[éàñàâóë] ãóëëóüóí äÿðäèíè ÷ÿêèð, áóíà ýþðÿ
äÿ þçöíö êîâõàíûí úàíáèð ãÿëá ìöãÿððÿáè
ýþñòÿðèðäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.
ÌÖÃßÑÑÈÐ
ñèô. âÿ èñ. [ÿð.] 1. Òÿãñèðè îëàí,
ýöíàùû îëàí; òÿãñèðêàð, ýöíàùêàð. [Áàëàø:] Ìÿí
ìöãÿññèðÿì, Ñåâèë! Ú.Úàááàðëû. Ìöãÿññèðëÿ
öç-öçÿ ýÿëÿíäÿ Èìðàí êèøèíèí ýþçëÿðèíäÿí ãÿ-
çÿá éàüûðäû. Ì.Ùöñåéí. [Ìÿäÿä] þçëöéöíäÿ
Õàíïÿðèíè ìöãÿññèð áèëèð, Õàíïÿðè èñÿ îíó ýö-
íàùêàð ùåñàá åäèðäè. ß.Âÿëèéåâ.
2. Ãàíóíÿí òÿãñèðêàð ñàéûëàí, òÿãñèðè îëàí
àäàì; ñó÷ëó, úàíè, úèíàéÿòêàð. Ìöãÿññèðÿ úÿçà
êÿñìÿê. Ìöãÿññèðèí èøèíÿ áàõìàã. – Ìöãÿñ-
ñèðèí áîéíóíóí âÿ àéàãëàðûíûí çÿíúèðèíè à÷-
äûëàð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Ìöãÿññèðè ýÿòèðèíèç, –
äåéÿ ìÿùêÿìÿ [ñÿäðè] ÿìð åòäè. Ù.Íÿçÿðëè.
◊ Ìöãÿññèð êöðñöñö – ìÿùêÿìÿäÿ; ìö-
ãÿññèðëÿðèí îòóðäóüó éåð. Êàòèá ãàáàã òÿðÿôäÿ,
ìöãÿññèð êöðñöñöíäÿ, ÿëè ñèëàùëûëàð àðàñûíäà
ÿéëÿøìèøäèð. Ñ.Ðÿùèìîâ. Ìöãÿññèð êöðñö-
ñöíäÿ îòóðìàã – ìÿùêÿìÿ ìÿñóëèééÿòèíÿ
úÿëá îëóíìàã, ìÿùêÿìÿéÿ äöøìÿê, ìöùà-
êèìÿ îëóíìàã.
ÌÖÃßÑÑÈÐÚßÑÈÍß
çÿðô Ìöãÿññèð êèìè;
ýöíàùêàðúàñûíà, òÿãñèðêàðúàñûíà. Àñëàí äÿðèí-
äÿí àù ÷ÿêèá ìöãÿññèðúÿñèíÿ ýöëöìñöíöð âÿ
òÿêðàð óçàíûð. Ñ.Âÿëèéåâ.
ÌÖÃßÑÑÈÐËÈÊ
èñ. Ìöãÿññèð îëìà; òÿãñèð-
êàðëûã, ýöíàùêàðëûã, ñó÷ëóëóã. Ìöãÿññèðëèéè
öñòöíäÿí ýþòöðöëìÿê.
ÌÖÃßØØßÐ
èñ. [ÿð.] Ãàáûüû ñîéóëìóø íî-
õóä âÿ éà ëîáéà ïàðàñû; ëÿïÿ. ßòÿ ìöãÿøøÿð
ãàòìàã.
ÌÖÃßÂÂÀ
èñ. [ÿð.] 1. È÷è áîøàëäûëûá ãóðó-
äóëìóø ùåéâàí âÿ éà ãóø ýþâäÿñè; îéóã. Ùåé-
âàí ìöãÿââàñû. Ãóø ìöãÿââàñû. – Ýöëöñòàí
õàëà áàëàüûí äÿðèñèíÿ îòäàí-ñàìàíäàí òÿïèá,
àüàúäàí ãûë÷à ãàéûðûá áàëàüû àíäûðàí áèð ìö-
ãÿââà äöçÿëòìèøäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.
2. ìÿú. Ãóðó, úàíñûç, ÷îõ àðûã àäàì ùàã-
ãûíäà, ñêåëåò; áèð äÿðè, áèð ñöìöê. [Øåéõ ßáó-
çÿð:] Ùÿì ñå÷èëìÿç î, áèð ìöãÿââàäàí; Þëö-
äöð, êþ÷ìÿìèø áó äöíéàäàí. Ù.Úàâèä. Ãóðó-
éóá îëäóëàð úàíñûç ìöãÿââà; ßãëèíè èòèðìèø
èêè áèíÿâà. Ù.Ê.Ñàíûëû.
Ìöãÿââà êèìè,
ìöãÿââàòÿê – úàíñûç ñêåëåò êèìè, ãóðó; áèð
äÿðè, áèð ñöìöê. Øåéõ Øàáàí òÿê ãàëäû. Áà-
çàðäà ìöãÿââàòÿê ýÿçèðäè. ß.Ùàãâåðäèéåâ.
Ìöãÿââàéà äþíìÿê – úàíû öçöëìÿê, ñîí
äÿðÿúÿ çÿèôëÿìÿê, àðûãëàìàã, áèð äÿðè, áèð ñö-
ìöê ãàëìàã. Ýþâùÿðòàú .. õèôôÿòäÿí, ãöññÿ-
äÿí ìöãÿââàéà äþíöáäöð. ß.Ùàãâåðäèéåâ.
3. Òèêèëÿí ïàëòàðû þë÷ìÿê âÿ íöìàéèø åòäèð-
ìÿê âÿ ñ. ö÷öí òàõòà âÿ éà áàøãà ìàòåðèàë-
äàí äöçÿëäèëìèø èíñàí áÿäÿíè øÿêëèíäÿ ôèãóð;
ìàíåêåí. // Ìÿú. ìÿíàäà. [Õÿëèëîâ] Ýóéà
áèç áóðàäà .. ìöãÿââàéûã. Ì.Èáðàùèìîâ.
// Ãóøëàðû ùöðêöäöá ãà÷ûðìàã ö÷öí áîñòàí-
ëàðäà âÿ ñ.-éÿ ãîéóëàí èíñàí áÿäÿíè øÿê-
ëèíäÿ êóêëà.
ÌÖÃßÉÉßÄ
[ÿð.] á à õ ìóüàéàò. [Êÿð-
áÿëàéû Íàäèðãóëó:] ..Êÿðáÿëàéû Ôàòìà, áàëà-
ëàðûìäàí ìöãÿééÿä îë! Ì.ßëèéåâ.
ÌÖÃÒßÄÈÐ
ñèô. [ÿð.] 1. Ãöââÿòëè, ýöúëö,
ãöäðÿòëè, ãàäèð îëàí, èãòèäàð ñàùèáè. Èíäè ýþñ-
òÿðÿê êè, áèç .. ùÿìèøÿ, íÿ êèìè ìöáàðèçÿ îëóðñà
îëñóí, ìöáàðèçÿäÿ ìöãòÿäèð, éàøàìàüà äà
ìöãòÿäèðèê. Ò.Ø.Ñèìóðã.
2. Áàúàðûãëû, èãòèäàðëû, ÿëèíäÿí èø ýÿëÿí, ãà-
áèëèééÿòëè, ìÿùàðÿòëè, áàúàðàí, åäÿ áèëÿí. Ìöã-
òÿäèð óñòà (ñÿíÿòêàð). – Ñàáèð! Åé, ñÿí, ñåâèìëè
øàèðèìèç; Ìöãòÿäèð, äóçëó ñþçëö Ñàáèðèìèç!
À.Ñÿùùÿò.
ÌÖËÀÙÈÇß
èñ. [ÿð.] Éàõøû äöøöíöëìöø
ôèêèð, ðÿé, íþãòåéè-íÿçÿð. Ìÿí þç ìöëàùèçÿìè
äåéèðÿì, äöøöíäöéöìö äåéèðÿì. Ú.Úàááàðëû.
Ìöëàùèçÿ åòìÿê (åëÿìÿê) êþùí. – íÿ-
çÿðÿ àëìàã, íÿçÿðèíÿ ÷àðïìàã, äöøöíìÿê.
[Àñëàí:] Ùÿð êÿñ äÿ ýÿðÿê áþéëÿ øåéëÿðè ìö-
ëàùèçÿ åëÿñèí âÿ ãàíñûí. È.Ìóñàáÿéîâ. // Ýþð-
ìÿê, ìöøàùèäÿ åòìÿê, äóéìàã. Êàòèá Êîñà-
íûí ñèôÿòèíäÿ áÿäáÿõòëèéè õÿáÿð âåðÿí áèð
419
ÌÖÃßËËÈÄ
ÌÖËÀÙÈÇß
ÿëàìÿò îëäóüóíó ìöëàùèçÿ åäÿðÿê ãîðõóéà
äöøäö âÿ éåðèíäÿí àéàüà ãàëõäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.
// Àäÿòÿí úÿì øÿêëèíäÿ. Ôèêèðäÿ òóòóëàí ïëàí-
ëàð, òÿõìèíëÿð, ùåñàáëàìàëàð. Òàêòèêè ìöëà-
ùèçÿëÿðÿ ýþðÿ. Ïåäàãîæè ìöëàùèçÿëÿð.
ÌÖËÀÃÀÒ
èñ. [ÿð.] êþùí. Ýþðöøìÿ, ýþðö-
øöá äàíûøìà, ÿëàãÿ ñàõëàìà. Ùÿì÷èíèí ñÿ-
íèíëÿ ìöëàãàò äà ùàðàìäûð. ß.Ùàãâåðäèéåâ.
[Ìîëëà Íÿúÿô:] ..Ñÿí áó äÿãèãÿäÿí ëàìÿçùÿá-
ñÿí. Ñÿíèíëÿ ìöëàãàò áåëÿ ùàðàìäûð. Ì.ßëèéåâ.
Ìöëàãàò åòìÿê – ýþðöøìÿê, ýþðöøöá
äàíûøìàã, ÿëàãÿ ñàõëàìàã, éàõûíëûã åòìÿê.
[Ìîëëà Ùÿìèä:] Áó ö÷ ýöíäÿ áÿíè-àäÿì èëÿ
ìöëàãàò âÿ ìöêàëèìÿ åòìÿê âÿ áèð òÿðÿôÿ ÷ûõ-
ìàã [ìþâëàíàéà] ìöìêöí äåéèë. Ì.Ô.Àõóíä-
çàäÿ. [Ñÿôè áÿé:] Áèð äÿ ×èíýèçëÿ ìöëàãàò
åòñÿíèç, ñèçèíëÿ áàøãà úöð äàíûøàúàüàì.
Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.
ÌÖËÀÉÈÌ
ñèô. [ÿð.] 1. Éóìøàã, ùÿëèì.
Ìöëàéèì õàñèééÿòëè. Ìöëàéèì àäàì. – Òÿáèÿ-
òÿí ìöëàéèì âÿ îëäóãúà ñàêèò áèð õàñèééÿòÿ
ìàëèê îëàí îðòàíúûë áàúû Àñéà îðòà ìÿêòÿáè
áèòèðäèêäÿí ñîíðà ÿðÿ ýåòìèø(äè). ß.Ìÿììÿä-
õàíëû. // Õîø, éóìøàã, öðÿéÿéàòàí (ñÿñ ùàã-
ãûíäà). Àâàçû èäè áÿñè ìöëàéèì; Öñëóáè äöðöñò,
öñóëè ãàèì. Ôöçóëè. Ùöñåéí ÷îõ ìöëàéèì âÿ
òÿñèðåäèúè ñÿñè îëàí áó ìöÿëëèìèí äàíûøäûã-
ëàðûíà äèããÿòëÿ ãóëàã àñûðäû. Ñ.Ðÿùìàí.
2. úîüð. Èñòè èëÿ ñîéóã àðàñûíäà îëàí, íÿ ÷îõ
èñòè, íÿ ÷îõ ñîéóã; ìþòÿäèë (èãëèì ùàããûíäà).
Ìöëàéèì ùàâà. – Áó øÿùÿðèí ãûøû úàíàéàòàí
âÿ ìöëàéèìäèð. Ñ.Ðÿùèìîâ. Áÿõòèìèçäÿí áèð
íå÷ÿ ýöíäöð êè, ùàâàëàð ìöëàéèì (ç.) êå÷èð.
Ñ.Ðöñòÿì.
ÌÖËÀÉÈÌÀÍß
çÿðô [ÿð. ìöëàéèì âÿ ôàðñ.
...àíÿ] á à õ ìöëàéèìúÿñèíÿ. Ìöëàéèìàíÿ
äàíûøìàã. – [Ðöñòÿì:] Éîõ, Ñÿðèééÿ, åëÿ äÿ
îëìàç, ëàçûìäûð êè, áèð ãÿäÿð ìöëàéèìàíÿ éàë-
âàðàã. Ú.Úàááàðëû.
ÌÖËÀÉÈÌÚßÑÈÍß
çÿðô Ìöëàéèìëèêëÿ,
ìåùðèáàíúàñûíà, ìöëàéèìàíÿ, ìöëàéèì
òÿðçäÿ. Ìöëàéèìúÿñèíÿ ñîðóøìàã. – Äîñòóì
öçð èñòÿéèðìèø êèìè ìöëàéèìúÿñèíÿ ñþçÿ áàø-
ëàäû. Ñ.Ðöñòÿì.
ÌÖËÀÉÈÌËßØÄÈÐÌß
“Ìöëàéèìëÿøäèð-
ìÿê”äÿí ô.èñ.
ÌÖËÀÉÈÌËßØÄÈÐÌßÊ
ô. Ìöëàéèì åò-
ìÿê; ìþòÿäèëëÿøäèðìÿê, éóìøàëòìàã. Ìåøÿ-
ëÿð Ýþéýþëöí èãëèìèíè ìöëàéèìëÿøäèðèð.
ÌÖËÀÉÈÌËßØÌß
“Ìöëàéèìëÿøìÿê”-
äÿí ô.èñ.
ÌÖËÀÉÈÌËßØÌßÊ
ô. 1. Ìöëàéèì îëìàã,
éóìøàëìàã, ùÿëèì îëìàã. Õàñèééÿòè õåéëè ìö-
ëàéèìëÿøèá.
2. Ìöëàéèì îëìàã, ìþòÿäèëëÿøìÿê, éóì-
øàëìàã. Ìåøÿ çîíàëàðû ñàëûíäûãäàí ñîíðà
èãëèì ýåòäèêúÿ ìöëàéèìëÿøèð.
ÌÖËÀÉÈÌËÈÊ
èñ. 1. Éóìøàãëûã, ùÿëèìëèê.
[Êàìàëûí] öçö àäè ìöëàéèìëèéèíè èòèðäè, ñî-
éóã âÿ ÿñÿáè áèð ñÿìèìèééÿòëÿ ïÿðäÿëÿíäè.
Ú.Úàááàðëû.
2. Èñòè èëÿ ñîéóã àðàñûíäà îëìà, ìþòÿäèëëèê
(èãëèì ùàããûíäà). Èãëèìèí ìöëàéèìëèéè.
3. Ìöëàéèìëèêëÿ øÿêëèíäÿ çÿðô – ìöëàéèì-
úÿñèíÿ, õîøëóãëà, ìåùðèáàíëûãëà, ùÿëèìàíÿ.
..ßðÿñòóí áèð éàíû çàðàôàò, áèð éàíû úèääè
äàíûøàí ãîúàéà ìöëàéèìëèêëÿ úàâàá âåðäè.
Ñ.Ðÿùèìîâ. Àéäûí ìöëàéèìëèêëÿ ýöëöìñÿäè.
Ù.Ñåéèäáÿéëè.
ÌÖËßÌÌß
èñ. [ÿð.] ÿäÿá. 1. Ùÿð ìèñðàñû
áàøãà äèëäÿ îëàí øåèð. Ôöçóëèíèí ìöëÿììÿëÿðè
ìÿøùóðäóð.
2. ñèô. êþùí. Àëà-áóëà, ðÿíýáÿðÿíý.
3. ñèô. êþùí. Ïàðëàã, ïàðûëäàéàí.
ÌÖËÙßÃ
ñèô. [ÿð.] êþùí. 1. Ãàòûëìûø, ãàòûø-
äûðûëìûø, ÿëàâÿ åäèëìèø. Ìèëàääàí 322-332 èë
ãàáàã Èñêÿíäÿðè-Ðóìè òàìàì Èðàí çÿìèíè
òÿñõèð åäèá éóíàíà ìöëùÿã åòäè. ß.Ùàãâåð-
äèéåâ.
2. Àñûëû, ÿëàãÿäàð. Úÿíàáè-ùÿã î áÿùðè-
áèýèðàíè-ìÿðùÿìÿòäèð êèì; Îíà ìöëùÿã îëàí
èíñàí øÿðÿôéàáè-ñÿàäÿòäèð. Ì.ß.Ñàáèð.
ÌÖËÙÈÄ
èñ. [ÿð.] Àëëàùà, äèíÿ èíàíìàéàí;
äèíñèç, èìàíñûç, êàôèð. // Ñþéöø ìÿãàìûíäà.
ßýÿð áó ìöëùèä ãûçû ìöëùèäè áèð òÿùÿðëèêëÿ
áàøûìäàí ðÿää åäÿ áèëñÿéäèì ùå÷ äÿðäèì îë-
ìàçäû. Á.Òàëûáëû.
ÌÖËÊ
èñ. [ÿð.] êþùí. 1. Áèðèíÿ ìÿõñóñ òîð-
ïàã ñàùÿñè, ìàëèêàíÿ, íÿãë îëóíìàç, äàøûí-
ìàç ÿìëàê. [Ùàúû ßëè:] Áèð áåëÿ ìöëêëÿðè äî-
ëàíäûðìàã, ÿëáÿòòÿ, àñàí èø äåéèëäèð. Í.Âÿ-
çèðîâ. // Áèíà, åâ. Ùÿêèìèí åâè .. áåøìÿðòÿáÿëè
áèð ìöëêäÿ èäè. Ìèð Úÿëàë. Ùàúû Ðÿúÿáëèíèí
ìöëêö áèð äàüûí äþøöíäÿ òèêèëìèø, .. áèð ùåê-
òàðëûã éåðè òóòóðäó. ß.ßáöëùÿñÿí. // ìÿú.
Îáðàçëû òÿøáåùëÿðäÿ èøëÿäèëèð. Óíóäóëìàç åë
éîëóíäà úàíû ãóðáàí îëàíëàð; Âÿòÿí ìöëêö
àáàä éàøàð âÿôàäàðû ýþðÿíäÿ. Ñ.Âóðüóí.
420
ÌÖËÀÃÀÒ
ÌÖËÊ
[Ñÿðÿòàí:] Öñòöíäöð ùÿëÿëèê øàèð Õàãàíè; Îäóð
ñþç ìöëêöíöí ãàäèð ñóëòàíû. Ì.Ðàùèì.
2. êëàñ. Þëêÿ, ìÿìëÿêÿò. Ñèíÿäÿí ïåéêàí-
ëàð ÷ÿêìÿ, äèëè åòìÿ õÿðàá; Ïàäøàùè-àäèë þç
ìöëêèíè âèðàí èñòÿìÿç. Ñ.ß.Øèðâàíè. Õàðèúè
ìöëêöíäÿ äÿ ùÿòòà ýÿçèá; ×îõ òöùàô èíñàí ýþ-
ðöðÿì, ãîðõìóðàì. Ì.ß.Ñàáèð. Øÿêè ìöëêöí-
äÿ, õàíûì, õàíäûð áó; Àäëû-ñàíëû èýèä Òÿðõàí-
äûð áó. À.Øàèã.
ÌÖËÊßÄÀÐ
èñ. [ÿð. ìöëê âÿ ôàðñ. ...äàð]
Òîðïàã öçÿðèíäÿ õöñóñè ìöëêèééÿò âÿ îíóí
ãàëûãëàðû ìþâúóä îëàí þëêÿëÿðäÿ òîðïàã ñàùèáè
îëàí çàäÿýàí. Èðè ìöëêÿäàð. Êÿíäëèëÿðèí ìöë-
êÿäàðëàðëà ìöáàðèçÿñè. – Ìöñÿëìàí áÿéëÿðè
âÿ ìöëêÿäàðëàðû þçýÿ âàõò êÿíäëÿðäÿ ðÿèééÿò-
äÿí áÿùðÿ éûüìàüà ìÿøüóë îëóðëàð. Ú.Ìÿì-
ìÿäãóëóçàäÿ. [Úàâàíëàðäàí áèðè:] Ìÿùâ îë-
ñóí ìöôòÿõîðëàð, ìöëêÿäàðëàð, õàíëàð, áÿéëÿð!
ß.Âÿëèéåâ.
ÌÖËÊßÄÀÐËÛÃ
èñ. Õöñóñè ìöëêèééÿò ùö-
ãóãó ÿñàñûíäà òîðïàã ñàùÿëÿðèíÿ ìàëèê îëìà.
ÌÖËÊÈ
ñèô. [ÿð.] 1. Âÿòÿíäàøëàðûí ùöãóãè
âÿçèééÿòèíÿ àèä îëàí. Ìöëêè ìÿúÿëëÿ. Ìöëêè
ùöãóã.
2. Ãåéðè-ùÿðáè, ÿñýÿðè îëìàéàí; ñèâèë. Ìöëêè
ùàâà äîíàíìàñû. Ìöëêè ýåéèì. – Áó äÿñòÿíèí
ãàáàüûíäà ìöëêè ïàëòàð ýåéèíìèø áèð íÿôÿð
ýÿëèðäè. Ï.Ìàêóëó.
ÌÖËÊ-ÈÌÀÐßÒ, ÌÖËÊ-ÌÀË
òîï. Ìöëê,
åâ-åøèê, âàð-äþâëÿò ùàìûñû áèð éåðäÿ. ..ßýÿð
ìÿí ìöñÿëìàí îëàíäàí ñîíðà áàøûìà ÷àð-
øàá ñàëûá öçöìö þðòñÿì, ýÿðÿê äöíéàäàí ÿë
÷ÿêÿì âÿ ìöëê-ìàëûìû àòàì ÿðèìèí öñòöíÿ.
Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Êå÷ìèøäÿ åâëÿíÿí
îüëàíäàí ìöëê-ìàë, áàøëûã èñòÿðäèëÿð. Ìèð
Úÿëàë. [Âåéñèí] áèëäèéè áèðúÿ áó èäè êè, áöòöí
èõòèéàð, éåð, ìöëê-èìàðÿò, âàð-äþâëÿò ùàìûñû
.. ôÿãèð-ôöãÿðàíûí, éîõñóëëàðûí ÿëèíäÿäèð.
ß.ßáöëùÿñÿí.
ÌÖËÊÈÉÉßÒ
èñ. [ÿð.] 1. Áèðèñèíÿ ìÿõñóñ
âÿ îíóí òàì èõòèéàðûíäà îëàí ÿìëàê, øåé âÿ ñ.
Äþâëÿò ìöëêèééÿòè.
2. Áèð àäàìà, áèð øåéÿ ìÿíñóáèééÿò, àèäèé-
éÿò; éèéÿëèê, ñàùèáëèê. Õöñóñè ìöëêèééÿò. Òîð-
ïàã ìöëêèééÿòè. ßìÿê àëÿòëÿðè öçÿðèíäÿ ñîñèà-
ëèñò ìöëêèééÿòè. – Õöñóñè ìöëêèééÿòèí; ßëåé-
ùèíÿ îëñàì äà êþêöíäÿí; ùåìîãëîáèíëÿð, ëåé-
êîñèòëÿð ôÿðäè îëìàéà áèëìÿç. Ð.Ðçà.
ÌÖËÊÈÉÉßÒ×È
èñ. 1. Ìöëêèééÿò ñàùèáè,
éèéÿñè. Õûðäà òîðïàã ìöëêèééÿò÷èñè. Õöñóñè
ìöëêèééÿò÷è.
2. ìÿú. Ùÿð ùàíñû áèð øåéè òÿêáàøûíà ìÿ-
íèìñÿìÿéÿ ÷àëûøàí àäàì.
ÌÖËÊÈÉÉßÒ×ÈËÈÊ
èñ. Ìöëêèééÿò ñàùèá-
ëèéè, éèéÿëèê, õöñóñè ìöëêèééÿòÿ ñàùèá îëìà
ìåéëè. Ìöëêèééÿò÷èëèêëÿ ìöáàðèçÿ.
ÌÖËÒßÔÈÒ
èñ. [ÿð.]: ìöëòÿôèò îëìàã – íÿ-
çÿðÿ àëìàã, ôèêèð âåðìÿê, íÿçÿð éåòèðìÿê,
ÿùÿìèééÿò âåðìÿê. [Éóñèô Ñÿððàú:] ßñëà áó
ÿìðÿ ìöëòÿôèò îëìàéûá, þç ðèéàñûíûí ùàëûíà
âÿ ïàéòàõòûíûí ðþâíÿãèíÿ òÿâÿúúþù åòìèð.
Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. [Êÿáëÿ Ðÿúÿáÿëè:] Èíäè ìÿí
áèð íå÷ÿ ñþç äåéèì, ñÿí äÿ ìöëòÿôèò îë. ß.Ùàã-
âåðäèéåâ.
ÌÖÌÀÍÈßÒ
èñ. [ÿð.] Ìàíå îëìà, ìàíåÿ,
ÿíýÿë, ìàíå÷èëèê; ãàðøûäóðìà, çèää ýåòìÿ.
Ìöìàíèÿòè àðàäàí ãàëäûðìàã.
Ìöìàíèÿò
åòìÿê (ýþñòÿðìÿê) – ìàíå îëìàã, ìàíå-
÷èëèê ýþñòÿðìÿê, ÿíýÿë òþðÿòìÿê. Ùÿð ýöí
ñÿíèí ùöçóðóíà ìÿí ýÿëìÿê èñòÿðÿì; Áó ÿìð-
äÿí ìöìàíèÿò åéëÿð ùÿéà ìÿíè. Ñ.ß.Øèðâàíè.
Çåéíàë þç ãÿáàùÿòèíè äöøöíÿðÿê Ñÿëèìèí
[îòàüà] êå÷ìÿñèíÿ ìöìàíèÿò åòìÿìèøäè.
Ñ.Ùöñåéí.
ÌÖÌÀÍÈßÒÑÈÇ
ñèô. âÿ çÿðô Ìàíåÿñèç,
ùå÷ áèð ìöìàíèÿò îëìàäàí, ÿíýÿëñèç. Ìöìà-
íèÿòñèç ýåòìÿê. Ìöìàíèÿòñèç äàõèë îëìàã.
ÌÖÌÀÐÈÑß
èñ. [ÿð.] Áèð øåéè (ìÿñ.: èäìàí
ùÿðÿêÿòëÿðèíè, äÿðñ âÿ ñ.) éàõøû ìÿíèìñÿìÿê,
þéðÿíìÿê ö÷öí òÿêðàð-òÿêðàð åäèëÿí ìÿøã,
òÿëèì.
ÌÖÌÊÖÍ
ñèô. [ÿð.] 1. Ùÿð ùàíñû øÿðàèò äà-
õèëèíäÿ ùÿéàòà êå÷ÿ áèëÿí, îëà áèëÿí. [Ñöäàáÿ:]
..Èíäè äåéèí ýþðöì, ñèç êèìñèíèç? Ðèúà åäè-
ðÿì, ìöìêöíñÿ áó äÿôÿ ùÿãèãÿòèíè äåéèí.
Ì.Èáðàùèìîâ.
Ìöìêöí äåéèë – èìêàí
õàðèúèíäÿäèð, îëà áèëìÿç. Àðòûã îíó äà, ãàéûí-
àíàìû äà àëäàòìàã ìöìêöí äåéèëäè. Ì.Ùö-
ñåéí. Éîõ, éîõ! Áó ìöìêöí äåéèë; ßòÿéèíäÿí
òþê äàøû! Á.Âàùàáçàäÿ. Ìöìêöí åòìÿê –
èìêàíû ÷àòìàã, ÷àòäûðà áèëìÿê, áàúàðìàã.
[Ñÿòòàðçàäÿ] ìöìêöí åòäèéè ìÿúëèñäÿí ãàëìûð.
Ìèð Úÿëàë. Ìöìêöí ãÿäÿð – áàúàðûëäûüû
ãÿäÿð, ýöú ÷àòäûüû ãÿäÿð, èìêàí äàõèëèíäÿ,
øÿðàèò îëäóãúà. Ôÿõðÿääèí ýåúÿ-ýöíäöç, àðàì
îëìàäàí àò ñöðóð âÿ ìöìêöí ãÿäÿð òåç Áàü-
äàäà éåòèøìÿéÿ òÿëÿñèðäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.
421
ÌÖËÊßÄÀÐ
ÌÖÌÊÖÍ
Ìöìêöí ìÿðòÿáÿ (äÿðÿúÿ) – á à õ ìöì-
êöí ãÿäÿð. Ñàðàé ìöìêöí ìÿðòÿáÿäÿ íÿøÿëè
äþøÿíìèøäèð. Ö.Ùàúûáÿéîâ. Ìöìêöí îë-
ìàã – èúðàñû èìêàí äàõèëèíäÿ îëìàã, áàøà
ýÿëÿ áèëìÿê, ùÿéàòà êå÷ÿ áèëìÿê. Ùèúð àòÿøèí
àðàéà äÿõè ñàëìà, åé ðÿãèá; Ìöìêöí îëóðìó
àéðûëà ïÿðâàíÿ íàðäÿí? Íàòÿâàí. [Íóðÿääèí:]
Ìöìêöí îëñà ìÿíèì øÿêèë äÿôòÿðèìè âÿ ðÿíý
ãóòóìó ýþíäÿðÿðñèíèç. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.
2. Ìàääè èìêàí. Ìöìêöíö éîõäóð. Ùÿäèééÿ
àëìàüà ìöìêöíö âàð.
3. Õÿáÿð øÿêèë÷èñè èëÿ: ìöìêöíäöð – èì-
êàí äàõèëèíäÿäèð, åòìÿê îëàð, îëàð. [Ñÿðäàð
Çàìàí õàí øàùà:] Òÿñÿääöãöí îëóì, ùàäè-
ñÿíèí ÿëàúû ìöìêöíäöð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.
Èðÿâàíäà, Íàõ÷ûâàíäà âÿ Èðàí ìÿìëÿêÿòèíäÿ
þâðÿò àëìàã àäÿò äåéèë, ÷öíêè áóðàëàðäà ùÿ-
ìèøÿ âÿ ùÿð úöð þâðÿò ñèüÿ åëÿìÿê ìöìêöí-
äöð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.
ÌÖÌÊÖÍÀÒ
èñ. [ÿð. “ìöìêöí” ñþç.
úÿìè] á à õ ìöìêöí 2-úè ìÿíàäà. Ìöì-
êöíàòû éîõäóð.
ÌÖÌÊÖÍËÖÊ
èñ. Ìöìêöí îëà áèëìÿ,
èìêàí äàõèëèíäÿ îëìà.
ÌÖÌÊÖÍÑÖÇ
ñèô. 1. Ãåéðè-ìöìêöí,
ìöìêöíö îëìàéàí.
2. Èìêàíû îëìàéàí.
ÌÖÌÒÀÇ
ñèô. [ÿð.] êþùí. Ñå÷èëìèø, áàø-
ãàëàðûíäàí ñå÷èëÿí; èìòèéàçëû. Êþðïöéÿ éàë-
íûç ìöìòàç àèëÿëÿðèí öçâëÿðè áóðàõûëûðäû.
Ì.Ñ.Îðäóáàäè.
ÌÖÍÀÃÈØß
èñ. [ÿð.] ×ÿêèøìÿ, áÿùñëÿøìÿ,
òîããóøìà, úèääè èõòèëàô. Ìöíàãèøÿéÿ ñîí ãîé-
ìàã. – Áóäóð éåíè ìöíàãèøÿ áàøëàíäû; Îòóð-
ìàã öñòÿ ñþçëÿðè óçàíäû. À.Ñÿùùÿò.
ÌÖÍÀÃÈØßËÈ
ñèô. Ìöíàãèøÿ äîüóðàí;
ìöáàùèñÿëè, èõòèëàôëû. Ìöíàãèøÿëè ìÿñÿëÿ.
ÌÖÍÀÃÈØßÑÈÇ
ñèô. âÿ çÿðô Ìöíàãèøÿ äî-
üóðìàéàí; èõòèëàôñûç, ìöáàùèñÿñèç. Ìöíàãè-
øÿñèç ìÿñÿëÿ. Ìöçàêèðÿ ìöíàãèøÿñèç êå÷äè.
ÌÖÍÀÑÈÁ
ñèô. [ÿð.] Óéüóí, ìöâàôèã, éàðà-
øàí. Ñÿí êèìè íàçÿíèíÿ íàçÿíèí èøëÿð ìöíàñèá-
äèð. Ôöçóëè. ×îõäóð úàùàí è÷ðÿ íàçÿíèí äèë-
áÿð; Þçöìÿ ìöíàñèá éàðû èñòÿðÿì. Ãóðáàíè.
[Çåéíàë:] Ìåùðèáàí, þçöí åòèðàô åäÿðñÿí êè,
ñÿíèí áèçäÿí êÿíàðäà ãàëìàüûí ìöíàñèá äå-
éèëäèð. Ñ.Ùöñåéí.
Ìöíàñèá ýþðìÿê – ëà-
éèã áèëìÿê, ìöâàôèã ùåñàá åòìÿê, éàðàøäûð-
ìàã. Ãàäèð .. ïèéàäàëàðûí àðàñûíäà þçöíöí
ñöâàðè îëäóüóíó ìöíàñèá ýþðìÿéèá ñû÷ðà-
éàðàã àòäàí äöøäö. ß.ßáöëùÿñÿí. Ìöíàñèá
îëìàã – óéüóí îëìàã, ìöâàôèã ýÿëìÿê, éà-
ðàøìàã, éåðèíäÿ îëìàã. [Àëìàç:] ×öíêè áó
ñààò ãàäûí àçàäëûüû éîëóíäà àïàðäûüûìûç ìö-
áàðèçÿäÿ ãàäûí ñÿäð äàùà ìöíàñèá îëàð.
Ú.Úàááàðëû.
ÌÖÍÀÑÈÁÀÒ
èñ. [ÿð.] ßëàãÿ, éàõûíëûã, ìö-
íàñèáÿò, ðàáèòÿ. Àðàëàðûíäàêû ìöíàñèáàò ýÿð-
ýèíëÿøìèøäèð. Îíëàðûí ìöíàñèáàòûíäà ñîéóã-
ëóã ùèññ îëóíóð. – [Ôèðèäóí] Øÿìñèééÿ èëÿ Ñÿëè-
ìèí àðàñûíäà ìöíàñèáàòûí íÿ øÿêëÿ äöøäö-
éöíö, áèð àíëàøìà ÿìÿëÿ ýÿëèá-ýÿëìÿäèéèíè
ìöÿééÿí åòìÿéÿ ÷àëûøäû. Ì.Èáðàùèìîâ.
ÌÖÍÀÑÈÁßÒ
èñ. [ÿð.] 1. Èêè øåé àðàñûíäàêû
íèñáÿò, óéüóíëóã, ìöâàôèãëèê. Ñþçö èëÿ ÿìÿëè
àðàñûíäà ìöíàñèáÿò éîõäóð. – Íàçëûíûí àíà-
ñûíà âåðäèéè ñóàëû èëÿ éîõñóë äàõìàëàðûíû áåëÿ
äèããÿòëÿ íÿçÿðäÿí êå÷èðìÿñèíèí àðàñûíäàêû
ìöíàñèáÿò ×èìíàç àðâàääàí ýèçëèí ãàëìàäû.
ß.ßáöëùÿñÿí.
2. Ãàðøûëûãëû ÿëàãÿ, ðàáèòÿ, éàõûíëûã. Îíóíëà
ìöíàñèáÿòèìèç éàõøû äåéèë. Äþâëÿòëÿð àðàñûí-
äàêû ìöíàñèáÿò. ßìÿêäàøëàðûí áèð-áèðèíÿ ìö-
íàñèáÿòè. – ..Ìöñÿëìàí è÷èíäÿ ÿýÿð áèðèíèí áèð
áþéöê èëÿ ìöíàñèáÿòè, ýåäèø-ýÿëèøè âÿ äîñòëóüó
îëìàäû, îíó ñàéìûðëàð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.
3. Ìöíàñèáÿòèëÿ øÿêëèíäÿ çÿðô – ýþðÿ, þòðö,
ÿëàãÿäàð îëàðàã. [Úàùàí:] Éîëäàøëàð! Ìàðò
àéûíûí ñÿêêèçè ìöíàñèáÿòèëÿ ÷àüûðûëìûø èúëàñû
à÷ûã åëàí åäèðÿì. ß.Ùàãâåðäèéåâ. [Êîìàí-
äèð:] ×àëäûüûí ãÿëÿáÿ ìöíàñèáÿòèëÿ ñÿíè öðÿê-
äÿí òÿáðèê åäèðÿì. ß.Âÿëèéåâ.
ÌÖÍÀÑÈÁßÒËÈ
ñèô. Éåðèíäÿ, ìÿãàìûíäà,
çàìàíûíäà îëàí. Ìöíàñèáÿòëè ñþç. Ìöíàñè-
áÿòëè èø.
ÌÖÍÀÑÈÁßÒËÈ-ÌÖÍÀÑÈÁßÒÑÈÇ
çÿðô
Éåðëè-éåðñèç, ëàçûì ýÿëäè-ýÿëìÿäè. Ìöíàñè-
áÿòëè-ìöíàñèáÿòñèç ÷ûõûø åòìÿê. – Ìöõàòÿáè-
íèí ñþçöíö éàðûì÷ûã ãîéìàã, ìöíàñèáÿòëè-
ìöíàñèáÿòñèç äàíûøìàã áóíóí êþùíÿ àäÿòè-
äèð. Ãàíòÿìèð.
ÌÖÍÀÑÈÁßÒÑÈÇ
ñèô. Éåðñèç, ìÿãàìñûç,
ãåéðè-ìöíàñèá, óéüóíñóç. Ìöíàñèáÿòñèç äà-
íûøûã. Ìöíàñèáÿòñèç ùÿðÿêÿò.
ÌÖÍÀÑÈÁßÒÑÈÇËÈÊ
èñ. Ãåéðè-ìöíàñèá,
éåðñèç, óéüóíñóç äàâðàíûø. [Ìÿìóð Úàâàäëà
ßëèéÿ:] Ðèúà åäèðÿì, ìÿíè áàüûøëàéûí, áÿëêÿ
ìöíàñèáÿòñèçëèê åäèðÿì. ×ÿìÿíçÿìèíëè.
422
ÌÖÌÊÖÍÀÒ
ÌÖÍÀÑÈÁßÒÑÈÇËÈÊ
[Ñÿëèì] áàøãàñûíûí åâèíäÿ ìöíàñèáÿòñèçëèê
éàïìàã èñòÿìÿäè.. Ñ.Ùöñåéí.
ÌÖÍÀÑÈÁÙÀË
ñèô. âÿ çÿðô [ÿð.] êþùí.
Ìöíàñèá, éàðàøàí, óéüóí. Àììà .. [ïàé-
ëàðäà] éåíýÿíèíêè áèð àç ìöíàñèáùàë îëàðäû.
Ð.ßôÿíäèéåâ.
ÌÖÍÀÑÈÁËÈÊ
èñ. Ìöíàñèá îëìà, éàðàøìà,
óéüóíëóã, ìöâàôèãëèê.
ÌÖÍÀÇÈÐß
èñ. [ÿð.] êþùí. Ìöáàùèñÿ, ìö-
çàêèðÿ.
ÌÖÍÁÈÒ
ñèô. [ÿð.] ßêèëÿí áèòêèíè éàõøû éå-
òèøäèðÿí, áîë ìÿùñóë âåðÿí; ìÿùñóëäàð, áÿðÿ-
êÿòëè. Ìöíáèò òîðïàã.
ÌÖÍÁÈÒËÈÊ
èñ. Éàõøû ìÿùñóë âåðìÿ ãà-
áèëèééÿòè; ìÿùñóëäàðëûã. Òîðïàüûí ìöíáèòëèéè.
ÌÖÍÚßÐ
èñ. [ÿð.]: ìöíúÿð îëìàã – áèò-
ìÿê, ñîíà ÷àòìàã, òàìàìëàíìàã, íÿòèúÿëÿí-
ìÿê, áèð éåðÿ ýÿëèá ÷àòìàã. [Ïàäøàù:] Ñÿèäëÿ
ñþùáÿòèíèç íÿ éåðÿ ìöíúÿð îëäó? ß.Ùàãâåð-
äèéåâ. Ãîíøóëàð áèð àç ñþéöøäöêäÿí ñîíðà èø
âóðóøìàüà ìöíúÿð îëäó. ×ÿìÿíçÿìèíëè.
ÌÖÍÄßÐÈÚ
èñ. [ÿð.] êþùí. Äÿðú îëóíìóø,
÷àï îëóíìóø. Ãàðåëÿðèìèçèí äèããÿòèíè ãÿçåòè-
ìèçèí 198-úè íþìðÿñèíäÿ ìöíäÿðèú “Øàéàíè-
äèããÿòäöð” öíâàíëû ìÿãàëÿéÿ úÿëá åäèð(èê).
Ö.Ùàúûáÿéîâ.
ÌÖÍÄßÐÈÚÀÒ
èñ. [ÿð. “ìöíäÿðÿúÿ” ñþç.
úÿìè] Êèòàáûí, ìÿúìóÿíèí, ÿëéàçìàñûíûí
âÿ ñ.-íèí ôÿñèë âÿ áàøãà òÿðêèá ùèññÿëÿðèíèí
ñèéàùûñû. Êèòàáûí (ìÿúìóÿíèí) ìöíäÿðèúàòû.
ÌÖÍÄßÐÈÚÀÒËÛ
ñèô. Ìöíäÿðèúàòû îëàí.
Ìöíäÿðèúàòëû êèòàá.
ÌÖÍÄßÐÈÚß
èñ. [ÿð.] 1. Á à õ ìÿçìóí
1-úè ìÿíàäà. ..Òÿáðèç õàëãûíûí ýÿëÿúÿê âÿ-
çèééÿòè Ñÿðäàð Ðÿøèäèí ÷àð êîíñóëóíà âåðÿ-
úÿéè ìÿëóìàòûí ìöíäÿðèúÿñèíäÿí àñûëû èäè.
Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Òàïäûüûí ìÿêòóáó ñàäÿ, öñ-
ëóá âÿ ìöíäÿðèúÿ åòèáàðèëÿ íàüûëâàðè éàçûëäûüû
ö÷öí áèð àç ýöëìÿëè êàüûçäû. ß.ßáöëùÿñÿí.
2. Á à õ ìöíäÿðèúàò. Êèòàáûí ìöíäÿðèúÿñè.
ÌÖÍÄßÐÈÚßËÈ
ñèô. Ìöíäÿðèúÿñè îëàí,
ìÿçìóíëó. Çÿíýèí ìöíäÿðèúÿëè ÿñÿð.
ÌÖÍÄßÐÈÚßÑÈÇ
ñèô. Ìöíäÿðèúÿñè îëìà-
éàí, ìÿçìóíñóç. Èíäèéÿ êèìè Ìåðàúûí äàíû-
øûüûíûí ìÿíòèãñèç, ìöíäÿðèúÿñèç (ç.) îëàúàüûíû
äöøöíÿí Áÿùðàì èíäè îíóí äàíûøûüûíû äèíëÿ-
ìÿéè ãÿò åòäè. ß.Âÿëèéåâ.
ÌÖÍßÚÚÈÌ
èñ. [ÿð.] êþùí. 1. Ãÿäèì çà-
ìàíëàðäà âÿ îðòà ÿñðëÿðäÿ: Ýþé úèñèìëÿðèíèí
âÿçèééÿò âÿ ùÿðÿêÿòèíÿ ÿñàñÿí ýÿëÿúÿêäÿí
õÿáÿð âåðìÿê èääèàñûíäà îëàí øÿõñ; àñòðîëîã.
Áèð ýöí ëÿëÿ áöòöí ìöíÿúúèìëÿðè úÿìëÿéèá,
òàñ ãóðäóðóá, ðÿìë àòäûðûá Ìÿëèêìÿììÿäèí
áÿõòèíÿ áàõäûðäû. (Íàüûë). [Úÿëàëÿääèí:] Îíäà
ìÿí úàâàí ìöíÿúúèì Ìèðçÿ Ñÿäðàíû áèð ãàðà
õÿáÿðëÿ ïàäøàùûí éàíûíà ýþíäÿðÿðÿì. À.Øàèã.
2. Àñòðîíîìóí êþùíÿ àäû.
ÌÖÍßÚÚÈÌÁÀØÛ
èñ. êþùí. Áàø ìöíÿúúèì,
áàø àñòðîëîã. [Ìöíÿúúèìáàøû] Ìèðçÿ Ñÿäðÿä-
äèí ãèáëåéè-àëÿìèí çèéàðÿòèíÿ ìöøÿððÿô îëìàã
èñòÿéèð áèð âàúèá èøäÿí þòðö. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.
[Õàúÿ:] Ãèáëåéè-àëÿì, ãîúà ìöíÿúúèìáàøû
Ìèðçÿ Úÿëàëÿääèí ùöçóðóíóçà ýÿëìÿê èñòÿéèð.
À.Øàèã.
ÌÖÍßÚÚÈÌËÈÊ
èñ. Ìöíÿúúèìèí èøè, ïå-
øÿñè; àñòðîëîãëóã (á à õ ìöíÿúúèì 1-úè ìÿ-
íàäà).
ÌÖÍßÃÃÈÄ
èñ. [ÿð.] Òÿíãèä÷è. ..[Àðàç]
ùÿéàòûí àúû òÿúðöáÿëÿðèíè äÿðèíäÿí òÿäãèã âÿ
òÿùëèë åòìèø îëàí áèð ìöíÿããèä .. [êèìè] éà-
íàøàðàã ùÿð øåéè èíúÿäÿí-èíúÿéÿ äöøöíäö.
À.Øàèã. Ìÿí óøàãëûãäàí áàøëàéûá áó ýöíÿ
ãÿäÿð áöòöí ùÿéàòûìû, ìöíÿããèäëÿð äåìèøêÿí,
“òÿíãèäè ñóðÿòäÿ” ýþçäÿí êå÷èðòäèì. Ìèð Úÿëàë.
ÌÖÍßÃÃÈÄËÈÊ
èñ. Òÿíãèä÷èëèê.
ÌÖÍßÂÂßÐ
ñèô. [ÿð.] 1. Èøûãëû, íóðëó, ïàð-
ëàã, ðþâøÿí. Úèñìèíäèð ìöíÿââÿð, àüö íà-
çèêðÿê; Îë ñÿìÿí ñèíÿíè ìÿðìÿð åéëÿäè.
Ì.Ï.Âàãèô.
2. Çèéàëû. Áó äèë ìöíÿââÿð áèð àäàìûí äö-
øöíúÿëÿðèíè èôàäÿ åòìÿêäÿí àúèçäèð. ×ÿìÿí-
çÿìèíëè. // Èñ. ìÿíàñûíäà. Êå÷ÿí ÿñðèí Àçÿð-
áàéúàí ìöíÿââÿðëÿðè úÿìèééÿòèí áÿäÿíèíè
ìöàéèíÿ åòäèêäÿ îíóí ïèñ áèð õÿñòÿëèéÿ ìöá-
òÿëà îëäóüóíó ýþðäöëÿð. Ì.Èáðàùèìîâ.
◊ Ìöíÿââÿð åòìÿê (åëÿìÿê) – 1) èøûã-
ëàíäûðìàã, èøûã ñà÷ìàã, íóðëàíäûðìàã. Éÿãèí
áèë, þëÿðÿì, øÿáèñòàíûìû; Ìöíÿââÿð åòìÿñÿ
úÿìàëûí ñÿíèí. Àøûã Ìèðçÿ Ùÿñÿí; 2) ìÿú.
áÿçÿìÿê, áÿçÿê âåðìÿê, ñöñëÿìÿê. [Ùàúû
Ôÿðÿú:] Àíä îëñóí àòàìûí ÿðâàùûíà, ñÿíè
ìÿí ãûçûëà, ëÿëö úàâàùèðÿ ìöíÿââÿð åäÿðÿì.
Í.Âÿçèðîâ. Ìöíÿââÿð îëìàã – èøûãëàíìàã,
íóðëàíìàã. Äÿìáÿäÿì øÿìè-úÿìàëûíäàí
ìöíÿââÿð îëìàñà; Åé ýþçöì íóðè, ýÿðÿêìÿç
äèäåéè-ðþâøÿí ìàíà. Ôöçóëè. Ìöíÿââÿð îë-
ñóí àëÿìëÿð; Ýþðöíñöí ìàùòàá, îõãàé!
Àøûã Ñàëåù.
423
ÌÖÍÀÑÈÁÙÀË
ÌÖÍßÂÂßÐ
ÌÖÍÙßÑÈÐ
ñèô. [ÿð.] êþùí. êëàñ. Éàëíûç áèð
øÿõñ âÿ éà øåéÿ ùÿñð åäèëÿí, ìÿõñóñ îëàí.
Ùÿããà êè, ùÿìèí âöúóä áèðäèð; Áèð çàòÿ âöúóä
ìöíùÿñèðäèð. Ôöçóëè. Áèðèíúè ýåúÿ ñþùáÿò Òåëëè-
íèí ÿðè Èñëàìëà îëàí ÿëàãÿñèíÿ ìöíùÿñèð åäèë-
ìèøäè. Ñ.Ùöñåéí.
ÌÖÍÊÈÐ
ñèô. [ÿð.] 1. êþùí. Äàíàí, èíêàð
åäÿí, åòèðàô åòìÿéÿí, ãÿáóë åòìÿéÿí; Àëëàùû
èíêàð åäÿí, äèíñèç, êàôèð. [Äèâàíáÿéè:] Ìÿí
áåëÿ ìöíêèð àäàì ýþðìÿìèøÿì. Ì.Ô.Àõóíä-
çàäÿ.
Ìöíêèð îëìàã – Àëëàùûí âàðëûüûíû
èíêàð åòìÿê, Àëëàùû äàíìàã. Êÿðÿìèí þìðöíö
ñÿí âåðäèí çàéà; Ìöíêèð îëäóí, öç òóòìàäûí
õóäàéà. “ßñëè âÿ Êÿðÿì”.
2. Èñëàì äèíèíÿ ýþðÿ ýóéà þëöëÿðè ãÿáèðäÿ
ñîðüó-ñóàëà òóòàí èêè ìÿëÿêäÿí áèðè (äèýÿðè:
íÿêèð).
ÌÖÍÑÈÔ
ñèô. [ÿð.] Ìöáàùèñÿëè áèð ìÿñÿ-
ëÿíè âÿ éà èøè ùÿëë åòìÿêäÿ âàñèòÿ÷è îëàí øÿõñ.
Áèçèì àðàìûçäà ìöíñèô òàïûëñûí; Àíä è÷ìèøÿì,
áó ýöí äþéöø îëìàñûí! “Êîðîüëó”. Ìöíñèô
ùàããà ùàãã, áàòèëÿ áàòèë ñþéëÿñÿéäè; ßëáÿòòÿ êè,
íàùàã ñþéëÿéÿí øÿõñ óòàíàðäû. Ì.ß.Ñàáèð.
Ùÿìèøÿéåâ ìöíñèô ðîëóíó äÿðùàë ýþòöðäö.
Á.Áàéðàìîâ.
Ìöíñèô îëìàã – ùÿð èêè òÿ-
ðÿôèí ìöáàùèñÿëè ìÿñÿëÿñèíè ùÿëë åòìÿê ö÷öí
âàñèòÿ÷è îëìàã, ìèéàí÷ûëûã åòìÿê, àðà÷ûëûã åò- Dostları ilə paylaş: |