A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 3,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
QARAGİLƏ
Musiqi şöbəsinin məsul redaktoru İmran bir əlində qələm sabahkı verilişlərin proqramını nəzərdən keçirirdi. Onun başı üstündə dayanmış Tahir izahat verirdi: –7.15-də opera musiqisi. – "Koroğlu", "Sevil", "Vətən". – Sabahkı proqramı o hazırlamışdı – 8.20-də rəqslər. 9.40-da aşıq musiqisi. 10.15-də simfonik saat. 11.00. Muğamat konserti. 12.50–də... 13.30–da... 17.15-də.... İmran diqqətlə qulaq asırdı. Onun heç bir etirazı yox idi. Proqram rəngarəng, maraqlı tərtib olunmuşdu. –20.30–da lirik mahnılar. "Küçələrə su səpmişəm", "Aman ovçu", "Bəxtəvər oldum" – Tahir susdu. İmran başını qaldırdı: –Yaxşı sonra? Tahir bir an duruxdu, sonra qətiyyətlə əlavə etdi: –Bir də Eldar Musayevin "Rəna" mahnısı. İmran təəccüblə ona baxdı. –Düzdür, İmran müəllim, – Tahir izah etməyə başladı, – bu mahnını bu gün vermişik, amma... –Nə amma? Tahir özü də bilmirdi "nə amma?". Amma o, İmrana necə başa salsın ki, mahnını bu gün ondan xəbərsiz veriblər, nahaq veriblər. Bu mahnı məhz sabah, özü də məhz 20.30-da getməlidir. Gənc bəstəkar Eldar Tahirin dostu idi. Amma məsələ bunda deyil. Rəna Eldarın nişanlısıdır, mahnı ona həsr olunub, amma məsələ bunda da deyil. Məsələ ondadır ki, sabah Rənanın ad günüdür. Tahir Eldara söz vermişdi: onlar Rənagilə girib paltolarını çıxaran dəqiqələrdə Eldar cibindən hədiyyəsini – cib radiocihazını çıxaracaq, Tahir də deyəcəkdi: Eldar, bir Bakını 245 tut. Eldar da Bakının dalğasını tutacaqdı və bu zaman, düz dəqiqəbədəqiqə diktor elan edəcəkdi: Eldar Musayev: "Rəna". Və məlahətli bir səs Eldarın adından Rənaya vurğun bir könlün eşq–məhəbbət təranəsini oxuyacaqdı. İmran dedi: –"Rəna" mahnısını çıxart, yerinə ayrı bir şey sal. Tahir dinmədi. Bütün bu səbəbləri izah etmək çox çətin olardı. –Bəlkə qalsın... bilirsiz... – deyə o zəif bir cəhd etdi. İmran quru bir tərzdə: –Yox, Tahir, – dedi, – mütləq dəyiş. Bilirsən ki, gündə eyni mahnıları vermək olmaz, – o ayağa qalxdı – Yaxşı, mən studiyaya gedirəm – qapıya çatarkən bir də Tahirə tərəf döndü – əvəzinə bir xalq mahnısı sal. "Gül oğlan", ya "Qaragilə". –Yaxşı.
Tahirin ovqatı təlx olmuşdu. O, Eldara nə deyəcəyi və Rənaya nə sürpriz hazırlayacaqları haqqında düşünürdü.
Kazım Təbriz yaxınlığındakı Hacı Yəhya çayxanasında bir küncdə oturub düşünürdü: hansı yaxşıdır – sıldırım qayadan uçuruma atılmaq, ya baş gicəlləndirən sürətlə gündə belədən- belə gedən Amerika hərbi maşınlarının altına tullanmaq? Onun qərarı qəti idi. Kazımın 37 yaşı vardı. Ömrünün on dörd ilini məhbəsdə keçirmişdi. On dörd il idi ki, o ulduzları, günəşi, istini, sazağı mil-mil barmaqlıqlar arasından görmüş, duymuşdu. On dörd il idi ki, o, anasının, Mihinin, dostlarının taleyindən, otların iyindən, quşların səsindən, cahan hadisələrindən, Savalandan əsən sərin mehdən – insanlardan, dünyadan xəbərsizdi. On dörd il idi ki, o haqqa, ədalətə inamını, xoşbəxt gələcəyə inamını qırıb sınıq güzgü kimi atmışdı. Ömrünün on dörd ilini Kazım məhbəsdə çürütmüşdü. İndi o azad idi. Neçə gün idi məhbəsdən buraxılmışdı. 246 Ümidsizliyin sal divarına dirənmiş adam belə özünə bir baba yolu qoyur. Kazım məhbəsdə ümid güzgüsünü sındırıb atarkən bir parçasını saxlamışdı. Bu parçada onun son pənahı, son sığnağı, ömrünün yeganə və axırıncı xilas cığırı – baba yolu əks olunmaqdaydı. "Bəlkə, anam hələ yaşayır? Bəlkə, Mihin diridir? Bəlkə, dostlardan sağ qalanı var?". Səhərsiz məhbəs gecələrinin on dörd illik qaranlığında heç kəsin maraqlanmadığı, heç kəsin soruşmadığı Kazım bu nigaran fərziyyələrlə yaşamışdı. Bir nəfər, heç olmasa bircə nəfər onu yada salmalı idi. Bir cüt göz ana gözləri, dost gözləri, ya da Mihinin qara gözləri onun yolunu çəkməliydi. Yoxsa hər şey mənasızlaşardı. Gərək o kiməsə, bir nəfərə, bircə nəfərə lazım olaydı. Lakin bu puç bir ümid idi. Anası altı il bundan qabaq ölmüşdü. Qardaşlarından biri itkin düşmüş, o biri asılmışdı. Dostlar... Uzun məhbəs illəri ərzində o dostları tez–tez yada salırdı. Qurban, Hüseyn, Əyyub... "Bizə dost demək olarmı? Hüseynlə bir böyümüş, Qurbanla, Əyyubla bir oxumuşuq. Lakin yollarımız çox tez ayrıldı. Uşaqlıq, ilk gənçlik dövrü qurtaranda, yol seçmək məqamı gələndə biz ayrı–ayrı səmtlərə getdik... Daha doğrusu, onlar getdi. Mən getmədim. Öz yerimdə durdum. O vaxt mənə elə gəlirdi ki, ən doğru yol heç bir yol seçməmək, heç bir səmtə getməməkdir. Bir yerdə durub dayandığın yeri seyr etmək, dərk etmək, dərindən öyrənmək, sevmək. Günəşə baxmaq. Məgər günəşə baxmaqçün harasa getmək lazımdır. Günəş hər yerdən görünür. (Doğrudur günəş hər yerdən görünür, lakin bəzən ona dəmir barmaqlıqlar arasından baxmalı olursan – bu həqiqəti Kazım sonralar başa düşdü).
Məgər ayın, ulduzların, bahar yağışının gözəlliyini duymaqçün mütləq bir yol seçmək, baş alıb harasa getmək, bu uzun səfərdə yüz işgəncəyə, əzaba dözmək lazım idi... Əyyub mənim müddəalarıma cavab verirdi ki, aya, ulduza, yağışa, küləyə, günəşə öz dilində ay, ulduz, yağış, külək, günəş
247 demək haqqıyçün, ömrü boyu bellərini büküb qara torpaqdan başqa heç bir şey görməyən insanların başını qaldırıb günəşə, aya, ulduza baxa bilmələriyçün mübarizə etmək lazımdır. Qurban, Hüseyn, Əyyub mübarizə yolunu seçdilər. Bu yol Qurbanı və Hüseyni dar ağacına gətirdi, Əyyub isə... On dörd il idi ki, Kazım Əyyubun aqibətindən xəbərsizdi. Ümid güzgüsünün hifz olunmuş parçasında o, tez-tez Əyyubun əksini görürdü. Bəli, Əyyub sağ qalmışdı. Amansız qisasın cəllad əli ona dəyməmişdi. Kazım məhbəsdən çıxandan sonra Əyyubun yaşadığı balaca daxmaya getdi, ona mərkəzi xiyabanda ikimərtəbəli evi nişan verdilər. Mübarizə yolunun çoxlu kəsələri var. Bu kəsələrə düşüb geriyə də qayıtmaq, başqa yollara gedib çıxmaq da mümkündür. Əyyub indi fars dilində ruznamə buraxır. Günəş əvəzinə "şəms", yağış əvəzinə "baran" yazır və isbat eləməyə çalışır ki, gec-tez hamı belə deyəcək. Kazım ikimərtəbəli evin qapısından içəri girdi. Əyyub əvvəl onu tanımadı, sonra tanıdı, sevindi, sonra pərtləşdi, nədənsə pörtdü. Kazım da sıxılırdı. Çünki danışmağa söz tapmırdılar. Bu ağır sükuta son qoymaqçün Əyyub ailəsindən danışmağa başladı. Onun iki uşağı vardı. Arvadı Şəmsiyyə xanım fars idi, özü də yüksək rütbəli Tehran məmurlarından birinin qızı idi. Əyyubun gənclik büdrəmələrindən sonra onun taleyi üçün bu nigahın əhəmiyyəti çox böyük idi. Xoşbəxtlikdən Şəmsiyyə xanım məhdud milli hisslərdən çox yüksəkdə dururdu. Onun üçün azəri və fars anlayışları yox idi və məhz buna görə də o, uşaqlarını fars dilində tərbiyələndirirdi. Əyyub Kazımı çöl qapısına qədər ötürdü. Həyətdə iki bağban əyilib qan-tər içində yer qazırdılar. Əyyub onlara göstərişlər verdi. Kazım düşündü: görəsən başlarını qaldırıb günəşə baxmağa bunların macalı olurmu?
248 –Ərbab nə buyuracaq? Xidmətçi Kazıma yanaşmışdı. Kazım: –Çay gətir, – dedi. –Baş üstə, – xidmətçi getdi. Kazım yenə ağır fikirlərə qərq oldu. Əyyubgilə bir həftə bundan qabaq getmişdi. Məhbəsdən çıxdığı bir aya yaxındı. Bəs o nəyi gözləyir, axı nəyi gözləyirdi? Məhbəsdən çıxdıqda o sanki özgə bir zamana, yad bir ölkəyə düşmüşdü. O heç kəslə ünsiyyət bağlaya, ülfət tapa bilmirdi. Onun varlığı, heç kimə, heç nəyə gərək deyildi. Onun həyatının heç bir mənası, məqsədi yox idi? Bəs o niyə yubanırdı. İlk gənclik illərində nigaran, qorxunc, vahiməli bir meyl kimi keçən, məhbəs illərində get-gedə durulan, aydınlaşan, sabitləşən, azadlığa çıxdıqdan, bir ayda şahid olduğu bütün bu şeyləri gördükdən sonra qəti qərar halına gələn bu fikri – intihar fikrini həyata keçirməyi niyə yubandırır, bu gündən sabaha keçirir, tərəddüd edir, günü günə satırdı? O nə gözləyirdi, nə istəyirdi? O niyə yaşamaqdan, dirilikdən, həyatdan belə bərk-bərk yapışmışdı? Məqsədi nəydi? Mubarizə, azadlıq, ədalət. O heç vaxt belə yüksək məqsədlər haqqında düşünmürdü. Mihin sağ olsaydı Kazım hər səhər onun saçlarını öpər, öpə-öpə Mihini yuxudan oyadardı – tək elə bir buna görə yaşamağa dəyərdi. Fəqət Mihin də yox idi. –Bu da çay, buyurun, ərbab. Kazım qarşısındakı isti çaya baxırdı. Amma isti çay, bürkü çayxana, Əyyubun ikimərtəbəli evi, on dörd illik məhbəs gecəsi, pəncərədən görünən on dörd gecəlik ay, gündə belədən- belə gedən Amerika maşınları, sıldırım qaya, intihar qərarı – hər şey, hər şey harasa dala çəkilmiş, dumanlanmış, itmişdi. Kazım Mihini düşünürdü. Qısa sürən xoşbəxt günlərini düşünürdü. ...O zaman Kazım siyasətdən uzaq bir tələbə idi. Alman fəlsəfəsi, rus, fransız romanı, italyan incəsənəti, Şərq musiqisi,
249 bir də qəlb munisləri – Nizami, Hafiz, Füzuli... Kitablar, albomlar, vallar... Kazımın aləmi, Kazımın varlığı bu idi. Dostlar onu siyasətə cəlb etmək istəyirdilər. O, Xəyyamın bir rübaisini misal gətirərək boyun qaçırırdı. Dostlar ona milli istiqlaliyyətdən danışırdılar. O cavab verirdi: Milli hiss məhəlli hissdən nə qədər yüksəksə, ümumbəşəri hiss də milli hisdən o qədər yüksəkdir. Və əlavə edirdi – Göte bunu hələ XIX əsrdə deyib. İndi isə XX əsrdir. XX əsrdə millətlər yoxdur. XXI əsrdə isə dillər də olmayacaq. Mən nə azəriyəm, nə fars, nə ingilis, nə çinli. Mən bəşər oğluyam. Mən Füzulini azəricə oxuyuram, amma o mənimlə könlün dilində, tərcüməyə ehtiyacı olmayan bir dildə – Hafizin, Petrarkanın, Heynenin dilində danışır". Kazım indi bu fikirləri xatırlayıb gülümsündü və sonra onu istintaq edən sərhəngi xatırladı. "İranda bir millət var – fars milləti, bir dil var – fars dili". – Sərhəng onunla nə Götedən söhbət eləyirdi, nə də Xəyyamdan. O harın bir qüvvətin dilində danışırdı. Acı məhbəs xatirələri bataqlıq kimi onun fikrini çəkir, lakin Mihinin işıqlı surəti yenidən Kazımın yaddaşında alışır, bayraq kimi dalğalanır, onun xəyalının üzərinə xoş bir axşam təəssüfü çökərək uzaqlara aparırdı. "Axır ki, bir dəfə dostları tovlayıb onu yığıncağa apardılar. Təbrizdə yenicə açılmış Darülfünunun böyük salonunda toplanış vardı. Gənclər alovlu çıxışlar edirdi. Kazım sanki bütün bu sözləri birinci dəfə eşidirdi. Otaq mübahisələrinin tezisləri böyük salon dolusu bir izdihamı təlatümə gətirən çağırış, qüdrət olmuşdu. Kazımın başında bütün aləm qatışmışdı. Bir tərəfdən Şopenhauer və onun kədəri, bir tərəfdən Şah İsmayıl Xətai və onun Azəri dilində verdiyi fərmanlar. Yığıncaqdan sonra müsamirə oldu. Xanəndələr aşıqları, rəqqasələr xanəndələri əvəz edirdilər. Sonra səhnəyə Mihin qalxdı. O, xalq mahnısı oxudu.
250 Kazım Mihinə baxır, onun səsini eşidirdi və nədənsə ona elə gəlirdi ki, bahar çağı iydə ağaclarını iyləyir, iydə ətri duyur. Elə bil kimsə yüz illər boyu qoca Şərq şairlərinin yaratdıqları ən xəfif, ən kövrək məhəbbət beytlərini onun qəlbinə pıçıldayırdı. Müsamirədən sonra Qurban Kazımı Mihinlə tanış elədi... Onlar yuxulu Təbriz küçələriylə gedirdilər. Mihin zümzümə edirdi, iydə ağaclarının iyi gəlirdi. Onlar yağışa düşdülər. Mihin bir ağacın altında dayandı, ağacın yarpaqlarından, budaqlarından onun başına damcı-damcı su yağırdı. Kazım yağışın lap altında dayanıb Mihinə şer oxuyurdu: nə Petrarkadan, nə Hafizdən, Füzulidən oxuyurdu:
Bu həm bir qəm ki, el tənindən əfqan eyləmək olmaz. Nə müşkül dərd olursa, bulunur aləmdə dərmanı Nə müşkül dərd imiş eşqin ki, dərman eyləmək olmaz.
Yağış şiddətlənir, Kazım bu qəzəli oxuyur və başa düşürdü ki, Mihinə aşiq olmuşdur, bir də o həqiqəti dərk edirdi ki, Füzuli də, Petrarka da, Hafiz də könlün dilində yazmışlar. Lakin aşiq olanda italiyalı sevgilisinə Petrarkadan oxuyur, fars Hafizi yada salır, Kazım isə bu yağışlı axşam qədim Azərbaycan şəhərinin ağacları altında qaragözlü bir qıza Füzulinin ölümsüz beytlərini pıçıldayırdı. Mihinlə Kazım evləndilər. Kazımın qəlbini sarsıtmış Mihin, onun əqidəsini, siyasətdən gen gəzmək əqidəsini sarsıda bilməmişdi. Əksinə o, Mihinə təsir göstərməyə çalışırdı. "Mübarizəyə qarışma, istedadını, səsini, təbəssümünü siyasətə qurban vermə", – deyirdi. Daş qayaya rast gəlmişdi. Mihini qayəsindən döndərmək mümkün deyildi. O, tez-tez fədailər qarşısında çıxış edir, Təbriz radiosuyla inqilabi mahnılar oxuyurdu. ...Bir-birindən ağır səhnələr Kazımın gözləri qarşısında
251 canlandı. Aləm dağılırdı. Minlərlə insanın ümidi, fərəhi, əməyi Tehran sərbazlarının təpiyi altında yerlə yeksan olur, əzilirdi... Xaraba qalmış evlər, söndürülmüş ocaqlar, dərbədər olmuş ailələr... Kazım öz taleyindən arxayın idi – heç bir vaxt siyasətə qarışmamışdı, ona zaval yoxdu. O vicdan əzabı çəkirdi. Dostlar, qardaşlar, ən yaxşı adamlar qurban gedərkən kənarda qalmaq, öz başını girləmək, sakit yerdə daldalanmaq kişilikdən deyildi. Nə etməli, vaxtında onlara qoşulmadı, indi də onların taleyinə şərik çıxa bilməz. Kazım nə biləydi ki, bütün bunlara baxmayaraq on dörd il məhbəsdə yatmalı olacaq. O, düşünən, ziyalı, savadlı bir Azəri idi – deməli, şahənşah səltənətinin düşməniydi. Onun təqsiri – mübariz dostları idi. Onun günahı – arvadı Mihin idi. Səsini, təbəssümünü, istedadını inqilabın sərəncamına vermiş müğənni Mihin. Şah qoşunları Təbrizə soxulduqları gün aləm qatışmışdı. Kazım böyük müsibətlə evlərinə çata bildi. O, dəli kimi otağa atılıb Mihini soruşduqda qoca anası: – gəlməyib, – dedi, – görəsən harda qaldı – qarı əllərini göyə qaldırdı, – Allah sən özün xətadan saxla. Kazımın gümanı yalnız radio binasına idi. Lakin Radio mühasirə edilmişdi. O, binaya yaxın düşə bilmədi. İki saatdan sonra Kazımı da apardılar. Məhbəsə çatan qırıq məlumatlardan aydın olurdu ki, mübarizlərin çoxu son gülləyə qədər vuruşmuş, son gülləni öz gicgahına sıxmışlar. Lakin ələ keçənlər də olub. Kazım ələ keçmiş qadınlarla əsgərlərin vəhşi rəftarından çox şey eşitmişdi, çox şey bilirdi. Mihin haqqında, mühasirə olunmuş radio binası haqqında düşünərkən o həmişə Mihini həlak olmuş bilmək istəyirdi. Kazım xəyalən eşitdiyi fəryadlara – şərbazlar əlində çapalayan Mihinin fəryadlarına dözə bilmirdi. Bəzən o yuxuda Mihini görürdü. Kazım təhqir olunan, iztirab çəkən arvadının imdadına yuxuda belə çata bilmirdi. O, bu vahiməli yuxudan oyanır, dəhşət onu basırdı,
252 doğrudanmı, Mihin bu vəhşilərin əlindədir, min əzaba, işgəncəyə dözür. Yox, yox, – Kazım özünü sakit edirdi – "Mihin ölüb, rahatlanıb, dincəlib". Kazım Mihinin xəyali qəbrini gözləri önündə canlandırırdı. Bu onun təsəllisi idi. Kazım indi o məzar haqqında düşünürdü. Bu qəbir daşı tək Mihinin deyil, onun, Kazımın da ömrünün sonluğu, ömrünün axırıncı mənzili idi. Kazımın ümidi də, inamı, ömrünün mənası, məqsədi də məhz bu daşa dəyib çilik-çilik olmuşdu. Bu xəyali məzardan o yana yol yox idi. Kazım bunu bilirdi. Bəs ona nə qalırdı? Gec də olsa Kazım çox mətləbləri anlamışdı. O, xalqının qeyrətini yox, cəzasını çəkmişdi. O, məhbəsdən çıxdığı bu müddətdə dövlətin narahat, nigaran bir tələsikliklə apardığı farslaşdırma siyasətini görürdü, lakin Kazım bu siyasətə qarşı duranların iyini-sorağını belə eşitməmişdi. O bilirdi ki, təkbaşına mübarizə etmək ağılsızlıqdır. "Bəlkə, heç lazım da deyil" – deyə acı-acı sual edirdi. Tamam bədbinləşmişdi. Kazım ətrafdakı söhbətləri dinləmir, lakin ayrı-ayrı sözləri eşidirdi. "Günəş, çörək, yağış". Birdən Kazıma elə gəldi ki, bu sözləri yalnız bax bu adamlar, bir də o özü – Kazım işlədir, başa düşür. Bu çayxananın çölündə, bütün bu şəhərdə, bu ölkədə, bu dünyada heç kəs, heç kəs bu dildə danışmır. Beş dəqiqədən sonra bu adamlar gedəcək, Kazım bir də heç vaxt onlara rast gəlməyəcəkdi. Kazıma elə gəldi ki, ölməsə, bir az da çox yaşasa yer üzündə bu sözləri bilən, bu dili anlayan yeganə adam olacaq, o, bu aqibəti istəmirdi. Lakin o bu ehtimala qarşı mübarizə yollarına da bələd deyildi. İndi o, yalnız bircə şey istəyirdi: intihar etmək. Çayxana dolur, boşalır, kimsə gəlir, kimsə kedir... Künçdə oturub dərin fikirlərə dalmış, bayaqdan bəri yalnız bircə stəkan çay içib hərəkətsiz oturmuş adam heç kəsin diqqətini cəlb etmirdi... Kazım fikirlərindən ayrılıb adamlara,
253 onların hərəkətlərinə, danışıqlarına diqqət verməyə başladı. Sanki həyatının bu axırıncı anlarında o gördüyü son insanların hərəkətlərini, danışıqlarını – həyatın bir qəlpəsini özüylə ora, qaranlıq, mübhəm bir aləmə aparmaq istəyirdi. Qarşıdakı masanın arxasında oturan, kişilərdən biri xidmətçini çağırdı: –Gədə, – dedi, – o nəmənədir ora mindirmisiniz? –Radiodur, ərbab, ağa onu Amerika dükanından alıb. –Atan rəhmətlik, bə indi niyə lal Qulaməli kimi susub durub? –Ərbab, indi Tehran ingilis dili dərsi verir, odur ki, radionu qurmuruq. –Tehran olmasın, ayrı yer olsun, – kişi əyilib xidmətçinin qulağına nə isə pıçıldadı. Xidmətçi diksinib sıçradı. Xeyli həyəcanlı halda çayxana sahibinə yanaşdı. Nə isə ona dedi. Sonra çayxana sahibi qarşıdakı masaya tərəf gəldi. Kişiyə müraciətlə: –Əziz qonağımın bir sözü iki ola bilməz, – dedi. – Ağa nəyə qulaq asmaq istəyirsə qulaq asa bilər. Əziz qonağa canımı da qurban verərəm. –Qurbanın quzudan olsun. Mən dedim bir muğamata qulaq asaq, – kişi qeyri-müəyyən bir səmtə işarə etdi. – O tayda yaxşı xanəndələr var. İcazə versəniz... Kişi cavab gözləmədən ayağa qalxdı, radiocihaza tərəf addımladı. Çayxana sahibinin bənizi qaçmışdı, amma özünü o yerə qoymurdu. Kişiyə müraciətlə: –Ağa, – dedi – ancaq siyasət... –Arxayın ol, – kişi onun sözünü kəsdi. – Muğamata qulaq asaq. Mən onların saatlarını bilirəm. İndi muğamat verirlər. Segahın da ki, nə urusu, nə ingilisi, segah elə segahdır da... hə, elə ki, keçdi kommunist təbliğatına, o saat səsini batır. Ximdətçi Kazıma yaxınlaşdı: –Bəlkə, ərbab pulunu vermək istəyir. Kazım: –Yox, – dedi, – mən hələ oturacam. Bir çay da gətir. Kişi radioyla əlləşirdi. Qarışıq səslər gəlirdi – ərəbcə,
254 türkcə, ingiliscə, firəngcə – hər millətin öz səsi vardı. Birdən... çayxanaya iydə ağacının ətri doldu. Birdən çayxana yox oldu, adamlar yox oldu, ətrafa uzaq Təbriz axşamı çökdü. Yağış yağdı. Ortada tək bir ağac qaldı. Ağacdan şırıl-şırıl su damcıları tökülməyə başladı. Bu damcılar ağacın altında dayanmış qaragözlü qızın saçlarına gildir-gildir axırdı, Kazım qızdırmalı kimi yerindən sıçradı, radioya tərəf cumdu. O, sanki radiodan gələn səsi qurtum-qurtum içmək, udmaq istəyirdi. Radiodan mahnı eşidilirdi.
Kazım üzünü radio cihazının üstünə qoydu. Çayxana əvvəlki çayxana idi. Çayxana sahibi oturduğu yerdə qovrulurdu. Xidmətçi elə hey udqunurdu. Adamlar musiqi dinləyib feyziyab olurdular. Kazım sayıqlayırdı: Odur... odur. Mihin. Çayxana sahibi xidmətçiyə tərəf döndü: –Dəlidir? –Mən də elə güman edirəm, ağa. Bircə fincan çay içib, dörd saatdır oturub gözlərini zilləyib bir nöqtəyə. Çayxanadakılar təəccüblə ona baxırdılar. Hərə bir söz deyirdi. Radiodan isə nakam bir eşqin yanıqlı nəğməsi çağlayıb axırdı:
Bir ildir görməmişəm yarın boyunu, Qaragilə, yarın, boyunu. –Bir il? On dörd il, Mihin, düz on dörd il, – Kazım radioya pıçıldayırdı. – Sən sağsanmış, Mihin, sən yenə oxuyursan. Öz nəğmələrini oxuyursan, bizim nəğmələri. Oxuya bilirsən, oxumağa ixtiyarın var. Sən məni də unutmamısan, Mihin, həmi?
255
Nə gözəl xəlq eləyib yaradan səni, Qaragilə, yaradan səni.
Bu sözləri belə yanıqlı deyən dodaqlar onu – Kazımı, ilk eşqin yarasını unuda bilməzdi. O, bu mahnını da Kazım üçün oxuyurdu. Bəlkə də düz on dörd il idi ki, hər gün oxuyurdu. Kazım sağdırsa eşidəcək ümidiylə oxuyurdu.
Bu on dörd ildə onun səbri kəsilməmişdi, o hər gün oxuyur, oxuyurdu.
Vəsiqəsiz, vizasız radio dalğaların diliylə intizarlı Mihin sərhədsiz fəzalardan itkin sevgilisini haraylayırdı, təsəlli axtarır, təsəlli verirdi... Bədbin olma, kimsəsizləşmə, Kazım. Bax eşidirsənmi, mən oxuyuram, günəşə günəş, torpağa torpaq, sevgiyə sevgi, ayrılığa ayrılıq deyən bir dildə oxuyuram. Sən yaşamalısan, Kazım. Nəğmənin şıltaq sözlərinə inanma, bilirəm məndən ayrı dolana bilmirsən, bu gen dünyada sənə qız qəhətdir, mənə də oğlan, Kazım. Mən sənin ümidinlə, Təbriz küçələrinin xəyalıyla, iydə ağaclarının bahar ətriylə yaşayıram. Ağlama Kazım, ağlama...
Bu səs sanki qanad açıb çayxanadan çıxır, pərdə-pərdə, dalğa-dalğa həsrətli bir diyara yayılırdı...
Yüklə 3,29 Mb. Dostları ilə paylaş:
|