Azərbaycan respublikasi kənd təSƏRRÜfati naziRLİYİ aqrar elm və İnformasiya məSLƏHƏt məRKƏZİ



Yüklə 9,32 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə216/352
tarix18.07.2023
ölçüsü9,32 Mb.
#136793
1   ...   212   213   214   215   216   217   218   219   ...   352
 
 
 
 
 
Cədvəl 1. 


333 
Quba-Xaçmaz bölgəsində makro (P, PK və NPK) və mikro (Zn, Cu və B) 
gübrələrinin tətbiq müddət və dozalarının alma bitkisinin mineral qidalanma 
nöqsanlıqlarına təsiri 
 
Təcrübə 
variantları
Tətbiq 
müddəti 
Işçi 
məhlulun 
qatılığı, 
%-lə 
Funksional nöqsanlığın inkişf göstəriciləri, 
balla 
Xəstəlik 
simptomları 
itən 
ağacların 
miqdarı, %-
lə 
Tətbiqdən əvvəl 
sirayətlənmə 
Tətbiqdən sonra 
sirayətlənmə 
Ümumi 
çətirin 
Zoğların
Ümumi 
çətirin 
Zoğların








Dəstə (xırda) yarpaqlılıq 
N
120 
P
120
K
120
“Urojay” 
Torpağa (Fon) 
25.XI. 
Nəzarət 
(çiləmə 
aparılmır) 
2,57 
2,64 
1,21 
1,29 
2,43 
2,36 
1,0,7 
1,07 
10,0 
14,29 
Fon +SSP 
(kökdənkənar) 
25.IV 
19.V 
6.VI 
2-3 
2,50 
2,63 
1,50 
1,88 
2,31 
2,06 
1,30 
1,19 
12,5 
12,5 
Fon +SSP+ 
K
2
SO

(kökdənkənar) 
25.IV. 
19.V. 
6.VI. 
2-3 
1-1,5 
2,43 
2,57 
1,86 
2,21 
1,86 
1,50 
1,21 
1,14 
14,29 
14,29 
Fon + Nitrofoska 
(kökdənkənar) 
25.V. 
2.VI. 
17.VI 
0,15-0,2 
2-3 
1-1,5 
2,07 
1,36 
1,71 
1,14 
1,14 
0,79 
0,79 
0,50 
14,29 
14,29 
Fon + Sink 
Sniper (Zn SO

kökdənkənar) 
25.III. 
8.VI. 
23.VI 

0,2 
(1,5+1,5) 
2,44 
1,03 
1,72 
0,66 
0,11 
0,0 
0,11 
0,0 
88,9 
100 
Fon + Zn SO


Cu SO

+H
3
BO
3
Tuber Mix 
(kökdənkənar) 
25.IV 
8.VI 
23.VI 
0,2 
0,05 
0,1-0,15 
2,44 
2,43 
1,81 
1,81 
0,50 
0,56 
0,44 
0,38 
37,5 
50,0 
Fon + Magic 
Sink +Duetto 
Bor –on + 
Nonokupper 
-torpağa 
25.XI.

2,0 
1,72 
1,0 
0,72 
1,83 
1,17 
0,83 
0,44 
11,1 
33,3 
II Budaq və ya zoğ quruması 
N
120 
P
120
K
120
“Urojay” (Fon) 
torpağa
25.XI.2012 
Nəzarət 
(çiləmə 
aparılmır) 
1,58 
1,92 
1,0 
1,08 
1,17 
142 
0,58 
0,75 
16,7 
16,7 
Fon +SSP 
(kökdənkənar) 
25.IV 
19.V. 
6.VI 
2-3 
1,86 
1,93 
1,07 
1,36 
1,64 
2,0 
1,0 
1,43 
14,29 
14,29 
Fon +SSP+ 
K
2
SO

(kökdənkənar) 
25.IV 
19.V 
6.VI 
2-3 
1-1,5 
1,88 
1,69 
1,38 
1,19 
1,31 
0,81 
0,75 
0,56 
25,0 
25,0 
Fon + Nitrofoska 
(kökdənkənar) 
25.V 
02.VI 
17.VI 
0,15-0,2 
2-3 
1-1,5 
1,79 
1,0 
1,64 
0,86 
1,14 
0,57 
0,86 
0,43 
28,6 
28,6 
Fon + La Copper 
(kökdənkənar) 
25.III 
08.VI 
23.VI 

0,05 
(1,2+1,2) 
2,21 
1,5 
1,71 
1,0 
0,14 
0,14 
0,07 
0,07 
85,71 
85,71 
Fon + Cu SO


Zn SO

+H
3
BO
3
Tuber Mix 
(kökdənkənar) 
25.IV 
08.VI 
23.VI 
0,05 
0,2 
0,1-0,15 
1,75 
1,0 
1,42 
0,83 
0,67 
0,42 
0,33 
0,33 
66,67 
66,67 
Fon + Magic 
Sink +Duetto 
Bor–on + 
25.XI. 

1,93 
1,5 
1,79 
1,21 
1,57 
0,93 
1,50 
0,79 
28,57 
28,57 


334 
Nanocopper -
torpağa 
III Boy nöqtələrinin ölməsi və ya yarpaqlarının kütləvi tökülməsi 
N
120 
P
120
K
120
“Urojay” (Fon) 
torpağa
25.XI. 
Nəzarət
(çiləməm 
aparılmır) 
1,79 
1,71 
1,36 
1,36 
1,64 
1,64 
1,07 
1,21 
14,29 
14,29 
Fon +SSP 
(kökdənkənar) 
25.IV 
19.V. 
6.VI 
2-3 
1,71 
1,28 
1,57 
1,14 
1,43 
1,0 
1,29 
0,79 
14,29 
14,29 
Fon +SSP+ 
K
2
SO

(kökdənkənar) 
25.IV 
19.V 
6.VI 
2-3 
1-1,5 
1,44 
1,19 
1,06 
0,69 
0,81 
0,69 
0,56 
0,44 
25,0 
25,0 








Fon + Nitrofoska 
(kökdənkənar) 
25.V 
02.VI 
17.VI 
0,15-0,2 
2-3 
1-1,5 
1,5 
1,13 
1,31 
0,81 
0,88 
0,56 
0,75 
0,38 
25,0 
25 
Fon + Sniper 
Bor-on 
(kökdənkənar) 
25.III 
08.VI 
23.VI 
1,1,5 
0,1-0,15 
1,64 
1,29 
1,36 
1,0 
0,29 
0,07 
0,14 
0,07 
71,43 
85,71 
Fon + Zn SO


Cu SO

+H
3
BO
3
Tuber Mix 
(kökdənkənar) 
25.IV 
08.VI 
23.VI 
0,0,15 
0,05 
0,2 
1,21 
0,86 
0,86 
0,79 
0,43 
0,29 
0,36 
0,21 
71,43 
71,43 
Fon + Magic 
Sink +Duetto Bor 
–on + 
Nanocopper –
torpağa 
25.XI. 

1,88 
1,5 
1,63 
1,31 
1,56 
1,06 
1,38 
0,94 
25,0 
25,0 
● Kəsrin surətində Qolden Delişes sortunun, kəsrin məxrəcində Conatan 
sortunun göstəriciləri verilmişdir. 
Torpağa və kökdənkənar ağacların yaşıl çətiri üzərinə tətbiq olunan gübrələrin 
norma, tətbiq müddəti və işçi məhlulun qatılığı, eləcə də təcrübə sxemi 1. saylı 
cədvəldə verilmişlər. Tədqiqat uçotu araşdırmalarının aparılması məqsədi ilə üç 
bağ mikrosahəciyi seçilmiş və onların hər birində dörd təkrar üzrə funksional 
xəstəlik əlamətləri 1,5-2 ball həcmində aşkarlanan 7-8 sayda Qolden Delişes və 
Conatan ağaclarında gübrə tətbiqindən əvvəl və sonra olmaqla ümumi çətirin, 
eləcə də çətirin dörd tərəfindən olan onadək zoğların funksional nöqsanlıqlarının 
inkişaf göstəriciləri ball şkalası üzrə qiymətləndirilmişlər. Eyni zamanda makro və 
mikro gübrələrin bir dəfə torpağa, həmçinin də vegetasiya dövrü ərzində 
kökdənkənar yemləmə şəklində üç – altı dəfə alma ağacı çətiri üzərinə tətbiqlərinin 
təsiri ilə mikrobağ sahəsindəki xəstəlik əlamətləri itən ağacların miqdarları 
müəyyənləşdirilmişdir. 
Tədqiqat araşdırmalarımızdan aydın olmuşdur ki, bütün hallarda sink, mis və 
bor mikrogübrələrinin kökdənkənar tətbiqi müvafiq olaraq dəstə (xırda) yarpaqlar, 
budaq və ya zoğ quruması, boy nöqtələrinin ölməsi yaxud da çətirin yuxarı hissəsi 
yarpaqlarının vaxtsız kütləvi tökülməsi funksional xəstəliklərinin sirayətlənmə 
səviyyələrini aşağı salmış və nəzarət variantına nisbətən nöqsanlıq əlamətləri itib, 
sağalan ağacların miqdarını müvafiq olaraq 90%, 69% və 71,4% təşkil etmişlər.
Mikrogübrələrin torpağa tətbiqi variantları isə funksional xəstəliklərin 
siraəyətlənmə intensivliyinin azalmasına çoxda kəskin təsir etməməklə, bağ 


335 
mikrosahəciklərindəki ağaclarda nöqsanlıq simptomlarının itib sağalan ağacların 
miqdarı müvafiq olaraq 11,1...33,3%, 28,57% və 25% olmalarına gətirib 
çıxarmışdır. Fosfor makrogübrəsinin yaşıl çətir üzərinə tətbiqinin funksional 
xəstəliklərin sirayətlənmə səviyyəsinə təsirində çoxda böyük fərq ortaya 
çıxarmasada, xəstəlik əlamətlərinin aşkarlanmalarında müəyyən artıma səbəb 
olduğu müşahidə edilmişdir (12,5% və 14,29%). Fosfor və kalium, eləcə də azot, 
fosfor və kalium makrogübrələrinin birlikdə kökdənkənar yemləmələri isə 
tətbiqlərindən sonra sirayətlənmə səviyyəsini cuzi fərqlə azaltmaqla, xəstəlik 
simptomları itib sağalan ağacların nəzarətə nisbətən artımı 4,29% və 10,7% 
olmuşdur. 
Ən yüksək miqdar xəstəlik simptomları itib sağalan (37,5...100%), eləcə də 
ağacların ümumi vəziyyətini yaxşılaşdırıb, meyvə məhsulunun keyfiyyət 
göstəricilərini daha da yaxşılaşdıran variantlar isə erkən yazda (25.III.) bir dəfə 
yatmış tumurcuq üzərinə 3% -li (Magic Sink) Zn SO
4
,2% (La Copper) Cu SO
4
və 
1-1,5%-li bor (Sniper Bor-on) turşusunun suda məhlulunun və vegetasiya dövrü 
ərzində iki dəfə (08.VI. və 23.VI.) 0,2% sink sulfat, mis sulfat, bor turşusundan və 
s. qarışığı olan Tuber Mix (B: 4+Cu: 1 +Mn: 11,5+Mo: 0,3 +Zn: 8,5 +N: 5,0) 1 
kq/1 ton su normasının çilənməsindən əldə olunmuşdur.
Makro və mikrogübrələrin torpağa verilməsi, az və ya çox həcmdə funksional 
xəstəlikləri aradan qaldırmaqla yanaşı onların tətbiqinin təsiri ilə alma ağaclarının 
illik boy artımı və yarpaqlanma dərəcəsi və s. kimi biometrik ölçüləri də 
nəzərəçarpan dərəcədə yaxşılaşdırmişlar. Sink Sniper (25% Zn), Duetto Borun
(11,0% B) və Nanocopper (7% Cu) mikrogübrələrinin 4 kq/ha normalarının 
torpağa tətbiqi ilə Qolden Delişes və Conatan sortu ağaclarının funksional 
xəstəliklərinin azaldılıb, müalicə tapan ağaclarının miqdarları dəstə (xırda) 
yarpaqlıqda 11,1% və 33,3%, budaq və ya zoğ qurumasında, eləcə də boy 
nöqtələrinin ölməsi və ya çətirin yuxarı hissəsinin yarpaqlarının vaxtsız 
tökülməsində isə 25% həcmində olmuşlar.
 
Beləliklə, Quba-Xaçmaz bölgəsi şəraitində alma bitkisinin mikroqida 
nöqsanlığı əleyhinə makro və mikrogübrələrin tətbiqi ilə dəstə (xırda) yarpaqlıq, 
budaq və ya zoğ quruması, eləcə də boy nöqtələrinin nekrozlaşıb ölməsi və ya 
çətirin yuxarı hissəsinin yarpaqlarının vaxtsız kütləvi tökülmələri funksional 
xəstəliklərinin inkişaf səviyyəsi aşağı salınmaqla nöqsanlıq əlamətləri itib sağalan 
ağacların miqdarları orta hesabla 90%, 69%, 71,4% artmışdır. 
Mikrogübrələrin xelat (EDTA) və polykarbaksil asit (LPCA) xelat 
formalarının tətbiqi daha çox təsirli olması ilə fərqlənmişdir. 

Yüklə 9,32 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   212   213   214   215   216   217   218   219   ...   352




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin