TÜRKİYE KRONİK VİRAL HEPATİT
TANI VE TEDAVİ REHBERİ
2015
KISALTMALAR
ALT :
Alanin aminotransferaz
Anti HBs : Hepatit B yüzey antijenine karşı antikor
Anti-HBc :
Hepatit B kor antijenine karşı antikor
Anti-HBe :
Hepatit B e antijenine karşı antikor
AST :
Aspartat Aminotransferaz
ASV :
Asunaprevir
CT :
Bilgisayarlı Tomografi
DCV :
Daclatasvir
DNA :
Deoksiribonükleik Asit
HBs Ab
: Hepatit B yüzey antijenine karşı antikor
HbsAg :
Hepatit B yüzey antijeni
HBsAg :
Hepatit B yüzey antijeni
HBV :
Hepatit B virüsü
HCV :
Hepatit B virüsü
HDV :
Hepatit D virüsü
HIV :
İnsan İmmün yetmezlik virüsü
IFN-
∝
:
İnterferon Alfa
IL28B :
İnterlökin 28 B
KHB : Kronik Viral Hepatit B
KHC : Kronik Viral Hepatit C
KHD : Kronik Viral Hepatit D
Hebipa : Hepato Bilio Pankreatoloji Derneği
LDP :
Ledipasvir
MRI :
Manyetik Rezonans Görüntüleme
PegIFN :
Pegile interferon
PegIFN-
∝
: Pegile İnterferon Alfa
POD
: Paritaprevir/ritonavir + ombitasvir + dasabuvir
RBV :
Ribavirin
SGK :
Sosyal Güvenlik Kurumu
SMV :
Simeprevir
SOF :
Sofosbuvir
TKAD :
Türkiye Karaciğer Araştırmasları Derneği
USG :
Ultrasonografi
VHSD :
Viral Hepatit Savaşım Derneği
KRONİK VİRAL HEPATİT B TANI VE TEDAVİ REHBERİ
............................................................................................................................................................................
5
Kimler olası hepatit B enfeksiyonu yönünden incelenmelidir?
.........................................................................................................................................................................................................
7
Risk gruplarında yapılması gerekenler
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................
7
Tanıda kullanılması gereken laboratuvar ve radyolojik araçlar
.......................................................................................................................................................................................................
8
Akut hepatit B (AHB) enfeksiyonu nasıl tedavi edilmelidir?
...................................................................................................................................................................................................................
9
Akut HBV enfeksiyonu sırasında ALT izlemi hangi sıklıkta yapılmalıdır?
..................................................................................................................................................................
9
Akut fulminan hepatit B enfeksiyonu nasıl tedavi edilmelidir?
........................................................................................................................................................................................................
9
İnaktif HBsAg taşıyıcılarının tanımı nasıldır?
.............................................................................................................................................................................................................................................................................
9
İnaktif HBsAg taşıyıcılarında izlem nasıl olmalıdır?
..............................................................................................................................................................................................................................................
10
KHB Enfeksiyonu İçin Tedavi Endikasyonları Nelerdir
......................................................................................................................................................................................................................................
10
İmmüntoleran hastalar
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
11
İnaktif HBV enfeksiyonu olan hastalar (taşıyıcılar)
.................................................................................................................................................................................................................................................
11
“Occult” HBV enfeksiyonu
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
11
Siroz Olmayan Hastalarda Kimlere Tedavi Verilmelidir?
..........................................................................................................................................................................................................................
11
Siroz Olan Hastalarda Tedavi
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
11
Tedavi Sonrasında Beklenen Nihai Yanıtlar (Sonlanım noktaları)
..........................................................................................................................................................................................
12
KHB enfeksiyonunda kimler, hangi tedavi ajanları ile tedavi edilmelidir?
...........................................................................................................................................................
12
Siroz olmayan hastalar
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
12
Siroz olan hastalar
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
12
Kompanse Siroz
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
12
Dekompanse siroz
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
13
Tedavi seçimi
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
13
Tedavi dozları
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
13
Tedavi süresi
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
13
Kronik hepatit B’de tedaviye yanıt kriterleri nelerdir?
.................................................................................................................................................................................................................................
13
KHB enfeksiyonunun tedavisinde kullanılan ilaçlar, ilaçların dozları,
tedaviye cevabı belirleyen faktörler ve tedavi süresi ne olmalıdır?
...................................................................................................................................................................................
14
Pegile interferonların kullanımı
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
15
Oral antivirallerin kullanımı
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
15
Kompanse sirozda tedavi ne olmalıdır?
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
16
Dekompanse sirozda tedavi ne olmalıdır?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
16
Tedavi takibinde ve tedaviden sonra HBV DNA, ALT düzeyleri hangi sıklıkta izlenmelidir?
.......................................................................................
16
Pegile interferon alfa alan hastalar
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
16
Nükleoz(t)id analogu kullanan hastalar
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................
16
Kronik hepatit B enfeksiyonu tedavisi sırasında antiviral direncin izlemi nasıl olmalıdır
..................................................................................................
16
Antiviral direnç gelişmesine mani olmak için neler yapılmalıdır?
.........................................................................................................................................................................................
17
Kronik Hepatit B enfeksiyonunda “Antiviral ilaç kullanımı sırasında diren gelişmesi”
halinde izlenecek yol ne olmalıdır?
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................
17
Tedaviye yanıtsız (direnç olmaksızın) KHB enfeksiyonlu hastalarda strateji ne olmalıdır?
........................................................................................
19
Kronik hepatit B enfeksiyonunda kombine tedavinin yeri nedir?
.............................................................................................................................................................................................
20
Kronik hepatit B enfeksiyonu tedavisi maliyet-etkin midir?
...............................................................................................................................................................................................................
20
Hemodiyaliz tedavisi gören kronik hepatit B (KHB) enfeksiyonlu hastalar nasıl
tedavi edilmelidir?
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
20
Böbrek transplantasyonu sonrası KHB enfeksiyonlu hastalar nasıl tedavi edilmelidir?
...................................................................................................
22
Karaciğer transplantasyonu sonrası hepatit B enfeksiyonu profilaksisi nasıl yapılır?
............................................................................................................
22
Karaciğer transplantasyonu sonrası hepatit B enfeksiyonu profilaksisi nasıl yapılır?
............................................................................................................
22
Karaciğer transplantasyonu sonrası KHB enfeksiyonu nasıl tedavi edilmelidir?
................................................................................................................................
22
Transplantasyon dışı immünsupressif tedavi alan veya alacak olan KHB’li hastalarda tedavi nasıl olmalıdır?
.........
22
Hepatit B ve C (+ D) birlikteliğinde tedavi nasıl olmalıdır?
....................................................................................................................................................................................................................
23
HIV enfeksiyonu ile koenfekte hastalarda ne yapılmalıdır?
.................................................................................................................................................................................................................
23
Hamilelik ve Kronik Hepatit B
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
24
Hepatit B Virüs enfeksiyonundan korunmada neler yapılmalıdır?
......................................................................................................................................................................................
24
Hepatit B aşısı nasıl uygulanmalıdır?
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................
24
Kaynaklar
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
25
KRONİK VİRAL HEPATİT D TANI VE TEDAVİ REHBERİ
......................................................................................................................................................................
27
HDV (Delta) Enfeksiyonunda tanı
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
29
Laboratuvar Tanı
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
29
Hepatit D koenfeksiyonunun (akut hepatit D–AHD) laboratuvar tanısı nasıl koyulur?
.........................................................................................................
30
Hepatit D süperenfeksiyonunun laboratuvar tanısı nasıl koyulur?
....................................................................................................................................................................................
30
Kronik viral hepatit D (KHD) enfeksiyonunun tanısı nasıl konur?
........................................................................................................................................................................................
30
Akut ve kronik HD enfeksiyonlarının tanısındaki sorunlar nelerdir?
...............................................................................................................................................................................
30
Akut Hepatit Delta ko ve süper enfeksiyonlarında HBV-DNA ve HDV-RNA arasındaki ilişki nasıldır?
...................................
31
KHD enfeksiyonunda HBV-DNA ve HDV-RNA arasındaki ilişki nasıldır?
................................................................................................................................................................
31
AHD enfeksiyonunda tedavi ve izlem nasıl olmalıdır?
.....................................................................................................................................................................................................................................
31
Akut fulminant hepatit D ko ve süper enfeksiyonunda tedavi ve izlem nasıl olmalıdır?
...................................................................................................
32
KHD enfeksiyonu tedavisinde tedavi protokolü ve izlem nasıl olmalıdır?
...........................................................................................................................................................
32
Tedaviye yanıt nasıl anlaşılır ve tedaviye yanıtsız olgularda izlem nasıl olmalıdır?
.....................................................................................................................
32
Kombine tedavi gerekli midir? Kombinasyonlar ne olmalıdır?
.....................................................................................................................................................................................................
32
ALT normal ve HDV-RNA pozitif olgularda izlem ve tedavi nasıl olmalıdır?
................................................................................................................................................
33
Kompanse sirozlarda KHD enfeksiyon tedavisi ve izlem nasıl olmalıdır?
...........................................................................................................................................................
33
Karaciğer transplantasyonu sonrası relaps olan hepatit D enfeksiyonunda tedavi ve izlem nasıl olmalıdır?
..................
33
SLE, diabetes mellitus ve kronik böbrek yetersizliği olan hastalarda hepatit
D enfeksiyonunun tedavisi ve izlemi nasıl olmalıdır?
........................................................................................................................................................................................................................................
33
Tanıda kullanılan moleküler testler nelerdir ve bunlar için referans laboratuvarların seçimi nasıl olmalıdır?
...........
33
KHD alevlenmelerinde tedavi ve izlem nasıl olmalıdır?
..............................................................................................................................................................................................................................
33
Ülkemizde hangi karaciğer hastalıklarında D hepatit virus enfeksiyonu aranmalıdır?
.........................................................................................................
34
Üçlü enfeksiyonlarda (KHB+KHC+KHD) takip ve tedavi nasıl olmalıdır?
...........................................................................................................................................................
34
Sonuç
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
34
Kaynaklar
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
35
KRONİK VİRAL HEPATİT C TANI VE TEDAVİ REHBERİ
.......................................................................................................................................................................
37
KRONİK VİRAL HEPATİT C TANISI
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
39
KHC ENFEKSİYONU AÇISINDAN İNCELENMESİ GEREKEN ÖNCELİKLİ GRUPLAR
.....................................................................................................
39
a. Riskli Davranışlar
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
39
b. Riskli Temaslar
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
39
c. Diğer Durumlar
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
39
ÖNCELİKLİ GRUPLARA YÖNELİK VARSA YAPILMASI GEREKEN ÖZEL MÜDAHALELER
..............................................................................
40
a. Riskli davranışlar grubunda yer alan kişilere;
......................................................................................................................................................................................................................................
40
b. Riskli temas grubunda yer alan kişilere;
.........................................................................................................................................................................................................................................................
40
TANIDA KULLANILMASI GEREKEN LABORATUVAR VE RADYOLOJİK ARAÇLAR
..........................................................................................................
40
Genel taboratuvar testleri
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
40
Serolojik testler
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
40
Virolojik testler
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
40
Radyolojik testler
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
41
Karaciğer biyopsisi
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
41
Non invaziv testler
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
41
AKUT HEPATİT C TANISI
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
41
KRONİK HEPATİT C TANISI
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
42
KRONİK VİRAL HEPATİT C TEDAVI ENDİKASYONLARI VE KONTRENDİKASYONLARI
.......
43
HASTALIĞIN ŞİDDETİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
.....................................................................................................................................................................................................................................................
45
GENOTİP TAYİNİ
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
45
HCV RNA Seviyesi
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
45
KHC enfeksiyonu için tedavi endikasyonları nelerdir?
....................................................................................................................................................................................................................................
45
KHC enfeksiyonu için tedavi kontraendikasyonları nelerdir?
..........................................................................................................................................................................................................
46
Tedaviye yanıt tanımları
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
46
KRONİK VİRAL HEPATİT C TEDAVİSİ
...........................................................................................................................................................................................................................................................
47
GENOTİP 1 HASTALARDA TEDAVİ
...................................................................................................................................................................................................................................................................................
49
1. NAİV GENOTİP 1 NONSİROTİK HASTALARDA TEDAVİ
.........................................................................................................................................................................
49
2. NAİV GENOTİP 1 KOMPANSE SİROTİK HASTALARDA TEDAVİ
...........................................................................................................................................
52
3. NAİV GENOTİP 1 DEKOMPANSE SİROTİK HASTALARDA TEDAVİ
...............................................................................................................................
55
4. İKİLİ TEDAVİ DENEYİMLİ HASTALARDA TEDAVİ
................................................................................................................................................................................................
56
5. PROTEAZ İNHİBİTÖRÜ DENEYİMLİ HASTALARDA TEDAVİ
.......................................................................................................................................................
59
GENOTİP 2 HASTALARDA TEDAVİ
...................................................................................................................................................................................................................................................................................
61
1. NAİV GENOTİP 2 NONSİROTİK HASTALARDA TEDAVİ
..........................................................................................................................................................................
61
2. NAİV SİROTİK YA DA TEDAVİ DENEYİMLİ GENOTİP 2 HASTALARDA TEDAVİ
................................................................................
62
GENOTİP 3 HASTALARDA TEDAVİ
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
63
1. NAİV GENOTİP 3 HASTALARDA TEDAVİ
................................................................................................................................................................................................................................
63
2. TEDAVİ DENEYİMLİ GENOTİP 3 HASTALARDA TEDAVİ
.....................................................................................................................................................................
64
3. SİROTİK GENOTİP 3 HASTALARDA TEDAVİ
..................................................................................................................................................................................................................
65
GENOTİP 4 HASTALARDA TEDAVİ
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
66
GENOTİP 5-6 HASTALARDA TEDAVİ
.........................................................................................................................................................................................................................................................................
68
AKUT HEPATİT C HASTALIĞI TEDAVİSİ
....................................................................................................................................................................................................................................................................................
69
POST-TRANSPLANT NÜKS HEPATİT C HASTALARINDA TEDAVİ
.....................................................................................................................................................
70
GENOTİP
2
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
70
GENOTİP 1, 3, 4
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
71
ÖZEL HASTA GRUPLARINDA TEDAVİ
.......................................................................................................................................................................................................................................................................
72
1. HBV koinfeksiyonu olan HCV hastalarında tedavi
.................................................................................................................................................................................................
72
2. Hemodiyaliz hastalarında HCV tedavisi
.......................................................................................................................................................................................................................................
72
3. HIV ile ko-enfekte hastalarda HCV tedavisi
........................................................................................................................................................................................................................
72
4. Böbrek transplant hastalarında HCV tedavisi
...............................................................................................................................................................................................................
72
Türkiye Kronik Viral Hepatit Tanı ve Tedavi Rehberi 2015 – 1
Değerli Meslaktaşlarımız,
Elinizdeki doküman, bundan tam 50 yıl önce Dr.Blumberg tarafından “yeni” bir antijenin rapor edilmesi ve Avust-
ralya antijeni olarak adlandırılmasıyla başlayan bir hikayenin en güncel sayfalarından birini oluşturmaktadır. Kuş-
kusuz bu 50 yıl içinde Viral Hepatitler ile ilgili olarak pek çok gelişme yaşanmıştır. Halen bu hastalık grubunun
dünyadaki dağılımı, tanısı, seyri, tedavisi ve takibi konusunda hemen her gün ezber bozan yeni şeyler öğrenmeye
devam ediyoruz.
Bilindiği gibi alınan önlemler ve atılan somut adımlarla olumlu gelişmeler kaydedilmiş olsa da Viral Hepatitler,
ülkemiz için ciddi bir sağlık sorunu olma özelliğini korumaktadır. Hastalığın önemini ve bu konuda eldeki “bilginin
yarılanma ömrü” nün kısalığını birlikte göz önüne aldığımızda, bu hastalıkta korunma, tanı ve tedavi ile ilgili öneri-
ler içeren kılavuzları sık aralıklarla güncellemek kaçınılmaz olmaktadır.
Bu amaca hizmet etmek üzere, konu ile ilgili çalışmalar yürüten ihtisas derneklerinin temsil edildiği geniş tabanlı
bir grup ile yola çıkılmış, konunun alt başlıklarına ait güncel veriler titizlikle incelenmiş ve elinizde bulunan tanı ve
tedavi rehberi ortaya çıkmıştır.
Yaşayan bir doküman olarak düşündüğümüz bu kılavuzun, bir sonraki versiyonu kaleme alınıncaya dek, toplumda
farkındalık yaratılması, aşılama ve korunma tedbirlerinin doğru ve yaygın şekilde uygulanması, eldeki tanı yön-
temleri ile tedavi seçeneklerinin akılcı ve etkin kullanımı konularında en güncel bilgilerle siz meslektaşlarımıza
yol göstermesi amaçlanmıştır.
Bu vesile ile kılavuzun hazırlanmasında emeği geçen değerli meslektaşlarımıza en içten teşekkürlerimizi sunarız.
Saygılarımızla,
Prof. Dr. Mehmet Koruk
Prof. Dr. Fehmi Tabak
Prof.Dr.Abdülkadir Dökmeci
TKAD Yönetim Kurulu Başkanı
VHSD Yönetim Kurulu Başkanı
HEBİPA Yönetim Kurulu Başkanı
Türkiye Kronik Viral Hepatit Tanı ve Tedavi Rehberi 2015 – 3
Dostları ilə paylaş: |