Toshkent davlat sharqshunoslik instituti

Yaponiya va AQShning budjet kamchiliklari 
Yaponiya
 
AQS
H 

---

19 
AQShda ishlab chiqarilayotgan dasturli birinchi avlod robotlarining 
umumiy qimmati 1977 yilda 33 million dollarni, 1985 yilda esa 370 million 
dollarni tashkil etgan.
AQShda sanoat robotlarining uch xil ko'rinishi seriyali ishlab 
chiqarilmoqda:
— tik oyoqda turib ishlaydigan odamni almashtira oladigan robot (ish zonasi 
10 m3 va undan katta);
- o'tirib ishlaydigan odamni almashtira oladigan robot (ish zonasi 1 — 1,2m3);
- eng aniq yig'uv va o'lchov operatsiyalarini bajaradigan robot (ish zonasi 0,01—
0,1m3).
Shvetsiyada hammasi bo'lib sanoat robotlarini ishlab chiqarish bilan
sakkizta firma band bo'lib, 900 taga yaqin sanoat robotlari ishlab chiqarildi, 
ularning 300 ta dan ortig'i Shvetsiya zavodlarida ishlatilmoqda. Shvetsiya bir 
million aholi jon boshiga to'g'ri keladigan robotlar soni bo'yicha birinchi o'rinda 
turadi. Bu ko'rsatkich Yaponiyada 19ga, AQShda 7 ga tengdir. 1980 yil ning
oxirida Frantsiyada 500 ga yaqin, Italiyada 400 dan ortiq, Angliyada 371 ta, 
Yaponiyada esa 1133 ta sanoat roboti ekspluatatsiya kilingan.
Ishlab chiqarishda yangi texnika va texnologiyalar qo'llanmokda. AQSh, 
Yaponiya va G'arbiy Evropaning boshqa mamlakatlari korxonalarida robotlar
odamlar o'rnini egallamokda. Odamlarchi? Ko'pchilik xollarda ishsizlik namoyon 
bo'lmoqda. Ilmiy texnika taraqqiyoti mehnatga layoqatli aholining AQShda 8,5 
foizi va G'arbiy Evropada 11 foizini boshqa ishga o'tishiga sabab bo'lmoqda. 
Sotsiologlar nuqtaiy nazaricha, avtomatlashtirish oqibatida sodir bo'layotgan 
ishsizlik muammosini ham xal etish kerak. Keyingi vaqtlarda g'arb matbuotida 
ilmiy texnika taraqqiyotining ijtimoiy oqibatlari bilan kurashishning yangi yo'li 
zo'r berib qidirilmoqda. Sanoatda yo'q qilinayotgan ishchi o'rinlariga maishiy 
xizmat ko'rsatish soxasida joylar tayyorlanayapti.

---

20 
Yaponiya sanoat kompaniyalari korandalikni qo'llab kelmoqdalar. Ya'ni, 
ikkinchi darajali ishchilardan vaqtinchalik ishlarda foydalanmoqdalar.