ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

âàá âåðìÿê. Ìöõàëèôÿòèí òÿêëèôèíè ñÿñÿ ãîéìàã.

ÌÖÕÀËÈÔßÒ×È

èñ.  âÿ ñèô.  1. Ìöõàëèôÿò

åäÿí, ãàðøû äóðàí, çèää ÷ûõàí, ÿêñ ýåäÿí.

Ìþâùóìàò, ìÿðñèéÿ âÿ ìÿäùèééÿ ÿäÿáèééà-

òûíà ãàðøû äöçÿëÿí ìöõàëèôÿò÷è ãðóïëàðûí ôèê-

ðèíè íÿøð åäÿí øàèðëÿð þç øåèðëÿðèíäÿ ìöùèòè

òÿíãèä åòìÿéÿ áàøëàéûðëàð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

2. Ìöõàëèôÿòäÿ îëàí àäàì, ãðóï, ïàðòèéà

âÿ ñ. (á à õ ìöõàëèôÿò 2-úè ìÿíàäà). Ìöõà-

ëèôÿò÷èëÿðèí ìöáàðèçÿñè.

ÌÖÕÀËÈÔßÒ×ÈËÈÊ

èñ.  Ùÿð ùàíñû ôèêðÿ,

ñèéàñÿòÿ ÿêñ ýåòìÿ, çèää îëìà, ãàðøû äóðìà.

ÌÖÕÀÒßÁ

èñ. [ÿð.] Ñþç ñþéëÿíèëÿí øÿõñ,

ñþçëÿ ìöðàúèÿò îëóíàí àäàì; äèíëÿéÿí. Ìö-

õàòÿáèíèí ñþçöíö éàðûì÷ûã ãîéìàã, ìöíà-

ñèáÿòëè-ìöíàñèáÿòñèç äàíûøìàã áóíóí êþùíÿ

àäÿòèäèð.  Ãàíòÿìèð.  Õÿëèë àúûãëàíàíäà ùÿ-

ìèøÿ ìöõàòÿáèíèí öçöíÿ éîõ, éåðÿ áàõàðäû.

Ì.Ùöñåéí.

ÌÖÕÀÒÈÁ

èñ. [ÿð.] Áèðèíÿ ñþçëÿ ìöðàúèÿò

åäÿí, ñþç ñþéëÿéÿí øÿõñ; ñþéëÿéÿí. Úóìà

àðõàñû öñòÿ óçàíäûüû ùàëäà ÿëëÿðè áàøûíûí àë-

òûíäà äþíöá ìöõàòèáèíÿ áàõìàäàí ñàéìàç-

éàíà äåäè.. ß.ßáöëùÿñÿí. Ãîðõìàç ìöõàòèáè-

íèí öçöíÿ áàõàíäà Ñàëåù áàøëàäû.. ß.Âÿëèéåâ.

ÌÖÕÁÈÐ

[ÿð.] 1. èñ. Éåðëÿðäÿí õÿáÿð éûüûá

ýþíäÿðÿí ãÿçåò, æóðíàë, ðàäèî, òåëåâèçèéà âÿ

áàøãà ìÿëóìàò îðãàíû èø÷èñè. Ùÿðáè ìöõáèð.

Õöñóñè ìöõáèð. – Îõóúóëàðäàí òÿâÿããÿ åäè-

ðÿì êè, ìöõáèðèìèç Ìîçàëàíáÿéèí Îðäóáàä

âÿ ßéëèñ áàðÿñèíäÿ éàçäûüû ñþçëÿðÿ áèð ãÿäÿð

ÿùÿìèééÿò âåðñèíëÿð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

[Øÿðèô:]  Ìöõáèð îëñóí, ìöùÿððèð îëñóí, øåèð

éàçà áèëìÿñèí! Ú.Úàááàðëû.

2. ñèô. êþùí. Õÿáÿðè îëàí, õÿáÿðäàð, áàõÿ-

áÿð. [Úàùàíýèð áÿé:] ßùâàëàòäàí ìöõáèðÿì,

ÿðèçÿëÿð ñàáàù ùàçûð îëàð. Í.Âÿçèðîâ. [Ìåù-

ðÿëè áÿé:] Ýþðöíöð, ÿùâàëàòäàí ìöõáèð äå-

éèëñèíèç. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. 

Ìöõáèð åòìÿê

êþùí. – ùàäèñÿíè äåìÿê, áèëäèðìÿê, ùàããûíäà

ìÿëóìàò âåðìÿê, õÿáÿðäàð åòìÿê. ×îõ äàíû-

øûãäàí ñîíðà [Óñòà Àüàáàëà] àðâàäûíû èøäÿí

ìöõáèð åòäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè. Ìöõáèð îëìàã

êþùí. – õÿáÿðäàð îëìàã. ßùëè-øÿùÿð Ùàúû

Õÿëèëèí âÿôàòûíäàí ìöõáèð îëóá úÿì îëäóëàð

îíóí åâèíÿ. ß.Ùàãâåðäèéåâ. [Ðÿøèä:] Äÿðùàë

Ãóðáàíãóëó ÿùâàëàòäàí ìöõáèð îëóá, ÿðèçÿíè

øÿùÿðÿ àïàðûá âÿêèëëÿðÿ âåðìÿéè þùäÿñèíÿ ýþ-

òöðäö. Ò.Ø.Ñèìóðã.

ÌÖÕÁÈÐËÈÊ

èñ. 1. Ìöõáèðèí èøè, âÿçèôÿñè.

Ìöõáèðëèê ùÿâÿñè ìÿíè ðàùàò ãîéìàäû.

Á.Áàéðàìîâ.

2. Õÿáÿðäàðëûã, ìÿëóìàòû îëìà, õÿáÿðäàð

îëìà.

ÌÖÕßËËßÔÀÒ

èñ.  [ÿð. “ìöõÿëëÿô” ñþç.

úÿìè] Åâ øåéëÿðè, åâ àâàäàíëûüû. [Îüëàíûí àòà-

ñûíäàí ãàëìà] .. ìèñ ãàá-ãàúàãëàðû âÿ åâ ìö-

õÿëëÿôàòû âàð èìèø. Ñ.Ùöñåéí.

ÌÖÕßÌÌßÑ

èñ. [ÿð.] ÿäÿá. Ùÿð áèðè áåø

ìèñðàäàí èáàðÿò êëàññèê øåèð ôîðìàñû; áåøëèê.

Âàãèôèí  “Ýþðìÿäèì” ðÿäèôëè ìöõÿììÿñè.

– Ýÿë äàíûøìà ìöõÿììÿñäÿí, ãÿçÿëäÿí; Øåðè-

ùÿãèãÿòäÿí, ìÿäùè-ýþçÿëäÿí. Ì.Â.Âèäàäè. Íÿ

ãÿäÿð ñþéëÿñÿì ñÿíèí øàíûíà; Éàðàøàð ìö-

õÿììÿñ, ãÿçÿë, ñåâäèýèì! Ì.Ï.Âàãèô.

ÌÖÕßÍÍßÑ

ñèô.  âÿ èñ.  [ÿð.] Àë÷àã, íà-

ìÿðä, ãîðõàã. Èýèä þëÿð, àäû ãàëàð, ìöõÿí-

íÿñèí íÿéè ãàëàð? (Àòà. ñþçö). Ìöõÿííÿñäèð

ãîðõàí áèð ãàøûã ãàíäàí. Ã.Çàêèð. ßëÿñýÿð,

ìÿòëÿáèí òàíðûäàí èñòÿ; Êÿðÿì îëìàç ìöõÿí-

íÿñäÿí, õÿñèñäÿí. Àøûã ßëÿñýÿð.

ÌÖÕßÍÍßÑËÈÊ

èñ. Àë÷àãëûã, íàìÿðäëèê,

ãîðõàãëûã.

ÌÖÕßÍÍßÒ

[ÿð. “ìöõÿííÿñ”äÿí] á à õ

ìöõÿííÿñ. Ìÿðä èýèäëÿð ìöõÿííÿòäÿí ñå÷èë-

ñèí; Ãàðû äöøìÿí äÿðÿëÿðÿ òþêöëñöí. “Êîð-

îüëó”.

ÌÖÕÒßËÈÔ

ñèô.  [ÿð.] Áèð úöð îëìàéàí,

úöðáÿúöð, íþâáÿíþâ, íþâ-íþâ, äöðëö-äöðëö.

Ìöõòÿëèô ðÿíýëÿð. Ìöõòÿëèô øåéëÿð. – Ìöõòÿëèô

ñÿñëÿð áèð-áèðèíÿ ãàðûøûð. Ñ.Ðÿùèìîâ. // Áàøãà

-

áàøãà, àéðû-àéðû, áèð-áèðèíÿ óéìàéàí, áèð-áèðè

èëÿ äöç ýÿëìÿéÿí. Ìöõòÿëèô õàñèééÿòëÿð. Ìöõ-

òÿëèô ðÿéëÿð. Ìöõòÿëèô ôèêèðëÿð.

ÌÖÕÒßËÈÔÚÈÍÑËÈ

ñèô.  Áèð úèíñäÿí îë-

ìàéàí, úèíñëÿðè ìöõòÿëèô îëàí, áàøãà-áàøãà

úèíñëÿðäÿí òþðÿìèø. Ìöõòÿëèôúèíñëè ùåéâàíëàð.

Ìöõòÿëèôúèíñëè ìåòàëëàð.

ÌÖÕÒßËÈÔËÈÊ

èñ.  Áèð úöð, áèð ÷åøèääÿ

îëìàìà; áàøãà-áàøãàëûã, úöðáÿúöðëöê. Àäàì-

ëàðûí ýþðêÿìèíäÿ ãÿðèáÿ áèð ìöõòÿëèôëèê âàðäû.

Á.Áàéðàìîâ.

ÌÖÕÒßËÈÔÌßÍÀËÛ

ñèô. Ìÿíàëàðû ìöõ-

òÿëèô îëàí, úöðáÿúöð ìÿíà èôàäÿ åäÿí. Ìöõ-

òÿëèôìÿíàëû ñþçëÿð.

414

ÌÖÕÀËÈÔßÒ×È

ÌÖÕÒßËÈÔÌßÍÀËÛ

ÌÖÕÒßËÈÔÍÞÂËÖ

ñèô. Ìöõòÿëèô íþâëÿð-

äÿí èáàðÿò îëàí, úöðáÿúöð îëàí.

ÌÖÕÒßËÈÔÞË×ÖËÖ

ñèô. Þë÷öñö ìöõòÿëèô

îëàí, úöðáÿúöð þë÷öäÿ îëàí. Ìöõòÿëèôþë÷öëö

áîðóëàð.

ÌÖÕÒßËÈÔÐßÍÝËÈ

ñèô.  Ðÿíýè ìöõòÿëèô

îëàí, úöðáÿúöð ðÿíýäÿ îëàí; ðÿíýáÿðÿíý. Ìöõ-

òÿëèôðÿíýëè ÷èò. Ìöõòÿëèôðÿíýëè êàðò êàüûçû.

ÌÖÕÒßËÈÔÑßÑËÈ

ñèô.  Ñÿñëÿðè ìöõòÿëèô

îëàí, ìöõòÿëèô ñÿñëÿð èôàäÿ åäÿí. Ìöõòÿëèô-

ñÿñëè ñàìèòëÿð.

ÌÖÕÒßËÈÔÒßÐßÔËÈ

á à õ ìöõòÿëèôéàíëû.

ÌÖÕÒßËÈÔÉÀÍËÛ

ñèô. ðèéàç. Ìöõòÿëèô

éàíëàðû îëàí; ìöõòÿëèôòÿðÿôëè. Ìöõòÿëèôéàíëû

ö÷áóúàã.

ÌÖÕÒßÑ

ñèô. [ÿð.] êþùí. Éàëíûç áèð àäàìà

âÿ éà áèð øåéÿ ìÿíñóá îëàí.

ÌÖÕÒßÑßÐ

ñèô. [ÿð.] 1. Òÿôñèëàòñûç, éûü-

úàì, ãûñà (ìöôÿññÿë çèääè). Ìöõòÿñÿð ìÿëó-

ìàò. Ìöõòÿñÿð ìÿêòóá. // Çÿðô ìÿíàñûíäà.

Áèð à÷ûã êàüûç àëûá êÿíäèìèçÿ, Ìîëëà Úÿôÿð

ðÿôèãèìèçÿ ìöõòÿñÿð éàçäûì. Ú.Ìÿììÿä-

ãóëóçàäÿ.  Úàâàä þç äþéöø÷öëÿðèíè ÿòðàôûíà

òîïëàéàðàã ìöõòÿñÿð áèð ñþùáÿò àïàðäû.

ß.Âÿëèéåâ. 

Ìöõòÿñÿð åòìÿê (åëÿìÿê) –

óçàòìàìàã, ãûñàëòìàã, ãûñà åëÿìÿê, òåç ãóð-

òàðìàã. Òóëàíè øèêàéÿòëÿð åäÿðäèí áèçÿ, Ñåééèä;

Áÿñ îë øàùè ýþðúÿê íÿ ö÷öí ìöõòÿñÿð åòäèí?

Ñ.ß.Øèðâàíè. [Ìîëëà Êàçûì:] Ìöõòÿñÿð åëÿ,

ýþðöðñÿí õàëã ìÿÿòòÿëäèð. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

[ßùìÿä:] Áÿëè, ÿùâàëàò óçóíäóð. Ìÿí ìöõ-

òÿñÿð åäèðÿì. Ò.Ø.Ñèìóðã.

2. Óúóç, àøàüû (ãèéìÿò ùàããûíäà). [Êÿíèç-

ëÿðè] ãóë àëàíëàð ÷îõ ìöõòÿñÿð ãèéìÿòÿ àëûð-

ëàð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

3. äàí. Òÿíòÿíÿñèç, êè÷èê, áàëàúà. Ìöõòÿñÿð

òîé. Ìöõòÿñÿð éûüûíúàã.

4. Àðà ñþç ìÿãàìûíäà – õöëàñÿ, ñþçöí ãû-

ñàñû. Ìöõòÿñÿð, ãàðû àéàüà äóðäó. (Íàüûë). Íÿ

áèð íàìÿ, íÿ áèð ãàñèä; Ùå÷ áèðè, ìöõòÿñÿð,

ýÿëìÿç. Ã.Çàêèð.  Ìöõòÿñÿð, áèç ùÿð èêèìèç

Äàíàáàø êÿíäèíèí ñàêèíèéèê. Ú.Ìÿììÿä-

ãóëóçàäÿ. 

Ìöõòÿñÿðè-êÿëàì êþùí. – ñþçöí

ãûñàñû, õöëàñÿ, ìöõòÿñÿð. Ìöõòÿñÿðè-êÿëàì,

ïàäøàù ÿùâàëàòû äàíûøàíäà ÿééàð áèëäè êè, äÿ-

äÿñè áóäó. (Íàüûë). Ìöõòÿñÿðè-êÿëàì, áèð áåëÿ

çèéàäÿ ðÿùìëè ïàäøàùûí òÿùòè-ÿìðèíäÿ çàäÿ-

ýàíëûã åòìÿê íÿùàéÿò äÿðÿúÿäÿ ìÿëàëÿôçà

ýþðöíäö. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

◊ Ìöõòÿñÿð úöìëÿ ãðàì. – ìöáòÿäà âÿ

õÿáÿðäÿí èáàðÿò úöìëÿ.

ÌÖÕÒßÑßÐÚß

çÿðô  Ìöõòÿñÿð ñóðÿòäÿ,

éûüúàì ùàëäà; ãûñàúà. Ìöõòÿñÿðúÿ ìÿëóìàò

âåðìÿê. Âÿçèééÿòëÿ ìöõòÿñÿðúÿ òàíûø åòìÿê.

– Ðöñòÿì áÿé ìöõòÿñÿðúÿ îëàðàã áàáèëèê âÿ

áÿùàèëèê áàðÿñèíäÿ ßëèéÿ ìÿëóìàò âåðäè.

×ÿìÿíçÿìèíëè. // Ñèô. ìÿíàñûíäà. Ìöõòÿ-

ñÿðúÿ ìÿêòóá. Ìöõòÿñÿðúÿ úàâàá.

ÌÖÕÒßÑßÐßÍ

çÿðô [ÿð.] Ãûñàúà, éûüúàì,

ãûñà øÿêèëäÿ, ãûñàëäûëìûø ùàëäà.

ÌÖÕÒßÑßÐÈ

á à õ ìöõòÿñÿð 4-úö ìÿ-

íàäà. Ìöõòÿñÿðè, ãîéóðìóñàí ìÿí äÿ áó ìÿê-

òÿáÿ ýåäèì? ß.Íÿçìè. [Øîôåð:] Ìöõòÿñÿðè,

úàíûìû äèøèìÿ òóòóá, áèðòÿùÿð þçöìö ãàéûüà

ñàëäûì. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

ÌÖÕÒßÑßÐËßØÄÈÐÌß

“Ìöõòÿñÿðëÿø-

äèðìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÖÕÒßÑßÐËßØÄÈÐÌßÊ

ô. Ìöõòÿñÿð åò-

ìÿê, àçàëòìàã, èõòèñàð åòìÿê, éûüúàìëàøäûð-

ìàã, ãûñàëòìàã.

ÌÖÕÒßÑßÐËÈÊ

èñ. Ìöõòÿñÿð øåéèí ùàëû;

éûüúàìëûã, ãûñàëûã. Úàâàáûí ìöõòÿñÿðëèéè.

ÌÖÆÄß

[ôàðñ.]  á à õ ìóøòóëóã.  Ìÿíè îë

ìàùëèãà éàäûíà ñàëìàç, áèëèðÿì; Ýöíäÿ áèð

ìöæäÿ èëÿ àëäàäûð ÿüéàð ìÿíè. Ñ.ß.Øèðâàíè.

[Çåéíÿá:] Àéûë, Ëåéëèì, àéûë, ñÿíÿ ìöæäÿ ýÿ-

òèðìèøÿì. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

ÌÖÆÄß×È

á à õ ìóøòóëóã÷ó. Ùÿð êÿøôèé-

éàò÷û óñòà áèëèð êè, éåðèí òÿáÿãÿëÿðèíÿ èëê éîëó

î à÷ûð, þëêÿéÿ âåðèëÿúÿê ìèëéîíëàðëà òîí íåôòèí

èëê ìöæäÿ÷èñè îëóð. ß.Ñàäûã.

ÌÖÆÄßËßÌß

“Ìöæäÿëÿìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÖÆÄßËßÌßÊ

á à õ ìóøòóëóãëàìàã.

Úöò÷ö òåç ýÿëèá ïàäøàùû ìöæäÿëÿäè. “Íàüûë”.

Äþíÿ-äþíÿ éîõëàéàðàã þç ãÿðàðûíû; Ìöæäÿ-

ëÿäè ãûç óñòàíû ýöíöí áèðèíäÿ. ß.Úÿìèë.

ÌÖÆÝÀÍ

èñ. [ôàðñ. “ìöæÿ” ñþç. úÿìè] êëàñ.

Êèðïèêëÿð. Ãÿìçÿ õÿíúÿðèíäÿí, ìöæýàí îõóí-

äàí; Úèýÿð ïàðÿ-ïàðÿ, äèë øàíÿëÿíìèø.

Ì.Â.Âèäàäè. Éàüûäûð ìöæýàíûí, úàäóäóð ýþ-

çöí; Úÿëëàä êèìè ãÿìçÿí ãÿñä åäèð, àé ãûç!

Ì.Ï.Âàãèô.

ÌÖÊÀÔÀÒ

èñ.  [ÿð.] 1. Áèðèíèí ùÿð ùàíñû

áèð ñàùÿäÿêè õèäìÿòëÿðèíè, ìöâÿôôÿãèééÿòèíè

ãåéä åòìÿê ö÷öí îíà âåðèëÿí ïóë âÿ éà áàøãà

ãèéìÿòëè áÿõøèø. Öìóìäöíéà ñöëù ìöêàôàòû.

Ðåñïóáëèêà ìöêàôàòû ëàóðåàòû. // Èñòåùñàëàò

íîðìàëàðûíû àðòûãëàìàñèëÿ éåðèíÿ éåòèðìÿê,

415

ÌÖÕÒßËÈÔÍÞÂËÖ

ÌÖÊÀÔÀÒ

ìàéà äÿéÿðèíè àøàüû ñàëìàã âÿ ñ. ìöãàáè-

ëèíäÿ èø÷èéÿ ÿìÿê ùàããûíäàí ÿëàâÿ âåðèëÿí

ïóë. [Áÿùëóë:] Ôàáðèêäÿ ìöêàôàò àëìàéàí àç

ãàëûðäû. Á.Áàéðàìîâ. Éîëäàø Úàëàëîâ, áó àé

äöç áåø éöç éåòìèø àëòû ìàíàò ìöêàôàò àëìû-

øàì. Ù.Ñåéèäáÿéëè.

2. Áèð õèäìÿò âÿ éà éàõøûëûüà ãàðøû åäèëÿí

éàõøûëûã; ÿâÿç, ãàðøûëûã. Åéëÿðäè áó ñóç èëÿ ìö-

íàúàò; Ìþùíÿòëÿðÿ èñòÿéèá ìöêàôàò. Ôöçóëè.

Ñÿí ìöêàôàòûíû èíñàíëûüà õèäìÿòäÿ àðà; ßáÿäè

çþâãö, òÿñÿëëèíè ùÿãèãÿòäÿ àðà. À.Ñÿùùÿò. Ñÿáà

õàíûì äóðóá Ãÿòèáÿíèí ÿëèíÿ áàõûðäû. Î áó

õèäìÿòèíÿ ýþðÿ Ãÿòèáÿäÿí ìöêàôàò ýþçëÿéèðäè.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÌÖÊÀÔÀÒËÀÍÄÛÐÛËÌÀ

“Ìöêàôàòëàí-

äûðûëìàã”äàí ô.èñ.

ÌÖÊÀÔÀÒËÀÍÄÛÐÛËÌÀÃ

ìÿúù. Ìöêà-

ôàò âåðèëìÿê, ìöêàôàòëà òÿëòèô åäèëìÿê. Èø÷è-

ëÿð ìöêàôàòëàíäûðûëäûëàð.

ÌÖÊÀÔÀÒËÀÍÄÛÐÌÀ

“Ìöêàôàòëàíäûð-

ìàã”äàí ô.èñ.

ÌÖÊÀÔÀÒËÀÍÄÛÐÌÀÃ

ô. Ìöêàôàò âåð-

ìÿê, ìöêàôàòëà òÿëòèô åòìÿê. Õèäìÿòëÿðèíÿ

ýþðÿ ìöêàôàòëàíäûðìàã. Èêèíúè äÿðÿúÿëè äèï-

ëîìëà ìöêàôàòëàíäûðìàã.

ÌÖÊÀÔÀÒËÀÍÌÀ

“Ìöêàôàòëàíìàã”äàí

ô.èñ.

ÌÖÊÀÔÀÒËÀÍÌÀÃ

ô.  Ìöêàôàò àëìàã,

ìöêàôàòëà òÿëòèô îëóíìàã.

ÌÖÊÀËÈÌß

èñ.  [ÿð.] Èêè âÿ éà áèð íå÷ÿ

àäàì àðàñûíäà ýåäÿí äàíûøûã, ñþç; äèàëîã.

[Äðàìàòóðã] äÿãèã âÿ úàíëû áèð äèëëÿ, ãûñà ìö-

êàëèìÿëÿðëÿ äàíûøìàëûäûð. Ú.Úàááàðëû. // Öìó-

ìèééÿòëÿ, ñþùáÿò, äàíûøûã, ìöñàùèáÿ. Õóäà-

éàð áÿé ýþðäö êè, àòà èëÿ îüëóí ìöêàëèìÿñè ÷îõ

óçóí ÷ÿêÿúÿê. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Áó ìö-

êàëèìÿ àðàñûíäà Êÿéàí ëàï ãóëàüûíûí äèáèíäÿ

áèð íå÷ÿ ýöëëÿ ïàðòëàäûüûíû åøèòäè. ß.ßáöëùÿ-

ñÿí. 

Ìöêàëèìÿ åòìÿê – ñþùáÿò åòìÿê,

äàíûøìàã. [Ìîëëà Ùÿìèä:] Áó ö÷ ýöíäÿ áÿíè-

àäÿì èëÿ ìöëàãàò âÿ ìöêàëèìÿ åòìÿê âÿ áèð

òÿðÿôÿ ÷ûõìàã [ìþâëàíàéà]  ìöìêöí äåéèë.

Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

ÌÖÊßÄÄßÐ

ñèô.  [ÿð.] Êÿäÿðëè, ãÿìëè,

ãöññÿëè, ìÿùçóí, ãÿìýèí. Áàùàð ôÿñëè åë øàä

îëóð ñÿðàñÿð; Ùÿðýèç ìÿíäÿí þçýÿ éîõäó ìö-

êÿääÿð. Ã.Çàêèð. ..Éàëíûç áàøûìà îòóðóá äàë-

üûí âÿ ìöêÿääÿð (ç.) áèð ùàëäà äöøöíöðäöì.

Ñ.Ùöñåéí. 

Ìöêÿääÿð åòìÿê – êÿäÿðëÿí-

äèðìÿê, ãÿìëÿíäèðìÿê, ìÿéóñ åòìÿê. Ëöòô

åéëÿ, ìÿíè ìöêÿääÿð åòìÿ! Ôöçóëè. ßýÿð ìÿí-

äÿí ñóàë åòñÿí, áÿðàäÿð; Îëóáäóð õàòèðèì

ãÿìäÿí ìöêÿääÿð. Ñ.ß.Øèðâàíè. Ìöêÿääÿð

ãûëìàã êþùí. –  á à õ ìöêÿääÿð åòìÿê. Òà

î ýöíäÿí ìÿíè-áèéàðè ìöêÿääÿð ãûëäûí.

Ñ.ß.Øèðâàíè.

ÌÖÊßÄÄßÐËÈÊ

èñ. Êÿäÿðëèëèê, ãÿìýèí-

ëèê, ïÿðèøàíëûã, ìÿéóñëóã. [Øèðàñëàíûí] öç-

ýþçöíäÿí áèð ìÿñóìëóã, áèð ìöêÿääÿðëèê éà-

üûðäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÌÖÊßËËßÔÈÉÉßÒ

èñ.  [ÿð.] Äþâëÿò, éà-

õóä úÿìèééÿò òÿðÿôèíäÿí ÿùàëè öçÿðèíÿ ãîéó-

ëàí âÿçèôÿ, áîðú. Ùÿðáè ìöêÿëëÿôèééÿò. ßìÿê

ìöêÿëëÿôèééÿòè. // Éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ìÿúáóðè

îëàí áîðú; âÿçèôÿ.

ÌÖÊßËËßÔÈÉÉßÒËÈ

ñèô. Ìöêÿëëÿôèééÿòè

éåðèíÿ éåòèðìÿëè îëàí; áîðúëó, âÿçèôÿëè. Ùÿðáè

ìöêÿëëÿôèééÿòëè.

ÌÖÊßÌÌßË

[ÿð.] 1. ñèô. Ùå÷ áèð ãöñóðó,

êÿñèðè, íþãñàíû îëìàéàí; ùÿð úÿùÿòè äöðöñò

îëàí; êÿì-êÿñèðñèç, òàì. Ìöêÿììÿë àâàäàí-

ëûã. Ìöêÿììÿë ñÿùíÿ ÿñÿðè. Ìöêÿììÿë äÿðñ-

ëèê.

2. çÿðô Ùÿðòÿðÿôëè, òàì øÿêèëäÿ, äÿðèíäÿí,

áöòöí, ÿëà. Øÿðã ôÿëñÿôÿñèíè ìöêÿììÿë áèëìÿê.

– [Âàãèô] òÿùñèëèíè þç êÿíäëÿðèíäÿ àëìûøäû,

àçÿðáàéúàíúàíû âÿ ôàðñúàíû ìöêÿììÿë áèëèðäè..

×ÿìÿíçÿìèíëè.  Ôèçèêàíû éàõøû áèëäèéè ö÷öí

Ìÿììÿä ÷îõ àñàíëûãëà, ùÿì äÿ òåçúÿ áó áÿùñè

äÿ ìöêÿììÿë þéðÿíèá ìÿíèìñÿéÿðäè. ß.ßáöë-

ùÿñÿí.

ÌÖÊßÌÌßËËßØÄÈÐÈËÌß

“Ìöêÿì-

ìÿëëÿøäèðìÿê”äÿí ô.èñ. Àâàäàíëûüûí ìöêÿì-

ìÿëëÿøäèðèëìÿñè.

ÌÖÊßÌÌßËËßØÄÈÐÈËÌßÊ

ìÿúù. Ìö-

êÿììÿë ùàëà ñàëûíìàã, êÿñèð úÿùÿòëÿðè éîõ

åäèëìÿê, äàùà äà éàõøûëàøäûðûëìàã. Èø öñóëëàðû

ìöêÿììÿëëÿøäèðèëìèøäèð.

ÌÖÊßÌÌßËËßØÄÈÐÌß

“Ìöêÿììÿë-

ëÿøäèðìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÖÊßÌÌßËËßØÄÈÐÌßÊ

ô.  Ìöêÿì-

ìÿë åòìÿê, ãöñóðñóç ùàëà ñàëìàã; íþãñàí-

ëàðûíû, êÿñèð úÿùÿòëÿðèíè éîõ åòìÿê, äàùà äà

éàõøûëàøäûðìàã.  Òåõíîëîæè ïðîñåñè ìöêÿì-

ìÿëëÿøäèðìÿê.

ÌÖÊßÌÌßËËßØÌß

“Ìöêÿììÿëëÿø-

ìÿê”äÿí ô.èñ.

416

ÌÖÊÀÔÀÒËÀÍÄÛÐÛËÌÀ

ÌÖÊßÌÌßËËßØÌß

ÌÖÊßÌÌßËËßØÌßÊ

ô.  Ìöêÿììÿë

ùàëà äöøìÿê, ãöñóðñóç îëìàã, ùå÷ áèð ÿéÿð-

ÿñêèéè ãàëìàìàã, äàùà äà éàõøûëàøìàã. Èø

öñóëëàðû ýöíäÿí-ýöíÿ ìöêÿììÿëëÿøèð. – Èíäè

òîõóúó äÿçýàùû äà ìöêÿììÿëëÿøèð, áóíóíëà

äà èøèí ñöðÿòè âÿ ãàçàíú àðòûð. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÌÖÊßÌÌßËËÈÊ

èñ.  Ìöêÿììÿë øåéèí

ùàë âÿ êåéôèééÿòè; êÿñèðñèçëèê, ãöñóðñóçëóã.

Òåõíèêàíûí ìöêÿììÿëëèéè. Òÿäðèñ ïðîñåñèíèí

ìöêÿììÿëëèéè. – Ñèíèôëÿðèí ýåíèø âÿ òÿìèçëèéè,

ëàáîðàòîðèéà âÿ êàáèíÿëÿðèí ìöêÿììÿëëèéè

[ñÿééàùëàðûí] ùåéðÿòèíÿ ñÿáÿá îëäó. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè.

ÌÖÊßÐÐßÐ

çÿðô  âÿ ñèô.  [ÿð.] êëàñ.  ×îõ

äÿôÿ, äÿôÿëÿðëÿ, òÿêðàð-òÿêðàð, òÿêðàðÿí. Ìÿ-

ãàëûíäàí ìöêÿððÿð òóòèëÿðòÿê øÿêêÿð èñòÿðäèì.

Ì.Ï.Âàãèô. [Íèñÿ õàíûì:] ..Õàí ñÿíè þëäöð-

ìÿéÿ áÿùàíÿ àõòàðûð âÿ ìÿí áèëèðÿì êè, áó

õöñóñäà âÿçèðëÿ ìöêÿððÿð ìÿøâÿðÿò åäèáäèð.

Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Ýþðäöì áó ðöáàèíè ìöêÿð-

ðÿð. Ì.ß.Ñàáèð.

ÌÖÃÀÁÈË

èñ.  [ÿð.] 1. Ãàðøû, ãàðøû òÿðÿô,

öçöìöçÿ áàõàí òÿðÿô. Áèçèì ìöãàáèëèìèçäÿ

áèð èðÿâàíëû ÿéëÿøìèøäè. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

Îòàüûí ö÷ ãàïûñû âàð: áèðè ñàüäàí, áèðè ñîëäàí

âÿ áèðè ìöãàáèëäÿí. ß.Ùàãâåðäèéåâ. ..Àêòéîð-

ëàðûí àâòîìîáèëè ãàäûíëàð äÿñòÿñè ìöãàáèëèíäÿ

äàéàíìûøäû. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. // Ñèô. ìÿíàñûíäà.

Ìöãàáèë òÿðÿô.

2. Ìöãàáèëèíäÿ øÿêëèíäÿ – ÿâÿçèíäÿ, ãàð-

øûëûã îëàðàã, ãàðøûñûíäà. Äöíéàäà èíñàí ö÷öí

ÿí áþéöê ëÿççÿò éàõøû àä ãîéóá ýåòìÿêäèð êè,

áåëÿ áèð àäû äà àíúàã éàõøû ÿìÿëëÿðèí ìöãà-

áèëèíäÿ ÿëäÿ åòìÿê îëàð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

[Ìÿøÿäè] ýöíäÿí-ýöíÿ ãèéìÿòäÿí äöøÿí êà-

üûç ïóëóí ìöãàáèëèíäÿ ýöíäÿí-ýöíÿ ãèéìÿòÿ

ìèíÿí äóïäóðó ãûçûë àëûðäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÌÖÃÀÁÈËß

èñ. [ÿð.] 1. êëàñ. á à õ ìöãà-

áèë. 

Ìöãàáèëÿ åòìÿê êþùí. – ãàðøû äóð-

ìàã, ìöãàâèìÿò ýþñòÿðìÿê, ÿëåéùèíÿ ÷ûõ-

ìàã, ìàíå îëìàã. [Ãûçûë Àðñëàí:] Áèç, ùÿð íÿ

îëóðñà îëñóí, áöòöí áó ùÿéàñûçëûã âÿ àë÷àã-

ëûãëàðà ãàðøû ùÿãèãÿòëÿ ìöãàáèëÿ åäÿúÿéèê.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

2.  äèí. Ìÿñúèääÿ ùàôèçëÿðèí ÿëëÿðèíäÿ

Ãóðàí òóòàíëàðëà ãàðøûëûãëû Ãóðàí îõóìàëàðû.

[Öìóìè èáàäÿòäÿí] ñîíðà ýåäÿíëÿð ýåäÿð,

éåðäÿ ãàëàíëàð ìöãàáèëÿéÿ (Ãóðàí ìöòàëèÿ-

ñèíÿ) îòóðàðäûëàð. Ù.Ñàðàáñêè.

ÌÖÃÀÂÈËß

èñ.  [ÿð.] 1. Ãàðøûëûãëû òÿÿù-

ùöäëÿð ùàããûíäà éàçûëû ñàçèø; áàüëàøìà, ìö-

ãàâèëÿíàìÿ. Ñöëù ìöãàâèëÿñè. Òèúàðÿò ìöãà-

âèëÿñè. 

Ìöãàâèëÿ áàüëàìàã – ãàðøûëûãëû

òÿÿùùöäëÿð ùàããûíäà øÿðòíàìÿ áàüëàìàã.

Äîñòëóã âÿ ãàðøûëûãëû éàðäûì ùàããûíäà ìö-

ãàâèëÿ áàüëàìàã.

2. ßùäíàìÿ, øÿðòíàìÿ, ñþçëÿøìÿ. Î, èøÿ

ìöäàõèëÿ åòäèéè çàìàí îüëóíóçóí ýÿëÿúÿéè

ùàããûíäà ñèçèíëÿ áàüëàäûüûìûç ìöãàâèëÿ äÿ

þç ýöúöíö èòèðÿ áèëÿð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÌÖÃÀÂÈËßÍÀÌß

èñ.  [ÿð. ìöãàâèëÿ âÿ

ôàðñ. ...íàìÿ] á à õ ìöãàâèëÿ. Ìöãàâèëÿíàìÿ

áàüëàìàã. Ìöãàâèëÿíàìÿíèí øÿðòëÿðè.

ÌÖÃÀÂÈÌßÒ

èñ. [ÿð.] 1. Çîðàêû ùÿðÿêÿòÿ,

çîðàêûëûüà ãàðøû äóðìà; ùöúóìà, òÿçéèãÿ, òÿ-

ñèðÿ ãàðøû ýöú ýþñòÿðìÿ.

Ìöãàâèìÿò ýþñ-

òÿðìÿê – ãöââÿéÿ ãàðøû äàéàíìàã, ÿêñ-òÿñèð

ýþñòÿðìÿê, ãàðøû äóðìàã. [Ïîëèñìåéñòåð:]

[Ìÿäÿíäÿ èøëÿéÿíëÿð] ìöãàâèìÿò ýþñòÿðèðëÿð,

ýåíåðàë ùÿçðÿòëÿðè! Ú.Úàááàðëû. ßùàëè éåðèí-

äÿí ãàëõàðàã ìöãàâèìÿò ýþñòÿðìÿéÿ áàøëàäû.

Ï.Ìàêóëó.  Ìöãàâèìÿòè ñûíäûðìàã (ãûð-

ìàã) – ãàðøûéà ÷ûõàí ãöââÿíè ðÿô åòìÿê, êÿ-

íàð åòìÿê, ýöúÿ öñòöí ýÿëìÿê. Äöøìÿíèí

ìöãàâèìÿòèíè ñûíäûðìàã. – [Ñÿëèì] ãàðëû êö-

ëÿéèí ìöãàâèìÿòèíè ãûðà-ãûðà ãàïûíû à÷äû,

íàçèê ïàëòàðäà, áàøûà÷ûã ùàëäà åéâàíà ÷ûõäû.

Á.Áàéðàìîâ.

2. ôèç. Úèñìèí ùÿð ùàíñû äÿéèøèêëèéÿ, òÿñèðÿ

ÿêñ-òÿñèð ýþñòÿðìÿ õàññÿñè, ãàáèëèééÿòè. Åëåê-

òðèê ìöãàâèìÿòè (úèñìèí åëåêòðèêêå÷èðìÿ äÿ-

ðÿúÿñè).

ÌÖÃÀÂÈÌßÒËÈ

ñèô.  Ãöââÿéÿ, ùöúóìà,

òÿçéèãÿ ãàðøû äóðàí, ìþùêÿì ìöãàâèìÿò

ýþñòÿðÿí.

ÌÖÃÀÉÈÑß

èñ. [ÿð.] Îõøàð âÿ ôÿðãëè úÿ-

ùÿòëÿðèíè, éàõóä áèðèíèí î áèðèñèíäÿí öñòöíëö-

éöíö ìöÿééÿíëÿøäèðìÿê ö÷öí ãàðøûëàøäûðìà,

òóòóøäóðìà. [Øÿðÿôîüëó Ðöñòÿìÿ:] Ñÿí .. þçöí

äÿ áèëèðñÿí êè, áó ìöãàéèñÿ ùå÷ øåéÿ äÿéìÿç.

Ì.Èáðàùèìîâ. Óñòàíûí ìöãàéèñÿñè äÿ ãÿðèáÿ

èäè: ãûçûëýöë âÿ åêñêàâàòîð òÿêíÿñè. ß.Ñàäûã.

Ìöãàéèñÿ åòìÿê – îõøàð âÿ ôÿðãëè úÿùÿò-

ëÿðèíè, éàõóä áèð øåéèí î áèðè øåéäÿí öñòöíëö-

éöíö ìöÿééÿí åòìÿê ö÷öí îíëàðû ãàðøûëàø-

äûðìàã, òóòóøäóðìàã. Ýöëøÿí àíàñû èëÿ ãîí-

øóëàðûíû, ìöãàéèñÿ åòìÿê èñòÿäè. ß.Âÿëèéåâ.

417

ÌÖÊßÌÌßËËßØÌßÊ

ÌÖÃÀÉÈÑß

◊ Ìöãàéèñÿ äÿðÿúÿñè ãðàì. – ÿøéàíûí ÿëà-

ìÿò âÿ éà êåéôèééÿòèíèí àç âÿ éà ÷îõ îëäó-

üóíó áèëäèðÿí âÿ ñèôÿòè áàøãà íèòã ùèññÿëÿðèí-

äÿí ôÿðãëÿíäèðÿí õöñóñèééÿò.

ÌÖÃÀÉÈÑßËÈ

ñèô. Ìöãàéèñÿéÿ ÿñàñëàíàí;

ìöõòÿëèô ùàäèñÿëÿðè ìöãàéèñÿ åòìÿê, òóòóø-

äóðìàã íÿòèúÿñèíäÿ ÿëäÿ åäèëÿí. Òöðê äèëëÿðè-

íèí ìöãàéèñÿëè þéðÿíèëìÿñè. Ìöãàéèñÿëè äèë-

÷èëèê. Ìöãàéèñÿëè àíàòîìèéà. Ìöãàéèñÿëè öñóë.

// Ìöãàéèñÿ íÿòèúÿñèíäÿ àëûíàí, ìöãàéèñÿäÿ

ÿëäÿ åäèëÿí. Ìöãàéèñÿëè úÿäâÿë. Ìöãàéèñÿëè

ðÿãÿìëÿð.

ÌÖÃÀÉÈÑßËÈ-ÒÀÐÈÕÈ

ñèô.  Ùàäèñÿëÿðèí

òàðèõè âÿ ìöãàéèñÿëè þéðÿíèëìÿñèíÿ ÿñàñëà-

íàí. Ìöãàéèñÿëè-òàðèõè öñóë. Ìöãàéèñÿëè-òàðèõè

äèë÷èëèê.

ÌÖÃÀÉÈÑßÑÈÇ

ñèô. Ìèñèëñèç, ìèñëè-áÿðàáÿðè

îëìàéàí. Ìöãàéèñÿñèç ýþçÿëëèê. – ..[Ñîíàíûí]

êöðÿéèíäÿ îéíàøàí õóðìàéû ùþðöêëÿðè ìöãà-

éèñÿñèç èäè. Á.Áàéðàìîâ.

ÌÖÃßÄÄßÌ

ãîø. [ÿð.] êþùí.  1. Ãàáàã,

ÿââÿë, èðÿëè (âàõòà ýþðÿ). Ö÷ àé îíäàí ìö-

ãÿääÿì Ãîðè äàðöëìöÿëëèìèíè áèòèðìèøäèì.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

2. Âàúèá, äàùà, èðÿëè, ÿùÿìèééÿòëè, ÿôçÿë.

Áó èø î èøäÿí ìöãÿääÿìäèð.

ÌÖÃßÄÄßÐ

ñèô.  [ÿð.]  êþùí. 1. Ìèãäàðû

ìöÿééÿí åäèëìèø, òÿéèí åäèëìèø.

2. Ñþç ýÿëèøèíäÿí áàøà äöøöëÿí.

3. Èíñàíûí àëíûíà éàçûëìûø, àëûí éàçûñû.

ÌÖÃßÄÄßÐÀÒ

èñ.  [ÿð.] 1. Òàëå. Óøàã-

ëàðûí ìöãÿääÿðàòû èëÿ ÿââÿëúÿäÿí ìÿøüóë îë-

ìàã. – [Ôÿõðÿääèí] Äèëøàäûí ìöãÿääÿðàòû èëÿ

òàíûø îëàúàüûíà èíàíûðäû. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

[Çàìàí:] Áó ýåúÿ áèçèì ìöãÿääÿðàòûìûç ùÿëë

åäèëèð. Ú.Úàááàðëû. Øåèð – àçàäëûüûì, øåèð –

ùÿéàòûì; Þìðöì, ñÿàäÿòèì, ìöãÿääÿðàòûì!

Øÿùðèéàð.

2. Áèð øåéèí ñîíðàêû òàëåéè, ýÿëÿúÿêäÿ éàøà-

ìàñû âÿ èíêèøàô åòìÿñè øÿðàèòè, ýÿëÿúÿéè. Èíãè-

ëàáûí ìöãÿääÿðàòû. Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòûíûí

ìöãÿääÿðàòû. – Èíäè ìÿùñóëóí ìöãÿääÿðàòû

ÿêèíè âàõòëû-âàõòûíäà ñóâàðìàãäàí àñûëû èäè.

ß.Ñàäûã. [Áàüûðõàí:] Éàëíûç Òÿáðèç ÿùàëèñè-

íèí äåéèë, áöòöí Èðàí àçàäëûüûíûí ìöãÿääÿ-

ðàòû àíúàã ñàáàùêû ìöäàôèÿìèçäÿí àñûëûäûð.

Ï.Ìàêóëó.

ÌÖÃßÄÄßÑ

ñèô.  [ÿð.] 1. äèí. Àëëàùà àèä

îëàí, èëàùè, èëàùè ãöââÿéÿ ìàëèê. Ìöãÿääÿñ

ðóù. Ìöãÿääÿñ ñó. // Äèíè ñèòàéèøëÿ ÿëàãÿäàð

éåð âÿ éà øåéëÿðèí àäëàðûíûí äàèìè åïèòåòè êèìè

èøëÿäèëèð. Ñþçöì éîõäóð. Õîðàñàí áèð ìöãÿä-

äÿñ éåðäèð. ß.Ùàãâåðäèéåâ. [Àäèë:] Åëÿ áèëèí

êè, äöíéàäà ÿí ìöãÿääÿñ áèð òöðáÿíè ÷èðêàáà

àòûðäûì. Á.Áàéðàìîâ.

2. Ïàê, òÿìèç, åéèá âÿ íþãñàíëàðäàí áèðè.

// Ìÿíÿâè úÿùÿòäÿí òÿìèç, ñàô, ëÿêÿñèç. Ìö-

ãÿääÿñ àäàì. – Ìÿí ìöãÿääÿñ àòà-àíà ñþçö-

íÿ; Òàïìàäûì áèð ÿâÿç îëàí êÿëìÿ. À.Ñÿùùÿò.

Àíà ìöãÿääÿñäèð, àíà äîüìàäûð; ßí áþéöê

ìÿùÿááÿò éàëíûç îíäàäûð. Ñ.Âóðüóí. // Èñ. ìÿ-

íàñûíäà. Ìþìèí, äèíäàð. Áèçèì êþùíÿïÿðÿñò-

ëÿðèìèç âÿ ìöãÿääÿñëÿðèìèç ýþðöðëÿð êè, áèç

ùÿð áèð ãöââÿìèçè ìÿùç ìÿêòÿá à÷ìàüà ñÿðô

åëÿéèðèê. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

3. ìÿú. ×îõ ÿçèç, ñåâèìëè. Äå ýþðÿê øèìäè

ìöãÿääÿñ âÿòÿíèí; Ùàíñû áèð ìöøêöëö àñàí

îëäó? Ì.ß.Ñàáèð. Ùÿð áèð âÿòÿíäàø Âÿòÿíèí

ìöãÿääÿñ ùöäóäëàðûíû ýþç áÿáÿéè êèìè ãîðó-

éóð. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

4. ìÿú. Íÿúèá, öëâè, óëó, éöêñÿê, òÿìèç, ïàê.

Ìöãÿääÿñ ùèññ. – Áèð ìöãÿääÿñ ìÿùÿááÿò

èëÿ ìöäàì; Âÿòÿíè, õàíèìàíû ÷îõ ñåâèðÿì.

À.Ñÿùùÿò. Ýàù ÷ÿêèú âóðäó ÿëèì, ýàù äà ãÿ-

ëÿì òóòäó ÿëèì; Úîøäó êþíëöìäÿ ìöãÿääÿñ

ÿìÿëèì. Ñ.Ðöñòÿì. // Éöêñÿê, øÿðÿôëè. Ìöãÿä-

äÿñ âÿçèôÿ. Âÿòÿíè ìöäàôèÿ åòìÿê ùÿð áèð âÿ-

òÿíäàøûí ìöãÿääÿñ áîðúóäóð. // Òîõóíóëìàç,

ñàðñûëìàç. Ìöãÿääÿñ êèòàáà ÿë áàñûá hÿìÿí;

Äåäè: – Øÿêêèì éîõäóð, áó êèòàá hàãäûð.

Á.Âàùàáçàäÿ.

ÌÖÃßÄÄßÑËÈÊ

èñ. Ìöãÿääÿñ îëìà; ïàê-

ëûã, ìÿíÿâè ñàôëûã, òÿìèçëèê; öëâèëèê, øÿðÿôëèëèê.

Ìàðêèç ïðîôåññîðäà áèð ìöãÿääÿñëèê ýþðöá äÿ

îíóí ÿòÿéèíäÿí þïìÿê èñòÿéèðäè. Í.Íÿðèìàíîâ.

ÌÖÃßÄÄÈÌß

èñ. [ÿð.] Ùÿð ùàíñû áèð ÿñÿ-

ðèí áàøëàíüûúû, ýèðèø ùèññÿñè. Êèòàáûí ìöãÿä-

äèìÿñè. Ìöãÿääèìÿíè îõóìàã. Ìöãÿääèìÿ

÷àëûíäûãäàí ñîíðà ïÿðäÿ ãàëõûð. – [Ìÿñóìÿ]

“Êÿëèëÿ âÿ Äèìíÿ”íèí ìöãÿääèìÿëÿðèíè éåíè-

äÿí îõóéóðäó. Á.Áàéðàìîâ. // ßñèë ìÿòëÿáÿ

êå÷ìÿçäÿí ÿââÿë äåéèëÿí ñþçëÿð. Èíäè ìÿí

ìöãÿääèìÿíè ãóðòàðûá, ÿñèë ùåêàéÿéÿ áàøëà-

éûðàì. // Öìóìèééÿòëÿ, áàøëàíüûú. Àäè åøã ..

þâëàä òþðÿòìÿéèí ìöãÿääèìÿñèäèð. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè.

ÌÖÃßÄÄÈÌßÑÈÇ

ñèô.  âÿ çÿðô  Ìöãÿääè-

ìÿñè îëìàéàí, áèðáàøà áàøëàíàí, ýèðèøñèç.

418

ÌÖÃÀÉÈÑßËÈ

ÌÖÃßÄÄÈÌßÑÈÇ

Ìöãÿääèìÿñèç äàíûøìàã. Ìöãÿääèìÿñèç ÿñÿð.

– Ùÿáèá èñÿ öðÿê ñþçöíö ìöãÿääèìÿñèç äå-

ìÿéÿ ÷ÿòèíëèê ÷ÿêäèéèíäÿí áó úöð áàøëàäû.

ß.Âÿëèéåâ.

ÌÖÃßËËÈÄ

èñ. [ÿð.] êëàñ. Òÿãëèä åäÿí, òÿã-

ëèä÷è.

ÌÖÃßËËÈÄËÈÊ

èñ. Òÿãëèä÷èëèê. Áèçèì ÿãè-

äÿìèçúÿ áó ìöãÿëëèäëèê âÿ ðÿôòàð ìèëëÿòÿ õÿéà-

íÿò åòìÿêäèð. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÌÖÃßÐÐßÁ

èñ. [ÿð.] êþùí. Ìÿùðÿì, äîñò,

÷îõ éàõûí, ñÿìèìè éîëäàø, ñèðäàø. [Âÿçèð:]

Ñóëòàí Ìàùìóä Ãÿçíÿâè ìöãÿððÿáëÿðèíäÿí

áèðèñèíèí áîéíóíó þç ÿëè èëÿ âóðäó. Ì.Ô.Àõóíä-

çàäÿ. Áÿùìÿí Ìèðçÿ öñòöíúÿ ýÿëÿí àäàìëàð-

äàí íå÷ÿ íÿôÿð âÿ ìöãÿððÿáëÿðèíè ýþòöðöá,

ãàëàíëàðûíû äàëà ãàéòàðûá öçöíö Ðóñèéàéà

òÿðÿô ÷åâèðäè. ß.Ùàãâåðäèéåâ. ..Ýåúÿ-ýöíäöç