Beynəlxalq maliyyə böhranı şəraitində korperativ idarəetmə sisteminin

Səhmdarlar arasında - məs., əhəmiyyətli səhm payına sahib 
səhmdarlar bəzi vacib investorlar tərəfındən qısa zamanda mənfəət əldə olunması 
üçün qərarlar qəbul edir, lakin, bu qərarlar azliq təşkil edən (və çox zaman aşırı
passiv olan) səhmdarların və şirketin uzun müddətli maraglarına uygun deyil. 
• 
Səhmdarlarla idare heyəti arasinda - səhmdarlar daha böyük 
hecmdə dividend əldə etmək istəyir, ancaq idarə heyəti vəsaitin şirkətə yenidən 
investisiya edilməsini planlaşdırır. 
• 
Direktorlar şurası ilə idarə heyəti arasında - direktorlar şurası idarə 
heyətinə olan etibarını itirir, amma onu əvəz etmək imkanı yoxdur (məsələn, 
vərəsəlik planının olmaması səbəbindən). 
• 
Direktorlar şurasının üzvləri arasında - şəxsi qəsd-qərəzlik, 
antipatiya, maraqlar ayrılığı və ya gizli planlar olduqda (adətən direktorlar şurası 
sədrinin bu növ davranışın qarşısını ala bilməməsi səbəbindən baş verir). Bu 

---

40 
vəziyyət direktorlar şurasının düzgün fəaliyyət göstərməməsinə və qərar qəbul edə 
bilməməsinə gətirir. 
Korporativ idarəetmə sistemndə yaranan böhranlarin böyuk hissəsi lazımı 
formada həll oluna bilməyən münaqisələrden kök götürür. Yuxarıda da qeyd 
etdiyim kimi münaqisələr - mütləq şəkildə pis vəziyyət kimi qəbul edilməməlidir 
(çox zaman əksinədir), lakin onları konstruktiv şəkildə incələmək və aradan 
qaldirmaq gərəklidir. Əgər münaqişələr nəzarətdən qaçarsa, onlar böhran 
mənbəyinə dönüşürlər.(2, 37) 
Direktorlar şurasının efektivliyi nəzarətə almaqla səhmdarlar da 
münaqisələrin tənzim edilməsində böyük rol oynaya bilər (xüsusilə də əgər bu 
xırda qrupdursa). Bundan başqa, onlar qərar qebul olunmadıgını və ya direktorlar 
şurasının öz öhdəliklərinə uygun davranış göstərmədiyini gördükdə də mudaxilə 
etməlidir. 
Ancaq unutmayin ki, deleduzluq, şexsi meseleler (məs., yüksək rehbərliyin 
anidən işdən çıxmaq qerarı), ölüm və xəstəlik kimi gözlenilmeyen amiller şirkətin 
üst hisəsində də böhranlar yaratmaga qadirdir. Kənar hesab edilən bohranların 
menbəyini idarə etmək heçdə asan deyil (lakin mümkündür), ona görə ki, onların 
mənbəyi şirketin əlində deyildir. Ancaq daxili böhranlarin mənbələrinin 
əksəriyyətini idarə etmek mümkundür. Buna səbəbdən də münaqisənin böhrana 
keçmssinə yol verməmek, xəbərdaredici siqnallara dərhal fikir yetirmək (məs., 
əməyin təhlukəsizliyi standartlarına qeyri-ciddi yanaşılirsa), potensial zəif 
noqtələri diqqətlə müşahidə etmək və direktorlar şurasinın nəzarət vəzifəlerinə 
ciddi yanasmaq lazimdır. 
Hazırki dövrdə bütün dünyada en geniş müzakire mərkəzinə çevrilən 
maliyyə böhraninın fəsadlarınin aradan götürülməsi üçün dünyanin ən qabaqcıl 
elmi araşdırma institutları, universitetləri ciddi şəkildə araşdırmalar aparırlar. 
Dünya dövlətləri, böyük şirket və korporasiyalar bohrandan daha aşağı ziyanla 
qurtulmaq üçün özünun intelektual maşıninı işə salmişdır. Əsas Qlobal iqtısadi 
problemlerin ortaya çıxma səbebləri və onlarin helli imkanlarının axtarılması, 
cəmiyyətin ekaloji, milli, iqtisadi, dövlet təhlükəsizliyınin mühafizəsi və s. bu cür 

---

41 
problemlerin həllində başlıca güc elmin ve intelektual resurslarin üzerində 
cəmləşir.