Шүбһә доғуран суаллар

Sual 104: Kərbəlada qara qulam olmuşdurmu? 
Cavab: Bəli, Kərbəlada “Cun” adlı qara qulam olmuşdur. 
Cunu həzrət Əli (ə) alıb, Əbuzərə bağışlamışdı. Əbuzər Rəbəzə 
sürgünündə vəfat etdikdən sonra Cun həzrət Əlinin yanına qayıdıb 
Həsən və Hüseynə xidmət etmişdir. 
Kərbəlada Aşura günü imamın məzlumiyyətin görən Cun 
onun yanına gəlib, döyüşə getmək üçün icazə istəmişdir. İmam (ə) 
ona belə cavab vermişdir: “Mən sənə icazə verirəm ki, geri 
qayıdasan. Çünki sən vuruşmaq üçün yox, bizim rahatlığımızı 
tə`min etmək üçün bizə qoşulmusan...” 
Cun həzrətin ayaqlarına düşüb dedi: “Ey Peyğəmbər oğlu, 
necə ola bilər ki, rahatlıq vaxtı sizinlə olub, çətinlik vaxtı sizi tərk 
edəm?! And olsun Allaha, qara qanım sizin qanınıza qarışanacan 
sizdən ayrılmaram.” Nəhayət o, imamdan icazə alıb döyüş 
meydanına getdi və şücaətlə döyüşüb şəhid oldu. 
İmamın (ə) köməkçiləri üçün ən ləzzətli hal imamın 
simasında seyr edərək ölmək idi. Həzrət can üstündə olan qulamın 
yanında oturub belə dua etdi: “Pərvərdigara, onun çöhrəsini ağ, 
qoxusunu xoş et, onu yaxşılarla məşhur buyur, onunla Peyğəmbər 
və ailəsi arasında yaxınlıq qərar ver.”
180
Kərbəlada digər bir qulamın olduğu da bildirilir. Bu qulam 
“türk” qulam kimi xatırlanır. Türk qulam döyüşərək şəhadətə 
yetmiş və İmam ona oğlu Əli Əkbər qədər vaysınmışdır. Üzünü 
qulamın üzünə qoyub, ona dua etmişdir. 
Sual 105: Əgər gülüş hər dərdin dərmanıdırsa, nə üçün 
ağlamalıyıq? 
Cavab: Təəssüf ki, çoxları gördüyünü həqiqət kimi qəbul 
edir. Amma hər hansı dini mərasimə baxmaqla İslam haqqında 
qərara gəlmək olmaz. Bu gün bir çox müsəlmanlar hətta dini 
bayramlarda, imamların təvəllüd günündə qəmli şe`rlər oxuyub 
ağlayırlar. Bu qəbil adamlar elə düşünürlər ki, dini mərasimin əsas 
vəzifəsi xalqı ağlatmaqdır. Amma bayram tədbirini əzadarlığa 
180
“Biharül-ənvar”, c. 45, s. 32. 

---

84 
çevirmək yanlış addımdır və heç bir mənbəyə əsaslanmır. 
Qəmlənmək və ağlamaq insanın fitri ehtiyacı olsa da, İslam orta 
dindir və heç bir işdə ifratı bəyənmir. İslamda sevincin qəmdən, 
qəmin sevincdən xüsusi bir üstünlüyü yoxdur. Sevincin sevinc, 
qəmin qəm yeri var; insana ali hədəflərə çatmaqda yardımçı olan 
sevinc və qəm bəyənilmiş, təkamülə mane olan sevinc və qəm 
pislənilmişdir. Əsassız və cahilanə gülüş pisləndiyi kimi, əsassız 
göz yaşları da bəyənilmir. Mə`nasız gülüş İslamda cahillik əlaməti 
sayılır.
181
Göz yaşları isə xüsusi şəraitdə faydalı sayılır. Həzrət Əli 
(ə) buyurur: “Allah qorxusundan ağlayış ilahi mərhəmətin 
açarıdır.”
182