78
ko’p ishlatiladi. SHagreng’ naqshdor qog’ozi – muqovasozlikda va tayyor
narsalarning ustidan yopishtirishda, archa o’yinchoqlarini
yasashda foydalaniladi.
Gul qog’ozi – rangi va guli turlicha bo’lib
muqovalashda, narsalarning ustidan yelimlashda, bezash ishlarida
keng foydalanildi.
Millimetrli qog’oz - sathi bosma tur shaklida tayyorlanadi.
Filg’tr qog’ozi – karton deb 1 kv mt 250 grammdan ortiq
bo’lgan qog’ozga aytiladi.
Oq karton – uni qirqish oson, o’zi unchalik pishiq emas,
tez sinadi. Bu karton yelimni ko’p shimadi ko’pincha
yelimdan
shishadi).
Undan
mayda
narsalarni
muqovalashda foydalanish mumkun.
Sariq karton – oq kartonga ko’ra pishiqroq, egiluvchan
yaxshi qirqiladi, yelimdan shishmaydi. Turli ishlarda
foydalaniladi.
Kul rang karton – oq va sariq kartondan pishiqroq,
qirqish
qiyin.Pichoq- karton massasidagi qumdan tez o’tmaslashadi.
Kartonning bu turidan o’ta pishiqlikni talab qiluvchi
narsalar tayyorlanadi.
Rangli karton - bu yuqa egiluvchan sathiga turli rangda jilo
berilgan, ishlov berish oson va ko’rinishi chiroyli. Hajmi kichik
narsalar, papkalar, muqovalar tayyorlash uchun qo’lay bo’lgan karton
turidir.
MEHNAT TAHLIMIDA KOG’OZDAN AMALII ISHLAR.
Boshlang’ich sinflardagi mehnat tahlimi dastur
materiallarini
tahlil qilar ekanmiz, barcha sinflardagi ish turdaridan biri
“Qog’oz va karton bilan ishlash” ekanligini ko’ramiz.
Birinchi
sinfda
o’quvchilar
eng
avvalo
faqat
mehnat
darsi mashg’ulotlaridagina emas, balki boshqa darslarda ham
to’qnash keladigan materiallar bilan tanishadilar. Bu barcha o’quv
anjomlari dafgarlar, kitoblar, o’quv qo’llanmalari, bosiladigai
qog’oz turlari: yoziladigan, muqova qilinadigan, bosma, rasm
solinadigan, kitob va oynoma qog’ozlaridir. Tahlim jarayonida
o’quvchilar turli qog’ozlarning asosiy jismoniy xususiyatlari;
rangi, qalinligi, zichligi
siyohni
shimish xususiyati, sathining
xarakteri – siliq g’adir-budirligi bilan tanishadilar.
O’quvchilar mashg’ulotlarda qog’oz varaqlarini buklaydilar
va to’g’rilaydilar, ularni qismlarga bo’lib yirtadilar va qirqadilar,
bo’yaydilar. SHu bilan birga qog’ozii buklash yo’li bilan turli
xil narsalarning shaklini yasaydilar.
79
“Qog’oz
va
karton
bilan
ishlash”
o’quvchilarni
garmonik rivojlantirishida katga ahamiyatga ega. Ayniqsa, (
rangli qog’oz bilan ishlash ijodni rivojlantirshpga yordam
beradi
,
fantaziyani
boyitadi, kuzatuvchanlik, diqqat va
tasavvurni aktivlashtiradi, irodani tarbiyalaydi, qo’l
mehnati, chamalash va rangni sezishni o’stiradi.
Qog’oz
va
karton
bilan
ishlash
mashg’ulotlariga
oldindan qo’yidagicha tayyorgarlik ko’rishadi: stolning
ustiga kog’oz yozib, ung tomoniga qaychi, yelim uchun cho’tka,
chizg’ich qalam avtoruchka, old tomonlariga yelim qiyqimlar
uchun quti
,
chap
tomonlariga, ish vaqtida xalaqit
bermaydigan qilib rangli qog’oz to’plamini qo’yadilar. Har bir
mashg’ulot oxirida o’quvchilar keyingi mashg’ulotda kerak bo’ladngan
narsalarni yozib oladilar.
O’quvchilar ishlayotgan materiallarga tejamkorlik bilan
munosabatda bo’lishlari, o’z ishlarini rejalashtira bilishlari, materialni
tejamkorlik bilan sarflashlari, vaqdan unumli foydalanishlari,
o’qituvchi ko’rsatmalariga amal qilishlari,
shu bilan birga
ish joyini toza va ozoda saqlashlari, mashg’ulotdan so’ng
sinfni tozalab qo’yishlari kerak.
Barcha fanlarda qo’llanilgani kabi mexnat darslarida tahlimning
ko’rsatmali vositalaridan foydalaniladi. Jumladan, mehnat
darslarida turli xil namuna, rasm
:
, chizma, sxematik namuna, turli
predmetlarning modellari, shuningdek texnika vositalaridan
foydalaniladi.
Yuqorida
aytib
o’tganimizdek
Qog’oz
va
karton
bilan
ishlash mashg’ulotlarida o’quvchilar qog’ozni buklash yo’li bilan
turli xil narsalarning shaklini yasashni ham o’rganib boradilar.
Ana shunday mashg’ulotlar davomida o’qituvchi quyidagi
ko’rsatmali qurollardan foydalanishi mumkin. SHu bilan birga
o’quvchilar bu ko’rgazmalarni yasalish bosqichlariga rioya
qilgan holda, dars davomida yasashlari ham mumkin.
Dostları ilə paylaş: