ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

ìÿê. [Àòàáàëà:] Àé àäàìëàð, ñèç ìöíñèô îëóí,

áó ãóéóéà äöøöá èøëÿìÿê îëàðìû? À.Øàèã.

◊ Ìöíñèôëÿð ùåéÿòè – ìöñàáèãÿëÿðäÿ, éà-

ðûøëàðäà, ñÿðýèëÿðäÿ âÿ ñ.-äÿ ìöêàôàò òÿéèí

åäÿí ìöòÿõÿññèñëÿð ùåéÿòè; æöðè. Ìöíñèôëÿð

ùåéÿòè ùàçûðëûã èúëàñûíäà áó ãÿðàðà ýÿëèð êè,

þçôÿàëèééÿò äÿðíÿéè öçâëÿðè èøÿ ïèñ ýèðèøìÿéèá-

ëÿð. ß.Âÿëèéåâ.

ÌÖÍÑÈÔËÈÊ

èñ. Ìöíñèôèí ýþðäöéö èø, ìöí-

ñèô îëìà. [Éàëàí÷àã] éàáûñûíû çûíãûðîâëàð, èïÿê

ãîòàçëàðëà áÿçÿð, àðàäà áó áàø-î áàøà ÷àïûá

þç éàíûíäà ýóéà ìöíñèôëèê åäÿðäè. Ì.Ðçà-

ãóëóçàäÿ.

ÌÖÍØÈ

èñ. [ÿð.] êþùí. Éàçû÷û, ÿäèá. Ðóñèéà-

íûí ÿí ìÿøùóð ÿäèáè âÿ ñåâýèëè ìöíøèñè ùåñàá

îëóíàí Àíòîí ×åõîâóí áó èéóë àéûíûí èêèñèíäÿ

âÿôàò åòìÿñè .. áèëõöñóñ ùöçíàâÿð áèð ùàäèñÿ

îëäóüó ãÿçåòëÿðäÿ äÿðú îëóíàí ôÿãÿðÿëÿðäÿí

ýþðöíöð. Ô.Êþ÷ÿðëè.

ÌÖÍÒßÕßÁ

èñ. âÿ ñèô. [ÿð.] êþùí. Áèð ÷îõ-

ëàðû àðàñûíäàí ñå÷èëìèø, áÿéÿíèëìèø. Ìÿùáóáè-

ìöíòÿõÿá, áèð àëèíÿñÿá; Ãÿìçÿñèíäÿ ãÿçÿá,

ñÿí ñàõëà, éàðÿá! Ì.Ï.Âàãèô. // Áàøãàëàðû àðà-

ñûíäàí þç ìÿçèééÿòëÿðè èëÿ ñå÷èëÿí, ôÿðãëÿ-

íÿí. ..[Ã.Çàêèð âÿ Ñ.ß.Øèðâàíè] Àçÿðáàéúàí

øöÿðà âÿ öäÿáàñûíûí ÿí ìÿøùóðó âÿ ÿí ìöí-

òÿõÿáè ùåñàá îëóíóð. Ô.Êþ÷ÿðëè.

ÌÖÍÒßÕßÁÀÒ

èñ. [ÿð. “ìöíòÿõÿá” ñþç.

úÿìè] Ìöÿëëèôëÿðèí, éàçû÷ûëàðûí ñå÷èëìèø ÿñÿð-

ëÿðèíäÿí âÿ éà îíëàðûí ùèññÿëÿðèíäÿí èáàðÿò

äÿðñ âÿñàèòè. ßäÿáèééàò ìöíòÿõÿáàòû.

ÌÖÍÒßÇßÌ

[ÿð.] 1. ñèô. Äöçýöí âÿ àðäû-

úûë, ñèñòåìàòèê, ñèñòåìëè, äàèìè. Ìöíòÿçÿì éà-

çûøìà. – ..Ìöíòÿçÿì ãóëëóã Òàïäûüû .. àéàüà

ãàëäûðäû. ß.ßáöëùÿñÿí. Áó ñàêèòëèê è÷èíäÿ äÿ-

íèçèí äàëüàëàðû ìöíòÿçÿì ôàñèëÿëÿðëÿ .. ãÿðèáÿ

ñÿñëÿ õàðûëäàéûðäû. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

2. çÿðô  Äöçýöí âÿ àðäûúûë ñóðÿòäÿ, äàèì,

ñèñòåìàòèê. Èäìàíëà ìöíòÿçÿì ìÿøüóë îëìàã.

– Ùÿð øåé êèìè ïàìáûã äà ìöíòÿçÿì âÿ ãàé-

üûëû áåúÿðìÿ òÿëÿá åäèð. È.ßôÿíäèéåâ. Áó “ñÿ-

éàùÿòëÿð” Ìåùðèáàíûí ìöíòÿçÿì òÿùñèë àëìà-

ñûíà ìàíå îëóðäó. Ù.Ñåéèäáÿéëè.

3. Á à õ íèçàìè 2 âÿ 3-úö ìÿíàëàðäà. Ìöí-

òÿçÿì îðäó. – Ùàìûìûç ìöíòÿçÿì ãîøóí êèìè

ñàíêè áèð ãàëà àëìàüà ýåäèðäèê. À.Øàèã.

ÌÖÍÒßÇßÌËÈÊ

èñ. Ìöíòÿçÿì îëìà, àð-

äûúûëëûã, ñèñòåìàòèêëèê; ìöíòÿçÿì øåéèí ùàëû.

Âÿçí ìóñèãè ñÿñëÿðèíèí âàõò åòèáàðèëÿ äàâà-

ìûíäà ëàçûìè ìöíòÿçÿìëèéè òÿìèí âÿ òÿøêèë

åäèð. ß.Áÿäÿëáÿéëè.

ÌÖÍÒßÇÈÐ

ñèô.  [ÿð.] Ýþçëÿéÿí, èíòèçàð

è÷èíäÿ îëàí, èíòèçàðäà ãàëàí. Ìÿí ìöíòÿçè-

ðÿì âåðÿì ðÿâàúûí; Áèìàð èñÿ åéëÿéÿì ÿëàúûí.

Ôöçóëè. Ùÿðÿìõàíàäà úöìëÿ ùÿðÿìëÿð øàùûí

ôÿðìàéèøè èëÿ îòàãäà ùàçûð îëóá ãöäóìóíà

ìöíòÿçèð èäèëÿð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. [Ùàäè ëÿëÿ:]

Úàùàíýèð àüà Úÿííÿòÿëèíèí åâèíäÿ ñÿíèí úà-

âàáûíà ìöíòÿçèðäèð. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Áè÷àðÿ ñòó-

äåíò õàíûìûí ÷ûõìàüûíà ìöíòÿçèð (ç.) ìàüà-

çàíûí ãàáàüûíäà ýÿçèíìÿéÿ áàøëàäû. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè. 

Ìöíòÿçèð ãàëìàã – èíòèçàðäà

ãàëìàã, íèýàðàí÷ûëûãëà ýþçëÿìÿê. Ãàëàí éîë-

äàøëàð äà òóòäóëàð áÿðÿ; Ãàëäûëàð ìöíòÿçèð

ýÿëÿí ñÿùÿðÿ. Ù.Ê.Ñàíûëû. Ìöíòÿçèð îëìàã –

íèýàðàí÷ûëûãëà ýþçëÿìÿê, èíòèçàð ãàëìàã, äà-

éàíûá ýþçëÿìÿê. [Îäàáàøû:] Ùàúû Êàìéàá

äàðâàçàéà ÷ûõûá õàíûí ýÿëìÿéèíÿ ìöíòÿçèð

îëäó. ß.Ùàãâåðäèéåâ. Ìöíòÿçèð ãîéìàã –

èíòèçàðäà ñàõëàìàã, íèýàðàí ãîéìàã.

424

ÌÖÍÙßÑÈÐ

ÌÖÍÒßÇÈÐ

ÌÖÍÒßÇÈÐËÈÊ

èñ. Èíòèçàð è÷èíäÿ ãàëìà,

íèýàðàí÷ûëûãëà ýþçëÿìÿ, èíòèçàðäà îëìà.

ÌÖÐÀÚÈßÒ

èñ.  [ÿð.] 1. Áèðèíÿ öç òóòóá

ñþéëÿíèëÿí ñþç, ÷àüûðûø (èñòÿð øèôàùè, èñòÿð éà-

çûëû). Õàëãà ìöðàúèÿò.

2. Õàùèø, èëòèìàñ, ðèúà. Ìÿùÿëëè êîìèòÿ, øþáÿ

ìöäèðèíèí .. ìöðàúèÿòèíè áèð ùÿôòÿ òÿõèðÿ óüðàò-

ìûøäûñà äà, éåíÿ Çåéíàëäàí áèð õÿáÿð ÷ûõ-

ìàìûøäû. Ñ.Ùöñåéí. 

Ìöðàúèÿò åòìÿê –

1) öç òóòóá äåìÿê. ..Âåéñ áó äÿôÿ Ãàäèðÿ ìö-

ðàúèÿò åëÿäè.. ß.ßáöëùÿñÿí. [Ìöÿëëèì:] Ñèç áó

àëÿòëÿ òàíûøñûíûçìû? – äåéÿ ñèíôÿ ìöðàúèÿò åäèá

ñîðóøäó. ß.Ñàäûã. Åë÷èíèí àòàñû óøàãëàðà ìö-

ðàúèÿò åòäè. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ; 2) áèð øåé ö÷öí

øèôàùè âÿ éà éàçûëû øÿêèëäÿ áèðèíäÿí õàùèø åò-

ìÿê, éàõóä éàíûíà ýåòìÿê. Ùÿêèìÿ ìöðàúèÿò

åòìÿê. Ìÿêòóáëà ìöðàúèÿò åòìÿê. – [Íåìÿò

ùàêèìÿ:] Ùàããûìû ìöäàôèÿ åòìÿê ö÷öí ÿäà-

ëÿò ãàïûñûíà ìöðàúèÿò åäèðÿì. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

Çåéíàë þòÿéÿ-áÿðèéÿ ìöðàúèÿò åäèá, ñàáèã õèä-

ìÿòèíè ýåðè èñòÿéèðäèñÿ äÿ, ìöâÿôôÿã îëìàéûðäû.

Ñ.Ùöñåéí.

3. Ýåðè äþíìÿ, ãàéûòìà. 

Ìöðàúèÿò åò-

ìÿê – 1) äþíìÿê, ãàéûòìàã. [Éóñèô] Óñòà

Õÿëèëèí éàíûíäà ãûðõ éàøûíäà èêÿí ñÿððàúëûã

ñÿíÿòèíè áèð èë ìöääÿòèíäÿ þéðÿíèá Ãÿçâèíÿ

ìöðàúèÿò åòäè. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ; 2) ìÿú. òàðèõè

ìþâçó âÿ ñ.-äÿí èñòèôàäÿ åòìÿê, îíóí ùàã-

ãûíäà éàçìàã. Êå÷ìèøÿ ìöðàúèÿò åòìÿê.

– “Âàãèô”äÿ Ñÿìÿä Âóðüóí éàõûí êå÷ìèøÿ

ìöðàúèÿò åäèðñÿ, “Ôÿðùàä âÿ Øèðèí”äÿ óçàã

êå÷ìèøÿ, Íèçàìè ïîåìàëàðûíûí ÿêñ åòäèðäèéè

òàðèõÿ ìöðàúèÿò åäèð. Ì.Àðèô; 3) áèð øåéè âÿ

éà øÿõñè òàïìàã ö÷öí áèð éåðÿ áàø âóðìàã.

4. Á à õ ìöðàúèÿòíàìÿ.

ÌÖÐÀÚÈßÒÍÀÌß

èñ.  [ÿð. ìöðàúèÿò âÿ

ôàðñ.  ...íàìÿ] Ìöðàúèÿò ìÿçìóíëó òÿáëèüàò

âÿðÿãÿñè. Íöìàéèøÿ áèð ýöí ãàëìûø ôÿùëÿëÿðè

íöìàéèøäÿ èøòèðàê åòìÿéÿ ÷àüûðàí áþéöê áèð

ìöðàúèÿòíàìÿ ÷àï îëóíäó. Ì.Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÌÖÐÀÔÈß

èñ. [ÿð.] êþùí. Ìÿùêÿìÿ ïðî-

ñåñè, ìöùàêèìÿ, ìöùàêèìÿ îëóíìà, ìÿù-

êÿìÿ. [Ñÿêèíÿ õàíûì:] Ùàêèìè-øÿð àäàì

ýþíäÿðèá, ìÿíÿ õÿáÿð âåðèáëÿð êè, âÿêèë òóòóá

ìöðàôèÿéÿ ýþíäÿðèì. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

ÌÖÐÀÑÈËß

èñ. [ÿð.] êþùí. Ìÿêòóáëàøìà,

éàçûøìà, õÿáÿðëÿøìÿ. 

Ìöðàñèëÿ åòìÿê –

éàçûøìàã, ìÿêòóáëàøìàã, õÿáÿðëÿøìÿê.

[Ìÿùÿððÿì Ñàëìàíà:] Ìÿíèì øöáùÿëè àäàì-

ëàðëà ìöðàñèëÿ åòäèéèì áàðÿäÿ ïðèñòàâ úÿíàá-

ëàðûíà õÿáÿð âåðèðñÿíìèø... Ù.Íÿçÿðëè.

ÌÖÐÚÖÌ

èñ. Öçäÿ, áîüàçûí àëòûíäà, áóð-

íóí ãàáàüûíäà âÿ éà öñòöíäÿ îëàí àðòûã ÿò

÷ûõûíòûñû. Ýöëéàç þç ÿðèíèí áóðíóíäàêû ìöð-

úöìëÿðè, áîüàçûí àëòûíäà ÷îõ àäàìûí ñå÷ÿ áèë-

ìÿäèéè ÷àïûüû ýþðöð, ñûõûëûðäû. Ì.Ùöñåéí.

ÌÖÐÄßØÈÐ

èñ. [ôàðñ.] Þëöéóéàí, éóéóúó.

Ìîëëà èëÿ îòóðóá-äóðàí àõûðäà ìöðäÿøèð îëàð.

(Àòà. ñþçö). [Ãàðû:] ..Ìöðäÿøèð Ñÿêèíÿ íàüûë

åëÿéèðäè êè, Ýöëÿíäàìûí ýèúýàùûíà ãàí ñûçûë-

ìûøäû. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

◊ Öçöíö ìöðäÿøèð éóñóí! äàí. – Àëëàù

þëäöðñöí! þëñöí! þë! (ãàðüûø èôàäÿñè). [Ôèççÿ

õàíûì:] Êàäð øþáÿñèíèí ìöäèðè, ýþðöì, öçöíö

ìöðäÿøèð éóñóí! ß.Ìÿììÿäõàíëû.

ÌÖÐßÁÁÅ

èñ.  [ÿð.]  ÿäÿá. Äþðä ìèñðàëûã

áÿíä; áó áÿíä ÿñàñûíäà éàçûëìûø øåèð.

ÌÖÐßÁÁß

èñ.  [ÿð.] Ãÿíä, øÿêÿð øÿðáÿ-

òèíäÿ áèøèðèëìèø ìåéâÿ âÿ éà ýèëÿìåéâÿ.

Çîüàë ìöðÿááÿñè. Ýèëàñ ìöðÿááÿñè. – Áó âàõò

áèçèì ãóëëóã÷ó èêè ñòÿêàí ÷àé, áèð ãàá ìöðÿááÿ

ýÿòèðèá ìèçèí öñòöíÿ ãîéäó. Ò.Ø.Ñèìóðã.

ÌÖÐßÁÁßËÈ

ñèô.  Ìöðÿááÿ ãàðûøûã, ìö-

ðÿááÿ èëÿ, ìöðÿááÿñè îëàí. Óñòà Ðàìàçàí åâ

ñàùèáèíèí ýÿòèðäèéè ìöðÿááÿëè ÷àéû è÷ìÿéèá

ùèðñëè-ùèðñëè ÷ûõäû. Ì.Ùöñåéí.

ÌÖÐßÁÁßËÈÊ

ñèô.  Ìöðÿááÿ áèøèðìÿéÿ

éàðàéàí, ìöðÿááÿ ö÷öí îëàí. Ìöðÿááÿëèê

ìåéâÿ.

ÌÖÐßÁÁÈ

èñ. âÿ ñèô. [ÿð.] Êå÷ìèøäÿ: äþâ-

ëÿòëè àèëÿëÿðèíäÿ óøàãëàðûí òÿëèì âÿ òÿðáèéÿñè

èëÿ ìÿøüóë îëàí øÿõñ; òÿðáèéÿ÷è, õöñóñè ìöÿë-

ëèì. Àéà ýþðÿ ìÿí êèìè áèð ãîúà ìöðÿááèíèí

ñÿùâè ùàðàäà îëóá? Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

// Ìÿêòÿáëÿðäÿ òÿðáèéÿ èøëÿðèíÿ áàõàí ìöÿë-

ëèì. ßøðÿô éîëäàøëàðû èëÿ áÿðàáÿð ñàëîíäà

äÿðñ ùàçûðëàðêÿí ìöðÿááè ãàïûìû à÷àðàã,

“ßøðÿô ”, – äåéÿ ÷àüûðäû. À.Øàèã.

ÌÖÐßÁÁÈËÈÊ

èñ. Ìöðÿááèíèí âÿçèôÿñè, èøè;

òÿðáèéÿ÷èëèê.  Ìöðÿááèëèê åòìÿê. – ×èìíàç

ìöÿëëèìëèê, ìöðÿááèëèê èøèíè ñåâèá ýåòìèøäè.

Ìèð Úÿëàë.

ÌÖÐßÁÁÈÉß

èñ.  [ÿð.] êþùí.  Ãàäûí ìö-

ðÿááè. Ðçàãóëó õàíûí Èðàí ñÿôÿðèíÿ ìÿêòÿá âÿ

äàðöëôöíóí éîëäàøëàðûíäàí ìàÿäà ìöðÿááè-

éÿñè îëàí Ìàðèéà õàíûì äà áþéöê ìàíåÿëÿð

ýþñòÿðìÿêäÿ èäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Áèð àçäàí

ñîíðà ìöðÿááèéÿ òÿêúÿ ýÿëèá ñêàìéàíûí öñ-

òöíäÿ ÿéëÿøäè. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

425

ÌÖÍÒßÇÈÐËÈÊ

ÌÖÐßÁÁÈÉß

ÌÖÐßÁÁÈÉßËÈÊ

èñ. Ìöðÿááèéÿíèí âÿçè-

ôÿñè, èøè; òÿðáèéÿ÷èëèê. Ìöðÿááèéÿëèê åòìÿê.

ÌÖÐßÕÕßÑ

ñèô.  [ÿð.] Ðöñõÿò âåðèëìèø,

èçèí àëìûø, àçàä åäèëìèø; àçàä, èçèíëè, ðöñõÿòëè

(ÿñàñÿí øÿõñ ñîíëóãëàðû èëÿ èøëÿíèð). Åëÿ êè áó

ÿìàë òàìàì îëäó, ìîëëàáàøû õàëãà åëàí åòäè

êè, ìöðÿõõÿññèíèç! Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. [ßëèìÿì

-

ìÿä àüà] Ñÿôÿðÿ áèð íå÷ÿ ñóàë âåðèá: – Ìöðÿõ-

õÿññÿí! – äåäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè. [Ïÿðè úàäó:]

Äè, ìöðÿõõÿññèíèç, ýåäÿ áèëÿðñèíèç. ß.Ùàã-

âåðäèéåâ. 

Ìöðÿõõÿñ åòìÿê (åëÿìÿê) –

÷ûõûá ýåòìÿñèíÿ èúàçÿ âåðìÿê, ðöñõÿò âåðìÿê,

àçàä åòìÿê. [Éóñèô Ñÿððàú] ÿôðàäè-ìÿúëèñè

ìöðÿõõÿñ åòäè, ìÿúëèñ äàüûëäû. Ì.Ô.Àõóíä-

çàäÿ. [Ìèðçÿ Ìóñòàôà:] Èíäè ìÿíè ìöðÿõõÿñ

åëÿ, ýåäèì. Å.Ñóëòàíîâ. Ìöðÿõõÿñ îëìàã –

÷ûõûá ýåòìÿê, àçàä îëìàã. Åëÿ êè, ìÿúëèñ ãóð-

òàðäû, ùàìû äàðûëäû, Úöíóí äà äóðóá ïàøàíûí

ùöçóðóíäàí ìöðÿõõÿñ îëäó. “Êîðîüëó”.

ÌÖÐßÊÊßÁ

1

ñèô. [ÿð.] 1. Áèð íå÷ÿ ùèññÿ-

äÿí, öíñöðäÿí èáàðÿò îëàí (ñàäÿ çèääè). Ìö-

ðÿêêÿá úöìëÿ. Ìöðÿêêÿá úèùàç. Ìöðÿêêÿá

ìàääÿ. – Ýÿíúëÿð ìàøûíëà áÿðàáÿð áó ìöðÿê-

êÿá ìåõàíèçìè ùÿðÿêÿòÿ ýÿòèðÿí úàâàí îüëàíû

äà äèããÿòëÿ ñåéð åäèðäèëÿð. ß.Ñàäûã. // Èáàðÿò,

ÿìÿëÿ ýÿëÿí, äöçÿëìèø, òÿøêèë åäèëìèø. Èðàã,

ßðÿá, Ðåé ãîøóíëàðûíäàí ìöðÿêêÿá äöøìÿí

îðäóëàðûíà ãàðøû àíúàã Àçÿðáàéúàíäà ìþâ-

úóä îëàí îðäóíó ãîéìàã ìöìêöí èäè.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

2. Òÿðêèáèíè òÿøêèë åäÿí ùèññÿëÿðèíÿ, öí-

ñöðëÿðèíÿ, ÿëàãÿëÿðèíÿ, ìöíàñèáÿòëÿðèíÿ ýþðÿ

÷îõ ìöõòÿëèô îëàí; ÷îõúÿùÿòëè. Ìöðÿêêÿá åëìè

ìÿñÿëÿ. Ìöðÿêêÿá ïðîáëåìëÿð. // Ìöõòÿëèô, áÿ-

çÿí äÿ çèää õöñóñèééÿòëÿðè, úÿùÿòëÿðè þçöíäÿ

áèðëÿøäèðÿí (èíñàíûí äàõèëè àëÿìè, ùèññëÿðè ùàã-

ãûíäà). Ìöðÿêêÿá õàñèééÿò. Î ÷îõ ìöðÿêêÿá

àäàìäûð.

3. Ãóðóëóøóíà, øÿêëèíÿ, ôîðìàñûíà ýþðÿ

÷ÿòèí áàøà äöøöëÿí; ìöÿììàëû. Ìöðÿêêÿá

îðíàìåíò.

4. Áàøà äöøöëìÿñè, ãàâðàíûëìàñû, éåðèíÿ

éåòèðèëìÿñè, ùÿëëè âÿ ñ. úÿùÿòäÿí ÷ÿòèíëèê òþðÿ-

äÿí; ÷ÿòèí. Ìöðÿêêÿá ñóàë. Ìöðÿêêÿá ÿìÿëèé-

éàò. – Øèðâàí øàùëûüû ìÿñÿëÿñè ìöðÿêêÿá áèð

ìÿñÿëÿäèð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÌÖÐßÊÊßÁ

2

èñ. [ÿð.] Éàçû éàçìàüà ìÿõ-

ñóñ ðÿíýëè ìàéå – áîéà. Ãûðìûçû ìöðÿêêÿá.

Ãàðà ìöðÿêêÿá. – [Ìèðçÿ Ñÿôÿð] äþðä-áåø

êÿððÿ ãÿëÿìè ìöðÿêêÿáÿ áàòûðäûãäàí ñîíðà

äóðóá îòàãäà áèð-èêè áàø ýÿçèíäè. ß.Ùàã-

âåðäèéåâ. Óøàã ãÿëÿì, ìöðÿêêÿá âÿ êàüûç ùà-

çûðëàéûá íÿ éàçàúàüûíû ýþçëÿäè. ß.Âÿëèéåâ.

ÌÖÐßÊÊßÁÃÀÁÛ

èñ. êþùí. Ìöðÿêêÿá

òþêìÿéÿ ìÿõñóñ ãàá. Ñòîëóí öñòöíäÿ ìöðÿê-

êÿáãàáû, ãÿëÿì âÿ áàëàúà áèð àéíà ýþðöíöðäö.

Ñ.Ðÿùìàí. [Ìåùäèçàäÿ] .. ñòîëà éàõûíëàøäû,

íÿ ö÷öíñÿ ìöðÿêêÿáãàáûíûí ãàïàüûíû ýþòö-

ðöá éåíÿ äÿ þç éåðèíÿ ãîéäó. É.ßçèìçàäÿ.

ÌÖÐßÊÊßÁÃÓÐÓÄÀÍ

èñ. êþùí. 1. Ìö-

ðÿêêÿáè ãóðóòìàã ö÷öí ùîïäóðóúó êàüûç.

2. Àëòûíà áó úöð êàüûç ÷ÿêèëìèø ãþâñâàðè

àëÿò; ïðåññ. ßëéàðîâ .. ìÿðìÿð ìöðÿêêÿáãó-

ðóäàíû ÿëèíÿ àëäû. Ì.Ùöñåéí.

ÌÖÐßÊÊßÁËßÌß

“Ìöðÿêêÿáëÿìÿê”-

äÿí ô.èñ.

ÌÖÐßÊÊßÁËßÌßÊ

ô.  1. Ìöðÿêêÿáÿ

áàòûðìàã, ìöðÿêêÿáÿ áîéàìàã. Öñò-áàøûíû

ìöðÿêêÿáëÿìÿê.

2. ìÿú. çàð. Éàçìàã. [Ñÿëèì Çÿðíèøàíà:]

Ìÿíèì ùåéêÿëèì, áàøûìûí óúàëûüû áàëàëàðûì-

äûð, áèð äÿ áàõ áó ìöðÿêêÿáëÿäèéèì, úûçûãëà-

äûüûì êàüûçëàðäûð. Á.Áàéðàìîâ.

ÌÖÐßÊÊßÁËßØÄÈÐÈËÌß

“Ìöðÿêêÿá-

ëÿøäèðèëìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÖÐßÊÊßÁËßØÄÈÐÈËÌßÊ

ìÿúù. Äàùà

äà ìöðÿêêÿá åäèëìÿê, ÷ÿòèíëÿøäèðèëìÿê.

ÌÖÐßÊÊßÁËßØÄÈÐÌß

“Ìöðÿêêÿá-

ëÿøäèðìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÖÐßÊÊßÁËßØÄÈÐÌßÊ

ô.  Äàùà äà

ìöðÿêêÿá åòìÿê, ÷ÿòèíëÿøäèðìÿê. Èøè ìö-

ðÿêêÿáëÿøäèðìÿê.

ÌÖÐßÊÊßÁËßØÌß

“Ìöðÿêêÿáëÿø-

ìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÖÐßÊÊßÁËßØÌßÊ

ô. 1. Ñàäÿ ùàëäàí

ìöðÿêêÿá ùàëà êå÷ìÿê, ýåòäèêúÿ ìöðÿêêÿá

îëìàã. Ùèäðîòåõíèêè ãóðüóëàð ýåòäèêúÿ ìö-

ðÿêêÿáëÿøèð.

2. Ìöðÿêêÿá îëìàã, ãàðûøìàã, ÷ÿòèíëÿø-

ìÿê, äîëàøìàã. Øèðàñëàíûí âÿçèééÿòè éöíýöë-

ëÿøìÿêäÿí, àéäûíëàøìàãäàíñà, äàùà äà ÷ÿòèí-

ëÿøèð âÿ ìöðÿêêÿáëÿøèðäè. Ñ.Ðÿùèìîâ. Ùÿéàò

õåéëè ìöðÿêêÿáëÿøìèø, ñèéàñè âÿ ìÿôêóðÿâè

ìöáàðèçÿëÿð ìöõòÿëèô øÿêèë àëìûø, ãûçûøìûøäû.

Ì.Èáðàùèìîâ

ÌÖÐßÊÊßÁËÈÊ

èñ. Ìöðÿêêÿá øåéèí ùàë

âÿ êåéôèééÿòè. Ìÿñÿëÿíèí ìöðÿêêÿáëèéè.

426

ÌÖÐßÁÁÈÉßËÈÊ

ÌÖÐßÊÊßÁËÈÊ

ÌÖÐßÊÊßÁÑÈËßÍ

èñ. Ìöðÿêêÿá éàçûñûíû

ñèëìÿê ö÷öí ðåçèí; ïîçàí. Ùàíû ìöðÿêêÿá-

ñèëÿí? Ñèëäè, éàéûëäû ëÿêÿ; Îíó ýèçëÿòñèí áÿëêÿ?

Ì.Äèëáàçè.

ÌÖÐßÒÒÈÁ

èñ. [ÿð.] êþùí. Ìÿòáÿÿäÿ ùÿðô

äöçÿí èø÷è; äöçöúö. Ìÿòáÿÿ ìöðÿòòèáëÿðè.

– Ãîúà ìöðÿòòèá êè÷èê áèð èøàðÿéÿ áÿíääè.

Ì.Ùöñåéí.

ÌÖÐßÒÒÈÁËÈÊ

èñ. Ìöðÿòòèáèí èøè, ïåøÿñè.

Ìöðÿòòèáëèê åòìÿê. – [Ìÿñóä] îí èêè èëäèð êè,

áàø ìöðÿòòèáëèê âÿçèôÿñèíè èôà åäèðäè. Ù.Úàâèä.

ÌÖÐÝßÍß

èñ.  Äÿìèð øåéëÿðèí öçÿðèíäÿ

ÿìÿëÿ ýÿëÿí ïàñ, úÿíý. Áîðóíóí ìöðýÿíÿ-

ñèíè òÿìèçëÿìÿê.

ÌÖÐÝÖ

èñ.  Îéàãëûãëà éóõóëóëóã àðàñûí-

äàêû ùàë, éàðûéóõóëó ùàë. Ãóøëàð .. êöëÿêëè

ýåúÿíèí òÿëàø äîëó ìöðýöñöíäÿí ñîíðà áèð

àí äèíúÿëèá ñàêèò îëäóëàð. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

Ìöðýö áàñìàã (âóðìàã, ÷àëìàã, äþé-

ìÿê, àëìàã) –  á à õ ìöðýöëÿìÿê.  Óøàã

ìöðýö ÷àëûð. – ..Îúàüûí ãûðàüûíäà ãûðìûçûñàã-

ãàë áèð êèøè îòóðóá ìöðýö äþéöðäö. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè. Ìöðýö àëäû çèíäàí à÷àð÷ûñûíû. Ð.Ðçà.

..Úàááàð àëíûíû èðè éóìðóãëàðûíà ñþéêÿéèá

îòóðäóüó ùàëäà ìöðýö ÷àëûðäû. Á.Áàéðàìîâ.

ÌÖÐÝÖËßÌß

“Ìöðýöëÿìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÖÐÝÖËßÌßÊ

ô. Éàðûéóõóëó ùàëäà îë-

ìàã, ìöðýö áàñìàã. Ýàù âàõò éàé ôÿñëè êö÷ÿ

èëÿ êå÷ÿí âàõò ýþðöðñÿí êè, Ìÿøÿäè Ìîëëà

Ùÿñÿí áàøûíû äàéàéûá ñÿêèíèí áóúàüûíà ìöð-

ýöëÿéèð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ãóðáàí äà áèð

òÿðÿôäÿ îòóðóá ìöðýöëÿéèðäè. Ò.Ø.Ñèìóðã.

ÌÖÐÝÖËÖ

ñèô.  Éàðûéóõóëó, éóõóëó. Àò

ìöðýöëö ýþçëÿðèíè Áàüûðà äèêèá, ãàáàã àéà-

üûíû éåðÿ áèð äÿ âóðäó. È.Ìÿëèêçàäÿ.

ÌÖÐÜ

èñ. [ôàðñ.] êëàñ. Ãóø. Î øàùáàç ýþç-

ëÿðèíè ýþðÿíäÿ; Ó÷àð ìöðüè-ðóùóì, äóðìàç

áÿäÿíäÿ. Ã.Çàêèð. Íÿ îëà Àááàñû éàäà ñàëà-

ëàð; Ùàâàäà ìöðüëÿð ãàíàä ÷àëàëàð. Àøûã

Àááàñ. 

Ìöðüè-ñÿùÿð êëàñ. – õîðóç. Ìöðüè-

ñÿùÿðè ÷ÿêÿíäÿ àâàç; Åéëÿðäè áèð þçýÿ íþâùÿ

àüàç. Ôöçóëè. Åéëÿ áèëèðäèì êè, äÿõè ñöáù îëóá;

Ìöðüè-ñÿùÿðòÿê áèð àüûç áàíëàäûì. Ì.ß.Ñàáèð.

ÌÖÐÜÇÀÐ

èñ.  [ôàðñ.  ìÿðüçàð]  øàèð. ×ÿ-

ìÿíëèê, îòëóã. À÷ûëñûí ýöëöí, íÿðýèñèí; Òÿçÿ

ìöðüçàð îë, éàéëàã! Àøûã ßëÿñýÿð. Ñöðöá àò,

îëóá âàðèäè-ìöðüçàð. Ì.ß.Ñàáèð.

ÌÖÐÈÄ

èñ. [ÿð.] Êå÷ìèøäÿ: áèð ìöñÿëìàí

òÿðèãÿò øåéõèíÿ âÿ éà ìöðøèäÿ áåéÿò åäÿðÿê

îíäàí òÿðèãÿòèí öñóë âÿ ìÿðàñèìëÿðèíè þéðÿ-

íÿí àäàì; øàýèðä. Ïèðêÿòàíãóëó ïèðèíèí øåéõè

íÿ ãÿäÿð þç ìöðèäèíè áÿêëÿñÿ äÿ, Ìÿììÿä

ýÿëèá ÷ûõìàäû. Å.Ñóëòàíîâ. [Ìîëëà Õÿëèë] áà-

øûíäàí äàüûëàí ìöðèäëÿðèíè éåíÿ þç òÿðÿôèíÿ

÷ÿêìÿëè èäè. Ñ.Ùöñåéí. Ìÿøÿäè Ìÿììÿä Ñÿ-

ìÿäèí ñàäèã ìöðèäëÿðèíäÿí áèðè èäè. Á.Òàëûáëû.

// ìÿú. Áèðèíÿ êîð-êîðàíÿ èòàÿò åäÿí àäàì.

ÌÖÐÈÄÈÇÌ

èñ. [ðóñ. ÿñëè ÿð. ìöðèä âÿ éóí.

...èçì] òàð. ÕÛÕ ÿñðèí 2-úè éàðûñûíäà ðóñ åëìè

ÿäÿáèééàòûíäà ìåéäàíà ýÿëÿí âÿ Øèìàëè Ãàô-

ãàç äàüëûëàðûíûí 1820-1860-úû èëëÿðäÿ Ðóñèéà

èìïåðèéàñûíûí ìöñòÿìëÿêÿ÷èëèê ñèéàñÿòèíÿ

ãàðøû éþíÿëìèø ìèëëè àçàäëûã ùÿðÿêàòûíûí àäûíû

áèëäèðÿí øÿðòè òåðìèí. Ìöðèäèçì èäåîëîýèéàñû.

Ìöðèäèçìÿ èìàìëàð âÿ íàèáëÿð áàø÷ûëûã åäèð-

äèëÿð. Ñåéèä Íèýàðè ìöðèäèçì àçàäëûã ùÿðÿêà-

òûíûí þíúöëëÿðèíäÿí îëìóøäóð.

ÌÖÐÈÄËÈÊ

èñ. Ìöðèä îëìà.

ÌÖÐØÈÄ

èñ. [ÿð.] ßñèë ìÿíàñû “äîüðó éîë

ýþñòÿðÿí” îëóá, êå÷ìèøäÿ òÿðèãÿòÿ áàø÷ûëûã

åäÿí øåéõëÿðÿ äåéèëèðäè. [Àðèô:] Åé ìöðøèäè-

ïèð, èíàéÿò åéëÿ; ßéëÿíìÿ ìÿíèìëÿ ñÿí äÿ

áþéëÿ... Ù.Úàâèä.

ÌÖÐØÈÄËÈÊ

èñ. Ìöðøèä îëìà; ðÿùáÿðëèê.

ÌÖÐÒßÚÅ

ñèô.  [ÿð.] Èðòèúàíûí õåéðèíÿ èø

ýþðÿí, éåíèëèê âÿ òÿðÿããè óüðóíäà ìöáàðè-

çÿäÿ êþùíÿëèê âÿ âàõòû êå÷ìèø øåéëÿðè ìö-

äàôèÿ åäÿí, èúòèìàè âÿ ìÿäÿíè òÿðÿããèíèí

ÿëåéùèíÿ ýåäÿí; èðòèúà÷û. Ìöðòÿúå ÿäÿáèééàò.

Ìöðòÿúå ñèéàñÿò. Ìöðòÿúå ïàðòèéà. – “Øÿðã-

Ðóñ” ùÿì èíãèëàáè ìöáàðèçÿíèí ãûçûøäûüû, ùÿì

äÿ ìöðòÿúå ùàêèì òÿáÿãÿëÿðèí òÿçéèãèíèí àðò-

äûüû áèð çàìàíäà ÷àï åäèëèðäè. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÌÖÐÒßÚÅËÈÊ

èñ.  Ìöðòÿúå ìàùèééÿòäÿ

îëìà. Ñèéàñÿòäÿ ìöðòÿúåëèê.

ÌÖÐÒßÄ

èñ. âÿ ñèô. [ÿð.] 1. Þç äèíèíè (ìö-

ñÿëìàíëûüû) àòìûø; Àëëàùñûç, äèíñèç, èìàíñûç,

áàáè. Ìÿñÿëÿí, ìÿíÿ äåéèðëÿð ôèëàíêÿñ áàáè-

äèð, éÿíè ìöðòÿääèð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

[Ìîëëà Âÿëè:] Ìÿí îíó äåéÿ áèëÿðÿì êè, î

ìöðòÿääèð âÿ ãàíû ùàëàëäûð. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

// Äþíöê, õàèí.

2. ìÿú. Èíñàôñûç, çàëûì, ìöðöââÿòñèç, ðÿùì-

ñèç. [Ìþùòÿêèð:] Áó ìöðòÿäëÿð úàìààòûí ãàíûíû

øöøÿéÿ òóòàúàãëàð, úàìààò êîðëóã ÷ÿêÿúÿê.

Ï.Ìàêóëó. // Ñþéöø ìÿãàìûíäà. [Ðöñòÿì áÿé

Ñÿíÿìÿ:] À ìöðòÿä áàëàñû, äàíûøìà, ãóëëóã-

÷óñàí, îòóð ãóëëóã÷ó éåðèíäÿ! Ö.Ùàúûáÿéîâ.

427

ÌÖÐßÊÊßÁÑÈËßÍ

ÌÖÐÒßÄ

[Ôàòìà õàíûì:] Ñÿíè ýöúíÿí ñàõëàéûðàì, à

ìöðòÿä îüëó! Í.Âÿçèðîâ.

ÌÖÐÒßÄËÈÊ

èñ.  Àëëàùñûçëûã, äèíñèçëèê.

// Äþíöêëöê, õàèíëèê.

ÌÖÐÒßÊÈÁ

ñèô. [ÿð.] êþùí. Ùàðàì, ïèñ, éà-

ðàìàç áèð èøÿ ãîøóëàí âÿ éà áó úöð èøëÿ ìÿø-

üóë îëàí. ..Êÿíàðäàí áàõàí ÿúíÿáèëÿð áèçÿ äå-

éèðëÿð: – ..Ìöðòÿêèáäèðëÿð. Ú.Ìÿììÿäãóëó-

çàäÿ. 

Ìöðòÿêèá îëìàã – ïèñ, éàðàìàç

áèð èøÿ ãóðøàíìàã, éàðàøìàç ùÿðÿêÿò åòìÿê.

Áþéëÿ ÿìÿëÿ àãèë îëàí ìöðòÿêèá îëìàç.

Ì.ß.Ñàáèð. [Ôÿðùàä:] Éîõ, ñÿíèí íöôóçóí àë-

òûíäà áó ãÿäÿð úèíàéÿòÿ ìöðòÿêèá îëäóüóì

ö÷öí .. èíòèãàìûìû ñÿíäÿí àëàúàüàì. Ú.Úàá-

áàðëû. Àõûð âàõòëàðäà î áèð ïèñ ÿìÿëÿ äÿ ìöð-

òÿêèá îëìóøäó. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

ÌÖÐÓÐ

èñ.  [ÿð.] 1. Êå÷ìÿ, þòìÿ, êå÷èá

ýåòìÿ (âàõò, çàìàí ùàããûíäà). 

Ìöðóð åò-

ìÿê – êå÷ìÿê, þòìÿê, êå÷èá ýåòìÿê. Çàìàí

áèð àõàð ÷àé êèìè àõûð, èëëÿð ìöðóð åäèðäè.

Ú.Úàááàðëû. ßôñóñ, ìóðàäûìúà ìöðóð åòìÿäè

äþâðàí; Ñàëäû ìÿíè òàõòûìäàí åäèá çàðö ïÿðè-

øàí. ß.Íÿçìè. Ìöðóðè-ÿééàìëà – ýöí(ëÿð)

êå÷äèêúÿ. [Âàãèô] ìöðóðè-ÿééàì èëÿ õàíè-

ìÿðùóìóí ÿí ìöãÿððèáëÿðèíäÿí áèðèñè îëóá-

äóð. Ô.Êþ÷ÿðëè.  Ìöðóðè-çàìàíëà – çàìàí

êå÷äèêúÿ, âàõò êå÷äèêúÿ. Ìöðóðè-çàìàíëà îõ-

ëàíäû, òþêöëäö; Åùðàìëàðûí äàøû. Î.Ñàðûâÿëëè.

2. “èëÿ” (-ëà) ãîøìàñû èëÿ – òÿäðèúëÿ,

éàâàø-éàâàø, àðàìëà. ßêèí éåðèíè éàõøûëàí-

äûðàí âàõòäà ñÿé åòìÿê ýÿðÿê êè, îíó ñóëàéàí

ñó áèð éåðäÿ äàéàíìàéûá ìöðóð èëÿ àõñûí.

“ßêèí÷è”. Àììà áèç îíóí ìöðóð èëÿ åëÿäèê-

ëÿðè ôÿäàêàðëûüû àíúàã åäÿí âàõò äöøöíöð(öê).

Ú.Úàááàðëû.

ÌÖÐÖÂÂßÒ

èñ.  [ÿð.] Ìÿðä àäàìà âÿ

ùÿãèãè èíñàíà õàñ îëàí éàõøû ñèôÿòëÿð; ðÿùì,

èíñàô, ìÿðùÿìÿò, èíñàíëûã. Ìöðöââÿò ñàùèáè.

– Ìöðöââÿòÿ ÿíäàçÿ îëìàç. (Àòà. ñþçö). Éîõ

êèìñÿäÿ èíñàôö ìöðöââÿò; Èáëèñÿìè óéìóø áÿ-

øÿðèééÿò?! Ù.Úàâèä. Îëìàñàéäû áèçäÿ, éàðÿá,

áó ìÿùÿááÿò êàø êè; Éà îëàéäû áó ýþçÿëëÿðäÿ

ìöðöââÿò êàø êè. Ú.Úàááàðëû. 

Ìöðöââÿò

åòìÿê (åëÿìÿê) – ðÿùì åòìÿê, ìÿðùÿìÿò

ýþñòÿðìÿê, èíñàôà ýÿëìÿê, èíñàíëûã ýþñòÿð-

ìÿê. Ìöðöââÿòÿ ýÿëìÿê –  á à õ ìöðöââÿò

åòìÿê.

ÌÖÐÖÂÂßÒËÈ

ñèô. Ìöðöââÿòè îëàí, èíñàôëû,

èíñàíèééÿòëè.  Ìöðöââÿòëè àäàì. – [Ùàòÿì:]

Áÿñ ùàíû äöíéàíûí åëìëè, ìöðöââÿòëè àäàìëàðû.

ß.ßáöëùÿñÿí.

ÌÖÐÖÂÂßÒÑÈÇ

ñèô. âÿ èñ. Èíñàôñûç, ìÿð-

ùÿìÿòñèç, çöëìêàð, ìöðöââÿòè îëìàéàí. Ìö-

ðöââÿòñèç àäàì. – [Ñÿòòàð:] Áèçè ìöðöââÿòñèç-

ëÿð àúûíäàí ãûðûðäûëàð. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÌÖÐÖÂÂßÒÑÈÇËÈÊ

èñ. Èíñàôñûçëûã, ðÿùì-

ñèçëèê, øÿôãÿòñèçëèê, çàëûìëûã.

ÌÖÐÂßÐ

èñ. Äîããóçäîíêèìèëÿð ôÿñèëÿñèí-

äÿí áèòêè íþâö.

ÌÖÑÀÁÈÃß

èñ. [ÿð.] Èøòèðàê÷ûëàðû è÷ÿðèñèí-

äÿí ÿí éàõøûëàðûíû ñå÷èá àéûðìàã ö÷öí êå÷èðè-

ëÿí éàðûø; êîíêóðñ. “Ãóðòóëóø” æóðíàëû ýÿíú

éàçû÷ûëàð àðàñûíäà éàõøû áÿäèè ÿñÿð ìöñàáè-

ãÿñè åëàí åòìèøäè. Úÿôÿð .. áó ìöñàáèãÿäÿ äÿ

èøòèðàê åäÿúÿêäè. Ì.Àðèô. [Úàùàíýèð Ðåéùàíà:]

Ìÿí ñèçèí éåðèíèçÿ îëñàéäûì ìàêåòè ìöñàáè-

ãÿéÿ ýþíäÿðÿðäèì. È.ßôÿíäèéåâ.

ÌÖÑÀÄÈÐß

èñ. [ÿð.] Õöñóñè øÿõñëÿðÿ, éà-

õóä øèðêÿò, òÿøêèëàò, ìöÿññèñÿ âÿ ñ.-éÿ ìÿõ-

ñóñ ÿìëàê, ïóë âÿ ñ.-íèí áöòöíëöêëÿ âÿ éà ãèñ-

ìÿí äþâëÿòèí õåéðèíÿ çîðëà âÿ ÿâÿçñèç çÿáò

îëóíìàñû. 

Ìöñàäèðÿ åòìÿê (åëÿìÿê) –

áèð øÿõñèí, éàõóä øèðêÿò, òÿøêèëàò, ìöÿññèñÿ-

íèí ÿìëàê, ïóë âÿ ñ.-íè äþâëÿòèí õåéðèíÿ çîðëà

âÿ ÿâÿçñèç îëàðàã çÿáò åòìÿê. ..Øÿùÿðÿ ÿðçàã

ýÿòèðÿíëÿðèí àòëàðûíû îðäó ö÷öí ìöñàäèðÿ åò-

äèëÿð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. // ×àï åäèëìèø áèð ÿñÿðè

ñàòûøäàí ýþòöðìÿ.

ÌÖÑÀÔÈÐ

èñ.  [ÿð.] 1. Ñÿôÿð åäÿí, ñÿôÿðÿ

ýåäÿí; ñÿéàùÿòÿ ÷ûõàí àäàì; ñÿéàùÿò÷è. Êå÷äè

÷îõ èëëÿð, îëìàäû îðäà; Áèð ìöñàôèð ýÿëèá ñèðàá

îëñóí. À.Ñÿùùÿò.

2. Ìåùìàíõàíàëàðäà, êàðâàíñàðàëàðäà âÿ

ñ.-äÿ ìöâÿããÿòè éàøàéàí àäàì. Òèôëèñäÿ Èñ-

ìàèëèééÿ ìåùìàíõàíàñûíûí ö÷öíúö íþìðÿñèíÿ

èêè íÿôÿð ìöñàôèð äöøìöøäö. Ú.Ìÿììÿäãóëó-

çàäÿ. Ýåíèø ïèëëÿêÿíëÿðëÿ öçöàøàüû ìöñàôèð-

ëÿð äöøöðäöëÿð. Ñ.Ðÿùèìîâ. // Ãîíàã. Èíäè

éàíûìúà ýÿë, éàïûø ÿëèìäÿí; Áèð Ìóüàí ãûçûíà

ìöñàôèð ýåäÿê. Ñ.Âóðüóí. Äîñòóì, ñÿíèí éöç

êÿðÿ îëìóøàì ìöñàôèðèí; Äóðóð àéàã èçëÿðèì

òîðïàüûíäà, äàøûíäà. Ñ.Ðöñòÿì. ßçèç ìöñàôèð

ö÷öí ùÿðÿ áèð òÿäàðöê ýþðìöøäö. Ìèð Úÿëàë.

Ìöñàôèð åòìÿê – áèðèíè ãîíàã ñàõëàìàã.

[Ñåééèä:] Õîô åòìÿ, áàúû, ñÿí ìÿí ñåéèäè ìö-

ñàôèð åòäèí. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Ìöñàôèð îòàüû – ãî-

íàã îòàüû. [ßðÿí:] Ùàìàí ãóëëàð õþðÿêëÿðè

ìöñàôèð îòàüûíà äàøûìàüà áàøëàäûëàð. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè.

428

ÌÖÐÒßÄËÈÊ

ÌÖÑÀÔÈÐ

ÌÖÑÀÔÈÐßÒ

èñ. [ÿð.] êþùí. Ñÿôÿðäÿ îëìà,

ñÿéàùÿò.

ÌÖÑÀÔÈÐÕÀÍÀ

èñ.  [ÿð. ìöñàôèð âÿ ôàðñ.

...õàíÿ] êþùí.  Ìåùìàíõàíà, ãîíàã åâè.

[Éàøëû êèøè:] Ùàúû Ðàìàçàí òàïøûðìûøäû êè,

Ùàúû Ìèðçÿ Áàáàíûí ìöñàôèðõàíàñûíà äöøöá

îðàäà ìÿíçèë òóòóì. Ñ.Ùöñåéí. Òÿçÿ ïèð ýþçÿë

áèð ñÿùðàíûí îðòàñûíäà èäè, éàõøû áàøûãöááÿëè

ìÿñúèäè, áþéöê êàðâàíñàðàñû, ìöñàôèðõàíàñû

âÿ ãåéðè òèêèëèëÿðè âàð èäè. Å.Ñóëòàíîâ.

ÌÖÑÀÔÈÐÕÀÍÀ×Û

èñ. êþùí. Ìåùìàíõà-

íà÷û, ìåùìàíõàíà ñàùèáè âÿ éà ìåùìàíõàíà

ñàõëàéàí àäàì.

ÌÖÑÀÙÈÁ

ñèô. [ÿð.] 1. Áèðè èëÿ ñþùáÿò åäÿí,

ñþùáÿòäÿ èøòèðàê åäÿí. ..Ìÿøÿäè Ãÿäèð ãÿñäÿí

“éàòìûøûã” äåéèð âÿ ýþçöíö ìöñàùèáèíäÿí

àéûðìàã èñòÿìèðäè. Ò.Ø.Ñèìóðã. Êàçûì êèøè

éåíÿ äÿ äóðóõäó, ìöñàùèáèíèí ëàï ýþçöíöí

è÷èíÿ áàõäû. Ìèð Úÿëàë.

2. Ùÿìñþùáÿò, äîñò, ðÿôèã, éîëäàø. Áèð íå÷ÿ

ìöñàùèáè-âÿôàäàð; Ìÿúíóíè-øèêÿñòÿéè ýþðöá

çàð.  Ôöçóëè.  Ãîé Ñàäûãà äåñèíëÿð ëàüëàüû,

àììà î êèøè þëÿí ýöíÿ êèìè ìÿíèì ðÿôèãèì,

ìöñàùèáèì âÿ ùÿìäÿìèìäèð. Ú.Ìÿììÿä-