Cədvəl 1
Tərtər BTS-də becərilən sort və sortnümunələrin təsərrüfat əhəmiyyətli
göstəriciləri
Nümunənin adı
1000 dənin kütləsi,q
Şüşəvarilik, %
2013 2014
2015
2013 2014
2015
N8 TT09714\7Lütess.
47.8
43.4
36,0
41
90
99
N20 Aran
45.4
41.2
37,2
31
55
91
N31 Murov 2
43.0
42.2
41,6
53
72
89
N32E04002/13Lüt.kol/pme/3/7c//CNO/c
7217xCal/4/cleo/5/cllf/bez
42.8
41.2
33,6
31
91
95
N42 AB 03661/1Əzəm.95 x Qiy.2/17
47.4
37.0
37,2
48
71
56
N43 -10 SEG pop CAC/1-3
45.0
34.0
40,4
40
82
91
N45 STARSHİNA/SONMEZ/2
43.4
35.2
39,2
23
0
93
N46AB 03671/1 AU/3/MİNN/ (Turk x
Əz.95
43.2
38.4
36,0
76
96
99
Lakin kleykovinanın deformasiya əmsalının qiyməti genotipdən çox illərin
mühit amillərindən daha asılı olmuşdur. Yalnız bir sortnümunədə (N45
STARSHİNA/SONMEZ/2) bu göstərici iki il (84.2;83,4) eyni səviyyədə qalmışdır.
Cədvəl 2
Tərtər BTS-də becərilən yumşaq buğda sortlarının keyfiyyət göstəriciləri
Nümunənin adı
Kleykovina %
KDƏ
Sedimentasiya, ml
Zülal %
2013
2014
2015
2013
2014
2015
2013
2014
2015
2013
2014
2015
N8 TT09714\7Lütess.
28.0
28.8
30,0
114,0
112.8
81,4
22,5
18,0
22,5
12,6
11,9
13.6
N20 Aran
30.0
23.6
31,6
109.1
105.0
80,1
33,0
22,5
31,5
13,7
11,2
13.4
N31 Murov 2
32.0
32.0
33,6
113.2
108.5
89,5
37,5
25,5
28.5
12,7
14,0
15.2
N32E04002/13Lüt.kol/p
me/3/7c//CNO/c7217xCa
l/4/cleo/5/cllf/bez
36.0
32.8
29,6
116.1
109.0
85,2
48,0
27,0
39.0
12,3
13,2
14.0
N42 AB 03661/1
Əzəm.95 x Qiy.2/17
32.0
34.0
28,4
106.6
117.2
83,0
21,0
27,5
22.5
14,0
14,6
14.6
N43 -10 SEG pop
CAC/1-3
33.6
33.2
23,2
104.5
92.4
84,6
30.0
27,0
25.5
13,4
13,2
13.2
N45
STARSHİNA/SONMEZ/
2
32.0
32.0
28,8
102.3
84.2
83,4
54,0
51,0
36.0
12,8
14,0
14.0
N46 AB 03671/1
AU/3/MİNN/(Turk)x
Əzəmətli 95
31.2
32.0
31,6
97.8
115.5
87,7
21,0
30,0
21.0
14,2
13,6
13.6
Eyni zamanda tədqiq olunan sort və sortnümunələr içərisində Murov 2 sortu
ən yüksək zülala malikdir. Lakin bu sortun zülalının miqdarı illərdən asılı
olmuşdur. Zülalının miqdarını sabit saxlayanN42 AB 03661/1 Əzəm.95 x
Qiy.2/17; N43 -10 SEG pop CAC/1-3 sortnümunələri olmuşdur. Sedimentasiyanın
miqdarına görə yüksək olan və bu göstəricini nisbətən sabit saxlayan da N45
STARSHİNA/SONMEZ/2 sortnümunəsi olmuşdur. Ümumiyyətlə götürdükdə bu
346
sortnümunə tədqiq olunan nümunələr içərisində ən yüksək dən keyfiyyətinə
malikdir.
İllərdən asılı olaraq yumşaq buğda sort və sortnümunələrinin keyfiyyət
göstəricilərinin orta qiyməti əsasında qurulmuş dendroqramdan da görünür ki,
illərin amillərindən ən çox dəyişkən olan şüşəvarilik və kleykovinanın deformasiya
əmsalıdır.
Şəkil 1. Keyfiyyət göstəricilərinin orta qiymətlərinə əsasən qurulmuş dendroqram
Beləliklə, aparılan tədqiqat işindən məlum olur ki, dənin keyfiyyət
göstəricilərinin formalaşması əsaslı surətdə genotiplərin mühit amillərinə reaksiya
normasından asılıdır. Yəni öz yüksək dən keyfiyyəti əlamətini bir sıra
sortnümünələr saxladığı halda, digərləri bu adaptivlik qabiliyyətinə malik olmur və
nəticədə keyfiyyət göstəriciləri mühit amillərinin təsirinə asanlıqla məruz qalır.Bu
nöqteyi-nəzərdən dən keyfiyyətinə görə seleksiyada çeçmənin çoxillik nəticələrə
əsaslanaraq aparmaq vacib məsələlərdəndir.
Dostları ilə paylaş: |