Axırda gülən yaxşı gülər – Хорошо смеется тот, кто смеется последним. Göründüyü kimi, Azərbaycan və rus dillərindən gətirilən nümunələrdə əsrlərin sınağından keçmiş, milli koloritlə yoğrulmuş, ağızdan-ağıza düşmüş, tərbiyə, əxlaq, mədəniyyət qanunları və hikmətlər mayası olan atalar sözlərində yiğcam və lakonik fikir, məntiqi məna hakimdir. “Azərbaycan müxtəlif xalqların dinc dostluq, qardaşlıq şəraitində yaşadığı, sevinci və kədəri birgə bölüşdüyü məkandır. Bu məkanı qədim Qafqaz albanlarının bugünkü varisləri olan udilər, avarlar, ləzgilər, habelə yəhudilər, talışlar, kürdlər, yaxın keçmişdə almanlar öz ortaq vətənlərinə çevirə biliblər. Bir kənd qədər sakini olan, dili və etnik kimliyi bu kənddən başqa heç bir yerdə təmsil olunmayan xınalıqlılar, ceklilər də Azərbaycana məxsusdur. Bütün bu xalqların dil və mədəni zənginliklərini Azərbaycan dövləti öz zənginliyi, öz gücü sayır” (3, s. 296-299). Bu, doğrudan da belədir. Bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycanda da müxtəlif xalqlar qədim zamanlarda tayfa qəbilə halında bir-biri ilə qarşılıqlı anlaşma və qonşuluq şəraitində çox rahat şəkildə yaşamışlar. Hazırkı dövrdə də belədir. Milli azlıqların nümayəndələri indi də Azərbaycanda qarşılıqlı dostluq şəraitində yaşamağa davam edirlər. Təbii ki, əsrlər boyu hər bir xalqın müxtəlif problemləri, sözsüz ki, olmuşdur. Hər hansı milli və ya dini icmanın problemi təkcə onun deyil, hamının problemi olmuş, hamını düşündürmüşdür. Yəni, bütövlükdə Azərbaycan vətəndaşları hər zaman bu istiqamətdə onlara mənəvi, intellektual ehtiyaclarının ödənilməsində yardım etmişlər. Bu, onu göstərir ki, hazırda multikulturalizm adlanan çoxmədəniyyətliliyin ilkin kökləri Azərbaycanda tarixin çox qədim dövrlərinə gedib çıxır və bu gün də ondan qidalanır. Multikulturalizmin Azərbaycanda tarixən varlığını, daima bərqərar olmasını nəzərə alaraq Azərbaycan Prezidenti cənab İ.Əliyev qeyd edir ki, “Multikulturalizm ənənələri Azərbaycanda əsrlər boyu həmişə mövcud olub. Sadəcə, müxtəlif cür adlanıb. Lakin mahiyyət “Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri” adlı beynəlxalq konfransın materialları: Bakı – 8-9 sentyabr 2016 - səhifə 229
dəyişməyib” (4). Respublika Prezidentininin Millətlərarası multikulturalizm və dini işlər üzrə dövlət müşaviri, akademik K.Abdullayev bu münasibətlə söyləmişdir: “... multikulturalizmin iflasa uğradığı başqa ölkələrdən fərqli olaraq, Azərbaycan bu sahədə böyük məharətlə qarşıya çıxan çətinliklərin öhdəsindən ustalıqla gəlmiş və məğlub olmamağı bacarmışdır” (5). Yeri gəlmişkən onu da deyək ki, multikulturalizm ilkin və sonrakı mərhələlərə ayrılmaqla bir- birindən seçilir. Bu baxımdan multikulturalizmin bir ölkədəki iflasının və başqa bir ölkədəki təntənəsinin sirrini, mahiyyətini öyrənə, analiz edə bilərik. İlkin müxtəliflik Azərbaycan ərazisində özünü göstərən əsas və nadir xüsusiyyətdir. Bu xüsusiyyət sonrakı müxtəliflikdən kəskin surətdə fərqlənir. Bu səbəbdən də bir sıra Qərb ölkələ- rində: Fransada, İngiltərədə, Almaniyada və s. yerlərdə multikulturalizm iflasa uğramasına baxmayaraq, Azərbaycanda dövlət siyasəti kimi ortaya çıxmış və böyük uğurlar qazanmışdır. Azərbaycan Respublikasının ilk dövrlərində Ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın gələcək uğurlu inkişafı üçün multikulturalizmi ideoloji hədəf seçdi və onu keyfiyyətcə yeni müstəviyə keçirdi. Bu müstəvi – siyasət müstəvisi idi. Əsası Ümummilli Lider H.Əliyev tərəfindən qoyulmuş multikulturalizm siyasəti Respublika Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən uğurla inkişaf etdirilir. Hal-hazırda multikulturalizm xalqımızın həyat tərzinə çevrilmişdir və get-gedə inkişaf edərək möhkəmlənir.
insanlıqdır, – desək, yanılmarıq. Ölkəmizdə qonşuluq şəraitində yaşayan xalqların bir-birinə əsrlərdən bəri insanca davranması, bir-birinin mədəniyyətinə, inkişaf tarixinə hörmət və ehtiram hissi ilə yanaşması, milli dəyərlərinə dəyər verərək qiymətləndirməsi tolerantlığın ən bariz nümunəsidir. Bu münasibətlə Ulu Öndər H.Əliyev deyirdi: “Dövlət, ölkə nə qədər çox xalqı birləşdirsə, bir o qədər zəngin olur. Çünki onların hər biri ümumdünya mədəniyyətinə və sivilizasiyasına öz töhfəsini verir” (6). Bu gün Azərbaycanda yaşayan hər bir kəsin milli kimliyi, onun bu gün özünü azərbaycanlı kimi hiss etməsinə mane olmur. Hər bir xalqın nümayəndəsi öz ana dilində sərbəst danışa və yaza bilir, öz mədəni ehtiyaclarını ödəyə bilir. Azərbaycanın Konstitusiyasının “Milli mənsubiyyət hüququ” adlı 44-cü maddəsində göstərilir: “Hər kəsin milli mənsubiyyətini qoruyub saxlamaq hüququ vardır. Heç kəs milli mənsubiyyətini dəyişdirməyə məcbur edilə bilməz (7). Azərbaycanda yaşayan müxtəlif xalqların nümayəndələrini bu gün siyasətdə, təhsildə, idmanda, mənəvi həyatda, bir sözlə, Azərbaycanın ictimai-siyası həyatının bütün sahələrdə görmək mümkündür. Atalar sözlərində dostluğa və qardaşlığa aid min illərdən bəri yaranan, mühafizə olunan fikir yığcamlığı aşağıdakı atalar sözlərində sərrast şəkildə ifadə edilmişdir: Adamın dostu dar gündə bəlli olar – Друзья познаются в несчастии; Adamın ürəyindəkini bilmək olmaz – Чужая душа темный лес; Alış-veriş misqalla, dostluq xalvarla – Дружба дружбой, а денежкам счет, və ya : Птицу видно по перьям, сокола по полету; Dost gəlişi bayram olar – Не приесться хороший кусок, не прискучит хороший дружок; Dostla su iç, düşmənlə bal yeməyə oturma - С другом и воду выпьешь лучше меду İnsanlar arasına nifaq salmaq istəyənlərə atalar sözləri belə ünvanlanmışdır: Ara sözü ev yıxar – И в напраслине, что в деле, люди погибают; Əyri yolun axırı görünməz – По кривой дороге вперед не видать; Əlinin xəmiri ilə xalqin işinə qarışma – С суконным рылом в калачный ряд не суйся; Əqrəbin çalmağı deyil ədavət, zatındadır onun belə bir adət – Скорпион кусает, а за что не знает; Eli olmayanın dili də olmaz – Человек без родины, что соловей без песни; Qarı düşmən dost olmaz, yedirtsən yağı, balı – Замшелая вражда не покидает душу və sair. Dünyaya inteqrasiya edən Azərbaycan xalqı (milli azlıqlar da daxil olmaqla) müxtəlif ölkələrlə qarşılıqlı əlaqələrin qurulması, möhkəmləndirilməsi işində maraqlı layihələrin reallaşdırılmasına, ünsiyyətin səmimi münasibətlərə söykənən qırılmaz dostluq körpüsünün qurulmasına nail ola bilmişdir. Bu sahədə dövlətimizin, Respublika Prezidentinin, eləcə də, bütövlükdə Azərbaycan xalqının milli azlıqlara göstərdiyi tolerant münasibət təqdirəlayiqdir. Multikultural dəyərlərin Respublikada yaşayan bütün xalqlar arasında lazımi səviyyədə dərk edilməsi, bu sahədə icmalar arasında görülən işlərdə Multikulturalizm və dini işlər üzrə Prezidentin “Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri” adlı beynəlxalq konfransın materialları: Bakı – 8-9 sentyabr 2016 - səhifə 230
müşaviri akademik K.Abdullayevin nail olduğu uğurlar da sevindiricidir. Milli tərkibcə multikultural bir ölkə olan Azərbaycanda azərbaycanlılarla yanaşı ləzgilər (2,0%), talışlar (1,3%), avarlar (0,6%), tatlar (0,3%), saxurlar (0,1%), kürdlər (0,1%), qrızlar (0,04%), udinlər (0,04%) və eləcə də, bir sıra xalqların nümayəndələri (ruslar, gürcülər, tatarlar, ukraynalılar) yaşayırlar. Azərbaycanlılar qədim zamanlardan bu günümüzə qədər ərazi cəhətdən qonşu olduğu xalqların inkişaf tarixinə, mədəniyyətinə, milli adət-ənənələrinə daim hörmətlə yanaşaraq onları öyrənmiş və öz xalqının sosial-tarixi inkişafından ayrı şəkildə götürməmişdir. Uşaqdan böyüyə qədər hər bir azərbaycanlı özünün gündəlik həyat tərzində və fəaliyyətində millətlərarası ünsiyyətdən faydalanmışdır. Bu isə hər bir xalqın özünü digər xalqlardan üstün tutaraq öyməsi, başqa xalqların milli dəyərlərinin aşağılanması, hər hansı bir xalqın (etnosun) digərləri üzərində üstünlüyü və milli müstəsnalıq seçkinliyini göstərən ideya “xəstəliyi”nin və s. bu kimi neqativ halların qarşısının alınmasında yardımçı olan əsas faktorlardandır. Düşünürük ki, hər bir xalqın nümayəndəsi digər xalqların şərəf və ləyaqətinə hörmət hisslərini öz övladlarına və gələcək nəsillərə aşılamaqla, gələcəkdə də xalqlar arasında multikultural dəyərlərin qorunmasının təminatçısı olmalıdır. Əsas məsələ insanın hansı millətə mənsub olmasında yox, necə insan olmasındadır. Əlbəttə ki, bu, belədir. Bunu təkcə xalqımızın həyat tərzi göstərmir; əsrlər boyu bu günümüzə qədər xalqın yaratdığı deyimlər və atalar sözlərində qorunan müdrik kəlamlar da bunun bariz nümunəsidir. Müxtəlif xalqların atalar sözləri dünyası onların həyat ensiklopediyasıdır və xalq müdrikliyininin bu qatı qədər insanın etno-kulturoloji mahiyyətini açan ikinci bir mənbə yoxdur, desək səhv etmərik. Atalar sözləri çoxmədəniyyətli hər bir xalqın varlığına o qədər nüfuz etmişdir ki, onlarda real həyat gerçəklikləri, ictimai özünüdərk, milli xarakter spesifikliyi, həyat tərzi, adət-ənənələr, əxlaqi- nəcib keyfiyyətlər, milli dəyərlər sistemi və s. bu kimi məsələlər haqqında hərtərəfli məlumat tapmaq olar: Qаpıya gələni qovmazlar – Гость не кость, за дверь не выкинешь; Qardaş da dost olsa yaxşıdır – Друг и брат – великое дело: не скоро добудешь; Qəribliyi görməyən vətən qədrini bilməz – Кто на чужой стране не бывал, тот горя не видал; Qırx dayəsi olan uşaq ac qalar – Заняньченное дитя всегда дурак, засиженное яйцо всегда болтун; Qışda buz almaq olmaz – У него средь зиму льду взаймы не выпросишь; Qışın işini yayda gör, yayın işini qışda – Готовь сани летом, телегу зимой; Qocalıq gəldi-getməzdir, cavanlıq getdi-gəlməz – Молодости не воротить, а старости не избыть; Qocaya hörmət elə, sən də qocalarsan – Уважай старика, сам стар будешь; Qonağa “çörək yeyirsən?” deməzlər – Не спрашивают, чей да кто и откуда, а садись обедать; Qonağa görə süfrə açarlar – Каков гость, таково ему угощение; Qonaq bərəkət gətirər – Гость в дом, а Бог в доме; Qonaqsız ev susuz dəyirmandır – Без гостей дом содом, без детей могила və s. Atalar sözləri xalqların tolerantlığa tuşlanan insanlıq mənəviyyatının daim təkmilləşdirilməsi, onlar arasında həmrəyliyin mövcud olması işlərinə rəvac verməklə insanları daha çox xeyir işlər görməyə səsləyir: İnsaf dinin yarısıdır – Совесть половина веры, а может и вся; Göz baxmaqdan doymaz, ağıl öyrənməkdən – Не насытится око зрением, а ум богатством; İstədiyin kimi yox, bacardığın kimi yaşa – Не живи как хочется, а живи как можется; İsraf haramdır –Мотовство грех; İnsan insana lazım olar – В поле пщеница годом родится, а добрый человек всегда годится; Dediyindən dönərsən, el dönər səndən – Дав обещание, не оступайся; Dini olmayanın imanı olmaz – Без веры господь не избавит, без правды Господь не исправит; Yüz namərd bir mərdi əvəz edə bilməz – Сто малодушных не заменят одного мужественного və s. Atalar sözləri özünün dərin və yığcam fəlsəfi-bədiiliyi sayəsində bütün zaman kəsiklərində və çox təəssüflər olsun ki, mənəvi dəyərlərin eroziyaya məruz qaldığı bu günümüzdə də müxtəlif milli mənsubiyyətə malik insanların qarşılaşdığı əxlaqi-mənəvi məsələlərin həllində yardımçı olmaqla kifayətlənmir; əxlaqi normalara riayət etməkdə, Xeyir və Şərin mübarizəsində mayak rolunu oynayır. Atalar sözləri milliyyətindən asılı olmayaraq bu günümüzdə də bütün insanların riayət et- məli olduğu özünəməxsus etik-əxlaqi normalar kodeksi olmaqda davam edir.
“Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri” adlı beynəlxalq konfransın materialları: Bakı – 8-9 sentyabr 2016 - səhifə 231
ƏDƏBİYYAT: 1.
Гордлевский В.А. Из истории османской пословицы и поговорки. «Избранные сочинения», т.2. М.,1961, c. 25. 2.
Rivarol A. Türk Atasözleri ve Deyimleri, İstanbul, 1991, s.42..-128 s. 3.
Orucova Ş.Ə. Multikulturalizm dövlət siyasəti – Bakı Slavyan Universiteti“Ulu Öndər Heydər Əliyev irsində multikultural və tolerant dəyərlər” adlı Beynəlxalq Konfransın materialları. Bakı, 3-5 may, 2016-cı il. 4.
http://www.yap.org.az Prezident İ.Əliyev: “Multukulturalizm ənənələri Azərbaycanda əsrlər boyu həmişə mövcud olub. 5.
il. 6.
http://www.heydar-aliyev-foundation.org/az. 7.
www.google/az. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya qanunları. 8. Həmidov İ. H. Azərbaycanca - rusca atalar sözləri lüğəti, Bakı, “Təhsil” 2004, 285 s. 9. Tahirbəyov B., Hüseynzadə Ə. Müxtəsər rusca-azərbaycanca atalar sözü lüğəti, Bakı, “Maarif”, 1983, 405 s. 10. Paşayev Q. İraq – Kərkük atalar sözləri, Bakı, “Yazıçı”, 1978, 76 s.
Xülasə Məqalə Azərbaycan və rus dillərində işlənən atalar sözləri və zərb məsəllərdə multikultural dəyərlərin ifadəsi məsələsinə həsr olunmuşdur. Atalar sözləri və məsəllər xalq müdrikliyinin daşıyıcısıdır. Frazeoloji birləşmələrin bu növü Azərbaycan dilçiliyində ilk dəfə olaraq sosiolinqvistik aspektdən tədqiq olunur. Məqalədə ayrı-ayrı frazeoloji vahidlərin poetik-ekspressiv və linqvo-psixoloji ekvivalentləri qarşılaşdırılır. Gyulruh Sanan gizi Hasanova DISPLAY MULTICULTURAL VALUES AND TOLERANCE THE PROVERBS AZERBAIJANI AND RUSSIAN LANGUAGE Summary Məqalə Azərbaycan və rus dillərində işlənən atalar sözləri və zərb məsəllərdə multikultural dəyərlərin ifadəsi məsələsinə həsr olunmuşdur. Atalar sözləri və məsəllər xalq müdrikliyinin daşıyıcısıdır. Frazeoloji birləşmələrin bu növü Azərbaycan dilçiliyində ilk dəfə olaraq sosiolinqvistik aspektdən tədqiq olunur. Məqalədə ayrı-ayrı frazeoloji vahidlərin poetik-ekspressiv və linqvo-psixoloji ekvivalentləri qarşılaşdırılır.
Ayşən Zərbəliyeva Mahmud qızı Bakı Slavyan Universiteti, müəllim resad.sahpelengov.89@mail.ru
prosesində tolerantlıq Key words: ethnic groups, educational policy, tolerant personality, multiculturalism of politcs, tolerance in education |