“avtomobil yo‘llarni qidiruv va loyihalash” kafedrasi “Aerodromlarni loyihalash, qurish va ekspluatasiya qilish” fanidan

 
 
VILOYAT IQLIMI
 
 ANDIJON VILOYATI – 
O‘zbekiston Respublikasi tarkibidagi viloyat. 
Farg‘ona vodiysining sharqiy qismida. 1941-yil 6-martda tashkil etilgan. Mayd. 4,2 
ming km2. Axoliey 2196,0 ming kishi (2000). Andijon viloyatida 14 qishloq tuman, 
11 shahar va 95 qishloq fuqarolari yigʻini bor (2000). Markazi — Andijon shahri. 
Andijon viloyati tumanlari haqida alohida maqolalarga q.; masalan, Asaka tumani, 
Shahrixon tumani va b. Oʻzbekiston mustaqillikka erishgandan soʻng Andijon 
viloyatida, boshqa viloyatlarda boʻlgani kabi, boshqaruvning tarixiy va milliy shakli 
— hokimlik oʻrnatildi. Natijada hokimliklarda koʻproq mustaqillik, oʻz hududida 
oʻz hukmi va soʻzining taʼsirini oshirish, xoʻjalik va iqtisodiy boshqaruvda qatʼiyat 
bilan ishlash imkoniyatlari paydo boʻldi. Hokimliklar hayotga hamda i.ch.ga 
yaqinlashdilar. A. v. hokimi Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 
tayinlanadi va lavozimidan ozod qilinadi hamda viloyat xalq deputatlari Kengashi 
tomonidan tasdiqdanadi.
Andijon viloyati yer yuzasi asosan tekislik. Hozirgi relefi va yer yuzasidagi 
jinslar toʻrtlamchi geologik davrning katta-kichik daryolari va irmoqlarining 
faoliyatidan hosil boʻlgan. Viloyatning gʻarbiy qismi qirli tekislik (bal. 400—500 
m), sharqi (Andijon shahridan sharda) Fargʻona va Olay tizmalarining jpflaridan 

---

iborat. Andijon viloyati geologik aktiv eonada joylashgan, kuchli zilzilalar bulib 
turadi (q. Andijon zilzilasi). Ixdimi keskin kontinental, quruq. Togʻ tkzmalari 
Fargʻona vodiysini sovuq xavoning kirib kelishidan toʻsib turganligi uchun qishda 
Andijon viloyatida ob-havo birmuncha barqaror. Yozi issiq, iyulning oʻrtacha 
temperaturasi 27,3°, kishi nisbatan sovuq, yanvarning oʻrtacha temperaturasi —3°. 
Vegetatsiya davri 217 kun. Yiliga 200 — 250 mm yogʻin tushadi. Av. 
Oʻzbekistonning boshqa viloyatlariga nisbatan suv resurslariga boy. Daryolari 
yogʻindan, togʻlarlagi koʻp yillik qor va muzliklardan suv oladi. Asosiy daryosi — 
Qoradaryo (Sirdaryo irmoklaridan biri). Uning irmoqlari — Moylisuv, Oqboʻra, 
Aravonsoy va b. Av. daryolarining suvi sugʻorish uchun ishlatiladi. Tuproklari boʻz, 
qoʻngʻir, oʻtloqi, oʻtloqi-botqoq tuproqlar, qumtosh, mergel, less va 
chaqirtoshlardan iborat. Bahorda adirlar efemer oʻsimliklar bilan qoplanaln. Av.ning 
ekin ekilmaydigan tekislik qismida shuvoq-shoʻra oʻsimliklari, togʻ yon bagʻirlarida 
pista, bodom oʻsadi. Yovvoyi hayvonlar (buri, tulki, qobon va b.) kam uchraydi; 
sudraluvchilar, kemiruvchilar, qushlar, suv havzalarida baliqlar bor. 
Aholisining koʻpchiligini oʻzbeklar tashkil etadi. Qirgʻizlar, Tojiklar, 
Uygʻurlar, Ruslar, Koreyslar va boshqalar ham bor. Rossiya Qoʻqon xonligini bosib 
olgach, bu yerga rus, ukrain, tatar, arman, yahudiy va b. kuchib kelgan. 1 km2 ga 
oʻrtacha 517 kishi toʻgʻri keladi. Milliy tarkibi: oʻzbeklar — 88,8 %, qirgʻizlar 3,8 
%, tatarlar 3,1 %, ruslar 2 %. Shaharliklar 657,7 ming kishi, qishloq aholisi 1539,2 
ming kishi (2000). 
Andijon viloyati respublika i.ch.da va madaniy taraqqiyotida yetakchi oʻrin 
tutgan viloyatlardan biri. Respublikaning 2,6 % neftini, 8,3 % paxtasini, 8,7 % paxta 
tolasini, 8,7 % oʻsimlik moyini beradi (2000; rejaga nisbatan). Tabiiy resurslar, q.x. 
xom ashyosi negizida ishlaydigan sanoat tarmoklari, shuningdek aholiga isteʼmol 
buyumlari ishlab chiqaradigan korxonalar barpo etildi. Viloyatda tadbirkorlik 
rivojlanib borayapti. Uni qoʻllab-quvvatlash maqsadlariga 2 mlrd. soʻmdan ziyod 
kredit berilib, 3,4 mln. AQSh dollari miqdorida chet el sarmoyasi jalb qilindi (2000). 
1995-2000 yillar mobaynida viloyat iktisodiyotida 23,5 mlrd. soʻm chet el sarmoyasi 
kiritildi. 

---