2-Dünyagörüşü anlayışı, onun məzmunu, strukturu və tipləri

N.Kopernikin
heliosentrik nəzəriyyəsi idi. 
Alman astronomu İohann Kellerin üzərində geniş İntibah dövrünün görkəmli alimi, fizik və 
astronomu 
Qalileo Qaliley
təbiətin ekspermental-riyazi tədqiqat metodunun banisi olmuşdur. 
Leonado da Vinçi bu metodu ümumi şəkildə vermiş, Qaliley isə bu metodu hərtərəfli şərh etmiş 
və dünayanın mexanist şərtinin mühüm prinsiplərini formalaşdırmışdır. O, Ayda krateri (vulkan 
ağzı) və dağ silsiləsini aşkar etmiş, Yupiterin peyklərini görmüş, Günəşdə ləkəni və Ağ Yolu 
yaradan ulduzların saysız-hesabsız toplanmasını və s. görmüşdür. Bu kəşfi sayəsində Qaliley 
“Göyün Kolumbu” şöhrətini qazanmışdır. Qalileyin astronomiya sahəsindəki kəşfləri, ilk növbədə 
Yupiterin peyklərinin, Kopernikin heliosentrik nəzəriyəsinin doğruluğunun əyani subutu oldu; 
Ayda müşahidə etdiyi hadisələr və Günəşdə ləkə Brunonun planetlərin fiziki oxşarlığı haqqında 
ideasini təsdiq etdi. 

---

43 
Qaliley filosof olmamışdır, lakin onun elmi baxışlarının böyük nəticələri olmuşdur. O, aşağıdakı 
ideyanı irəli sürmüşdür: təbiətin kitabı bizim üçün bağlıdır, onu oxumağı bacarmaq üçün riyaziyyat 
lazımdır, çünki bu kitab riyaziyyat dilində yazılmışdır. 
Qalileyin rasionalizmində Yeni dövrün təbiətşünaslığı və onun fəlsəfi metodologiyası duyulur. 
Fəlsəfə tarixində Qalileyin fəxri yeri var, o, materialist dünyagörüşünün, xüsusilə, təbii elmi 
tədqiqat nöqteyi-nəzərdən formalaşmasına kömək etmişdir. 
İntibah dövrü fəlsəfi fikrinin xüsusiyyəti onun antisxolastik xarakter daşımasıdır. Qeyd etmək 
lazımdır ki, nəzərdən keçirdiyimiz dövrün bütün mərhələlərində sxolastika rəsmi fəlsəfə kimi hələ 
qalırdı və əksər universitetlərdə tədris olunurdu. Fəlsəfə isə humanistlər tərəfindən inkişaf 
etdirilirdi, lakin sxolastikadan fərqli olaraq, ilahiyyatın kənizi funksiyasını yerinə yetirmirdi. 
Fəlsəfənin teologiyadan ayrılması