Мцщазиря №1 (2 саат)

 
 
 
 
 
 
 
 
 
МЦЩАЗИРЯ № 10 (2 саат) 
 
ХЫХ ясрин ЫЫ йарысы вя ХХ ясрдя Гярби Авропа вя Америкада мяктяб 
вя педагожи фикир. 
FRANSADA TƏHSİL SİSTEM 
Dünyanın bütün inkişaf etmiş ölkələrində olduğu kimi Fransada da təhsil səviyyəsi 
yüksəkdir. Təhsil sisteminin əsası 1880-1890-cı illərdə qoyulub və təhsil pulsuzdur. 
Fransada 6 yaşından 16 yaşınadək uşaqlar üçün təhsil icbari xarakter daşıyır.Dövlət elə cə də, 
özəl təhsil müəssisələri mövcudur. Məktəblilərin təxminən 20%-i özəl orta təhsil 
müəssisələrində oxuyur.Həm özəl, həm də dövlət təhsil müəssisələri üçün məktəb 
proqramlarını dövlət təqdim edir.Həmçinin müsabiqə və imtahanların keçirilməsi də dövlət 
tərəfindən təmin olunur.Bakalavriat dərəcəsi səviyyəsində diplomların verilməsi hüququ 
yalnız dövlətə məxsusdur.1959-cu ildən bəri özəl təhsilə dövlət tərəfindən yardım 
edilir.Ölkədə 9 özəl məktəbdən 8-i bu yardımdan yararlanır.Özəl sektorda çalışan 
müəllimlərin əməkhaqqı və təhsil xərclərini də dövlət ödəyir. 
Fransanın təhsil sistemi aşağıdakı sstruktura malikdir. 
• Məktəbəqədər təhsil (6 yaşadək) 
• İbtidai təhsil (6-11 yaş) 
• Orta təhsil ((11-18 yaş) orta təhsilin sonunda bakalavriat diplomu verilir.Bu diplom 
imtahansiz universitetə qəbul olmaq hüququ verir). 
• Ali təhsil 
Müxtəlif pillələrdə təhsilin təşkili və məzmunu, 30 ildən artıqdır ki, həyata keçirilən 
islahatlarla müşayət olunur.Aparılan islahatlar təhsilin demokrotikləşdirilməsini və onun 
inkişaf etməkdə olan cəmiyyətin ehtiyaclarına yönəldilməsini təmin edir. Fransada son illərin 
təhsil islahatları aşağıdakılardan ibarətdir. 
• 3 yaşından 5 yaşınadək uşaqlar üçün məktəbəqədər uşaq müəssisələri şəbəkəsini 
inkişafı. 

---

65 
• İbtidai məktəblərdə kolleclərə keçid imtahanlarının ləğv edilməsi, təhsildə geri qalan 
şagirdlər üçün adaptasiya siniflərinin yaradılması. 
• Xüsusiləşdirilmiş və ibtidai məktəbdən kollecə qədər qruplara bölünmə olmadan 
təhsinin ümumi sütununun təşkili. 
• Təhsilin ödənişsiz olması (şagirdlərin təhsil müddəti ərzində lazımı vəsaitlərlə təmin 
olunması, məktəbə gediş haqlarını odənilməsi) 
• Yeni fənlərin tədris proqramının daxil edilməsi (informaika, vətəndaş
cəmiyyətinin əsasları və digərləri) 
MƏKTƏBƏQƏDƏR TƏHSİL 
Məktəbəqədər uşaq müəssisələri “Ana məktəbləri” 3 yaşından ( boş yer olduqda 2 
yaşından) 6 yaşınadək uşaqları qəbul edir.Fransada məktəbəqədər təhsil icbari olmasa da, 
faktiki olaraq 3-6 yaşında olan bütün uşaqlar (99, 5%) uşaq müəssisələrinə gedirlər. 
“Ana məktəbləri”-nin çox vaxt fransız təhsil sisteminin ən böyük uğuru hesab 
edirlər.Məktəbəqədər təhsil müəssisələrində siniflər, tədris prossesi yaxşı təşkil edilib, 
uşaqların hərtərəfli inkişafı üçün lazimi olan bütün amillər nəzərə alınıb.Uşaqlar müvafiq 
tədris materiallrı əsasında öyrədilir, bir çox faydalı bilikləri mənimsəyir və ünsiyyət 
vərdişlərinə yiyələnirlər. 
Bu məktəblərdə uşaqlar 3 yaş qrupuna bölünür.Birinci 3 yaşından (bəzən 2 yaşından) 4 
yaşınadək uşaqların oynadıqları və danışıq vərdişlərinə yiyələdikləri qrupdur.İkinci 4 
yaşından 5 yaşınadək uşaqların yapma, rəsm və digər praktik vərdişlər, eləcə də şifahi 
ünsiyyət vərdişlərinə yiyələndikləri qrupdur.Üçüncü böyük qrup isə 5 yaşından 6 
yaşınadək uşaqları əhatə edir.Bura 
da uşaqlar oxu, yazı və hesablama vərdişlərinə yiyələnirlər. 
ORTA TƏHSİL. 
Fransada qəbul edilmiş orta təhsil sistemi özlüyündə 3 qrupa bölünür.
• İbtidai məktəb (5 illik təhsil) 
• Kollec ( 4 illik təhsil) 
• Lissey (3 illik təhsil) 
Adətən bu təhsil müəssisələri bir-birindən ayrı yerləşirlər.İbtidai məktəb və kollec 
məcburi xarakter daşıyır. 
İbtidai məktəb 6 yaşından 11 yaşınadək ( əgər uşağın təhsillə bağlı problemi yoxdursa) 
davam edir və aşağıdaki pillələrə bölünür. 
• Hazırlıq kursu (CP) 
• İbtidai kurs 1-ci il (CE 1) 
• İbtidai kurs 2-ci il (CE 2) 
• Orta kurs 1-ci il (CM 1) 
• Orta kurs 2-ci il (CM 2) 
İbtidai məktəblərdə dərslər (saat 9-dan 12-dək və saat 14-dən 17-də) həftədə 4 gün (27 
saat) davam edir.Çərşənbə günü, şənbə günü nahardan sonra və bazar günü uşaqlar 
istirahət edirlər.Bu günlər ərzində uşaqlar maraqlarına uyğun olaraq müxtəlif idaman və 
bədii dərnəklərdə məşğul ola bilərlər. 

---

66 
Fransada ibtidai məktəbdə oxuyan şagirdlərə evə yapşırıq verilmir.İbtidai təhsil dövründə 
sinifdə bütün fənləri bir müəllim tədris edir. 
İbtidai təhsil almış bütün şagirdlər kolleclərdə oxuya bilərlər.Kollecdə təhsil, hər biri 2 il 
olmaqla 2 dövrə bölünür. 
• Müşahidə dövrü
• İstiqamətləndirici dövr. 
Müşahidə dövrünə VI və V siniflər daxildir.( Fransada siniflərin sıralanması əks 
istiqamətdə aparılır –VI, V, IV,III) Bu dövrdə təhsil prosesi orta təhsilin baza 
elementlərini təqdim etməklə ibtidai təhsili tamamlayır.Bütün uşaqla kollecə daxil olur, 
bərabər tədris proqramı üzrə dərs keçir və mütləa şəkildə müəvvan olunmuş xarici 
dillərdən birini öyrənirlər. 
İstiqamətləndirici dövrə ümumi təhsilin IV və III sinifləri, eləcə də texniki təmayüllü 
kolleclərin IV və III sinifləri daxildir.Bu mərhələdə uşaqlar ikinci xarici dil öyrənməyə 
başlayır və əlavə olaraq latın, yunan və digər dilləri seçə
bilirlər.III sinifin sonunda şagirdlər imtahan verir və kolleci bitirməkləri haqqda 
şahadətnamə alırlar.