Stiven Kinq Yaşıl Mil
Yüklə 3,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.vivo-book.com
58 – Düzdür, – Murs razılaĢdı, – təxminən dediyin kimi. – Delakrua həbsxanamıza gələndə, onunla Persi arasında nə baĢ verdiyindən xəbərin varmı? – soruĢdum. – Persi və onun lənətə gəlmiĢ ağac dəyənəyi... – Hə, amma... – Yəqin onu da bilirsən ki, bəzən o öz dəyənəyini, sadəcə, məzələnmək üçün dəmir barmaqlıqlara necə sürtür. O əclafdır, əbləhdir və ona dözməyə bundan sonra nə qədər səbrim çatacaq, bilmirəm. Həqiqi sözümdür. Biz bir-birimizi təxminən beĢ il idi ki, tanıyırdıq. Bu, bir-biri ilə yaxĢı yola gedən insanlar üçün kifayət qədər uzun müddət idi, xüsusilə də əgər sizin iĢinizin bir hissəsi həyat və ölüm arasında ticarətdirsə. Demək istəyirəm ki, o, mənim nə demək istədiyimi o dəqiqə baĢa düĢdü. Yox, mən iĢdən getməyəcəyəm, xüsusilə də belə – həbsxananın divarlarının bayırında həbs edib kameraya salınması mümkün olmayan təhlükəli cani kimi Depressiyanın at oynatdığı bir vaxtda. Bilirdim ki, daha bacarıqlı insanlar küçələrdə iĢsiz gəzir və pulsuz getmək üçün nəqliyyatın ayaqyerində gedirlər. Mənimsə bəxtim gətirmiĢdi və bunu yaxĢı baĢa düĢürdüm: uĢaqlar böyümüĢdü və son iki ildə çiyinlərimə “iki yüz funtluq girov” düĢmüĢdü. Ġnsan qidalanmalıdır, onun arvadı da yemək yeməlidir. Bundan əlavə, imkanımız olanda biz öz qızımıza və kürəkənimizə ayda iyirmi dollar göndərərdik (bəzən də imkanımız olmayanda belə, Ceynin məktublarında yazdığı sözlərdən ümidsizlik
www.vivo-book.com
59 duyulanda). Kürəkənimiz iĢsiz müəllim idi və əgər “iĢsizlik” sözü o günlərdəki ümidsizliyi ifadə etmirsə, onda bu sözün heç bir mənası yoxdur. Deməyim odur ki, mənim iĢim kimi, müntəzəm maaĢ verilən bir iĢi heç cür atmaq olmazdı, bunu elə belə, soyuqqanlılıqla etmək mümkün deyildi. Lakin həmin payızda mən öz soyuqqanlılığımı elə də qoruya bilmirdim. Bayırda havanın temperaturu mövsümə görə çox isti idi, mənim içimdə gizlənmiĢ infeksiya bu istiliyi bir az da yüksəldirdi. Ġnsan belə ovqatda olanda onun yumruğu qeyri-ixtiyari havada uça bilər. Əgər Persi kimi güclü əlaqələri olan birisini heç olmasa, bir dəfə vursan, daha dayana bilməzsən, çünki bu yolun dönüĢü yoxdur. – Səbirli ol, – Murs astadan dedi. – Mən bunu demək üçün səni çağırmıĢam. Çox etibarlı mənbədən eĢitmiĢəm – əslində, bu səhər mənə zəng edən adamdan. Persi Briara iĢə düzəlmək üçün ərizə göndərib və onun ərizəsi qəbul ediləcək. – Briar, – təkrar etdim. Briar Ric Ģtatın iki xəstəxanasından biri idi. – Bu uĢaq nə eləmək istəyir? Dövlət müəssisələrində gəzintiyəmi çıxıb?
– Onun ərizə verdiyi yer inzibati iĢdir. Daha yüksək maaĢ verirlər və sadəcə, kağızlarla iĢləmək, isti günlərdə xəstələrin çarpayılarını ora-bura itələmək lazım deyil. – O qıyqacı gülümsədi.
www.vivo-book.com
60 – Bilirsənmi, Pol, sən çoxdan canını ondan qurtara bilərdin, əgər Ģef gedəndə, onu Van Heylə birlikdə kommutator otağına buraxmasaydın. Əvvəlcə onun dedikləri mənə çox qeyri-adi gəldi, nə demək istədiyini anlaya bilmədim. Bəlkə də heç anlamaq istəmirdim. – Onu baĢqa hara qoya bilərdim? – deyə soruĢdum. – Aman Allah, blokda nə etdiyi haqqında onun heç bir anlayıĢı yoxdur! Onu edamı icra edən qrupun tərkibinə salmaq... – mən cümləmi bitirmədim. Sadəcə bitirə bilmədim. BaĢ verə biləcək mümkün fəlakətlər zənciri mənə sonsuz görünürdü. – Bununla belə, Delakruanın edamı zamanı onu edam qrupuna daxil etsən, yaxĢı olar. Əlbəttə, əgər canını ondan birdəfəlik qurtarmaq istəyirsənsə. Mən ağzımı açıb heyrətlə ona baxırdım. Nəhayət, ağzımı bağlamağa müvəffəq oldum və nitq qabiliyyətim geri döndü. – Deyirsən, o, qızaran beynin necə iy verdiyini hiss etmək üçün yaxınlıqdamı olmaq istəyir? Murs bir söz demədən çiyinlərini çəkdi. Arvadından danıĢarkən onun baxıĢları necə də mülayim idi, amma indi bu baxıĢlar çox ciddiləĢmiĢdi. – Delakruanın beyni onsuz da biĢəcək, Uetmor qrupun tərkibində olsa da, olmasa da, – o dedi. – Elə deyilmi? www.vivo-book.com
61 – Hə, elədir, amma o, hər Ģeyi korlaya bilər axı! Həqiqətən, Hal, o, praktiki olaraq, bütün iĢi korlamağa məhkumdur. Otuzdan artıq Ģahidin gözlərinin önündə... Luiziananın hər tərəfindən gəlmiĢ Ģahid- jurnalistləri hələ demirəm. – Sən və Brutus Hovell elə eləyin ki, o, heç nəyi korlamasın, – Murs dedi. – Əgər hər Ģeyə rəğmən yenə də iĢləri korlasa, bu onun Ģəxsi iĢinə yazılacaq və uzun müddət orada qalacaq, hətta onun bugünkü əlaqələri yox olub gedəndən sonra da. BaĢa düĢürsənmi? Mən onun nə demək istədiyini baĢa düĢürdüm. Bundan iyrəndim və qorxdum, amma baĢa düĢdüm. – Ola bilsin ki, o, Con Koffinin də edamında iĢtirak etmək istəsin, amma bəxtimiz gətirsə, Delakruanın edamında iĢtirakla kifayətlənəcək. Elə et ki, onu edam qrupunun tərkibinə salsınlar. Mən yenə də onu aparat otağında, sonra Delakruanı həbsxananın önündəki yolun qarĢı tərəfində dayanmıĢ polis maĢınına aparanda tuneldə silahlı mühafizəçi kimi saxlamaq niyyətində idim, amma çox düĢünmədən bütün bu planları bir kənara atdım və razılaĢdığımı bildirmək üçün baĢımı yırğaladım. Fırıldaq bir oyuna alət olduğumu hiss edirdim, amma indi mənim üçün bunun heç bir fərqi yox idi. Persidən canımı qurtarmaq üçün mən Ģeytanın burnunu çimdikləməyə belə hazır idim. Persi edamda iĢtirak edəcək, dəbilqəni məhbusun baĢına taxacaq və barmaqlığın arxasından baxaraq, Van Heyə ikincini qoĢmaq əmrini verəcəkdi. Balaca fransız onun, Persi Uetmorun
www.vivo-book.com
62 butulkadan buraxdığı ildırımın üstündə necə bərk çapdığını görəcəkdi. Əgər dövlətin icazə verdiyi qətl onun üçün zövq vericidirsə, qoy istədiyi qədər öz iyrənc zövqünü təmin eləsin. Qoy, sonra da öz kabineti və sərinləmək üçün ventilyatoru olacaq Briar Ricə getsin. Əgər gələn seçkilərdə onun bibisinin ərini seçməsələr, onda o, günəĢin yandırdığı dünyada iĢləməyin nə olduğunu və həbsxana barmaqlıqlarının arxasına heç də həmiĢə pis oğlanların düĢmədiyini dərk etməli olacaq. Qoy olsun, daha da yaxĢı. – YaxĢı, – yerimdən qalxaraq dedim. – Delakruanın edamında onu önə qoyaram. Hələlik, onunla vuruĢmaram da. – DanıĢdıq, – deyə o da ayağa qalxdı. – Hə, yeri gəlmiĢkən, səndə vəziyyət necədir? – Murs ədəblə mənim qasığıma iĢarə etdi. – Deyəsən, indi daha yaxĢıyam. – Bu əla xəbərdir, – deyə məni qapıya qədər ötürdü. – Hə, Koffi ilə necə dolanırsınız? Sizə problem yaratmır ki? – DüĢünmürəm problem yaratsın, – dedim. – Hələlik özünü quzu kimi sakit aparır. Qəribə adamdır, qəribə, amma sakit gözləri var. Biz ona göz qoyuruq. Ona görə narahat olmağa dəyməz. – Sən, əlbəttə, onun nə törətdiyindən xəbərdarsan. – Əlbəttə. O, məni yaĢlı miss Hannanın, həmiĢə olduğu kimi, səs-küy saldığı qəbul otağından keçirərək yola saldı. Mən buranı tərk etdiyimə görə məmnun idim, çünki hiss edirdim ki, canımı yaxĢı qurtarmıĢdım.
www.vivo-book.com
63 Persini, nəhayət, buradan rədd edə biləcəyimə inanmaq da ovqatımı bir xeyli yüksəltmiĢdi. – Melindaya qucaq dolusu sevgilərimi çatdır, – ayrılarkən dedim. – Özün üçün əlavə problemlər də yaratma. Ola bilsin ki, bu, miqrendən – baĢın bir yarısında əmələ gələn əsəbi ağrıdan – baĢqa bir Ģey deyil. – Allah ağzından eĢitsin, – onun dodaqları xəstə gözlərinin altında gülümsəyərək cavab verdi. Çox qorxunc bir kombinasiya idi. Yeni bir günə baĢlamaq üçün yenə “E” blokuna qayıtdım. Oxunacaq və yazılacaq kağızlar vardı, döĢəmə yuyulmalı, yemək paylanmalı, gələn həftənin növbətçi cədvəli tutulmalı idi. Bundan baĢqa, icrasını gözləyən yüzlərlə təfərrüatlar vardı. Ən əsası isə gözləmək: həbsxanada bundan o qədərdir ki, onu bitirmək qeyri- mümkündür; Delakruanın YaĢıl Mil ilə getməsini gözləmək, “Körpə Billi” döyməsi ilə Uilyam Uortun gəliĢini gözləmək və bunlardan ən əsası isə Persi Uetmorun həyatımdan nə vaxtsa rədd olub gedəcəyini gözləmək...
7
www.vivo-book.com
64 Delakruanın siçanı Allahın sirlərindən biri idi. Həmin yaya qədər mən “E” blokunda heç vaxt siçan görməmiĢdim və isti, zülmət qaranlıq oktyabr axĢamında Delakruanın bizi tərk etdiyi – o bizi elə tükürpərdici formada tərk etdi ki, həmin gecəni heç xatırlamaq belə istəmirəm – payızdan sonra da görmədim. Delakrua iddia edirdi ki, bizim həyatımıza – Paroxod Billi kimi daxil olan bu siçanı o özü əhliləĢdirib, amma düĢünürəm ki, əslində, hər Ģey onun dediyinin tam tərsi idi. Din Stanton və Brutus da mənim kimi düĢünürdülər. Siçan ilk dəfə ortaya çıxdığı gecə onlar ikisi də növbədə idilər və Brutusun dediyinə görə, siçan artıq demək olar ki, əhliləĢmiĢ idi və siçanın ona məxsus olduğunu düĢünən o fransızdan iki dəfə ağıllı idi. Dinlə mənim klabinetimdə keçən ilin sənədləri ilə iĢləyirdik; əvvəlcə beĢ edamın Ģahidlərinə cavab məktubları yazmağı planlaĢdırırdıq, sonra da daha altısının cavab məktublarına cavab məktubları – ta ki 1929-cu ilədək. Əslində, biz sadəcə bir Ģeyi bilmək istəyirdik: göstərdiyimiz xidmətdən məmnun qalıblarmı? Bunun mənasız fikir kimi səsləndiyini baĢa düĢürəm, lakin onların rəyi bizim üçün çox vacib idi. Hərçənd çox pis fikir olsa da, vergi ödəyiciləri kimi onlar bizim müĢtərilərimizdirlər. Qadın və ya kiĢi, əgər gecəyarısı bir insanın ölümünə Ģahidlik edirlərsə, deməli, onların orada olmaq üçün ciddi və vacib səbəbləri, xüsusi bir ehtiyacları olmalıdır və əgər edam ədalətli bir cəzadırsa, onda həmin ehtiyac təmin edilməlidir. www.vivo-book.com
65 Onlar kabus yaĢayıblar. Edamın da məqsədi bu kabusun artıq bitdiyini onlara göstərməkdir. Bəzən... – Ey! – dəhlizin baĢındakı masanın arxasında oturmuĢ Brutus qapının arxasında qıĢqırdı. – Ey siz ikiniz, cəld bura gəlin! Din və mən eyni təlaĢla bir-birimizə baxdıq. Ġkimizə də elə gəldi ki, ya Oklahomadan olan hindunun (onun adı Arlen Bitterbak idi, amma biz onu “BaĢçı” deyə çağırırdıq, Harri Tervilliger isə ona “Keçi Pendirli BaĢçı” deyirdi, çünki ona elə gəlirdi ki, BaĢçıdan məhz belə iy gəlir), ya da “Prezident” ləqəbi verdiyimiz oğlanın baĢına nəsə bir iĢ gəlib. Lakin Brutus gülməyə baĢlayanda, biz nə baĢ verdiyini görmək üçün yerimizdən götürüldük. “E” blokunda gülmək kilsədə gülmək kimi yersiz səslənirdi. Etibarlı məhbuslardan olan qoca Tut – həmin günlərdə o, ərzaq arabası sürürdü – özünün ərzaqla dolu arabası ilə yaxınlıqda idi, Brutus isə bütün gecə üçün əməlli-baĢlı tədarük görmüĢdü – üç sendviç, iki ĢüĢə qazlı içki, iki tikə piroq və yarım boĢqab kartof salatı – bu salatı Tut, heç Ģübhəsiz, həbsxana mətbəxindən oğurlamıĢdı. Görünür, ora istədiyi vaxt girib-çıxa bilirdi. Brutusun qarĢısındakı növbətçi jurnalı açıq olsa da, hələlik o, jurnala ləkə salmamıĢdı – bizi təəccübləndirən də bu idi. Düzdü, o, hələ yeni baĢlamıĢdı... – Nə olub? – Din soruĢdu. – O nədi elə?
www.vivo-book.com
66 – ġtatın qanunverici məclisi, deyəsən, bu il əlavə mühafizəçilər götürmək üçün pul kisəsinin ağzını açıb, – Brutus hələ də gülə-gülə dedi. – Ora baxın! Onun iĢarə etdiyi tərəfə baxanda biz balaca bir siçan gördük və biz də güldük. Buna gülməmək mümkün deyildi, çünki siçan özünü kameraları hər on beĢ dəqiqədən bir yoxlayan nəzarətçi kimi aparırdı: məhbuslardan kiminsə qaçmağa, ya da intihar etməyə cəhd edib- etmədiyini yoxlayan balaca, tüklü nəzarətçi. Əvvəlcə, o, YaĢıl Mil ilə cəld addımlarla bir qədər bizə tərəf gəlir, sonra kameraları yoxlayırmıĢ kimi baĢını ora-bura çevirirdi. Ondan sonra yenə sürətlə irəli Ģığıyırdı. Bizim qıĢqır-bağrımızın və gülüĢ səslərimizin arasından kameralarda yatan məhbusların xorultusunun eĢidilməsi vəziyyəti bir az da gülməli edirdi. Bu, özünəməxsus Ģəkildə kameraları yoxlayırmıĢ kimi hərəkətlər etməsi istisna olmaqla, bozumtul rəngliadi bir siçan idi. O, hətta dəmir barmaqlıqların altından rahatlıqla keçərək kameralardan bir neçəsinin içinə də girdi. Əminəm ki, siçanın belə asanlıqla bağlı kameralara girib-çıxmasına bizim keçmiĢ və indiki məhbuslarımız həsəd edərdilər. Düzdür, məhbusları, əlbəttə ki, bu kameralardan çıxmaq maraqlandırırdı. Siçan dolu kameraların heç birinə girmədi, yalnız boĢ kameralara baĢ vurdu. Nəhayət o, demək olar ki, düz bizim yanımıza www.vivo-book.com
67 gəldi. Mən yolun yarısından geri dönəcəyini gözləsəm də, o, qayıtmadı. Deyəsən, bizdən heç qorxmurdu. – Bu normal deyil, siçanlar adətən insana bu qədər yaxınlaĢmırlar, – Din bir balaca əsəbiliklə dedi. – Bəlkə onda quduzluq var? – Aman Allah, – ağız dolusu diĢlədiyi duzlu mal ətindən hazırlanmıĢ sendviç tikəsini çeynəyə-çeynəyə dedi. – Bu da mənimçün siçan eksperti olub. Siçan bəsləyən adam. Onun ağzındakı köpüyü görürsənmi, siçan bəsləyən adam? – Heç onun ağzını görə bilirəm ki! – deyə Din cavab verdi və biz yenə hamımız birlikdə gülüĢdük. Mən də siçanın ağzını görə bilmirdim, amma onun muncuq kimi xırda gözlərini yaxĢı görürdüm və bu gözlər mənə heç də ağlını itirmiĢ, ya da quduzlaĢmıĢ kimi gəlmədi. O gözlərdə, sadəcə, ağıl və hər Ģeyə maraq görmək olardı. Mən məhbusları ölümə göndərəndə – deyilənə görə, ölməz ruha sahib olan insanları – onlar bu siçandan daha axmaq görünürdülər. O, YaĢıl Mil ilə bizim masamızdan təxminən üç metr məsafədə olan nöqtəyə qədər çevik addımlarla irəlilədi... bizim masamızda xüsusi diqqət çəkəcək heç nə yox idi və vilayət məktəb müəllimlərinin arxasında oturduğu masalardan heç nə ilə fərqlənmirdi. Birdən o dayandı və zabitəli qoca qadın öz tumanını düzəldən kimi, quyruğunu ayaqlarının ətrafına doladı. www.vivo-book.com
68 Mən sümüyümə iĢləyən soyuqluq hiss edərək, gülməyimi dərhal kəsdim. Niyə birdən-birə belə qəribə hisslər keçirdiyimin səbəbini bilmirəm – heç kim, əlbəttə ki, gülünc görsənmək istəməz – amma, düzünü desəm, belə Ģeylər heç vecimə də deyil, ona görə sizə bunu da danıĢacağam. Bir anlıq özümün nəzarətçi yox, bu siçan olduğumu təsəvvür etdim: YaĢıl Milə məhkum edilmiĢ cinayətkarlardan biri. Məhkum edilsə də, baĢı üzərində kilometrlərlə yüksəyə ucalan bu masaya (sanki Allahın məhĢər günündə qurulacaq taxtı; əlbəttə ki, bir vaxt onu hamımız görəcəyik) və onun arxasında oturmuĢ mavi geyimli, qalın səsli bu nəhənglərə baxmağa hələ də cəsarəti çatır. Bu nəhənglər onun kimilərinə BB tapançalarından atəĢ açır, süpürgə ilə qovur, ya da balaca mis lövhəciyin üstündəki pendir qırığına yaxınlaĢarkən bel sümüklərini qıran tələlər qurur. Növbətçi masasının yaxınlığında süpürgə yox idi, amma yaxınlıqdakı vedrənin içində bir ucu hələ də sıxıcı qurğuda olan polağacı vardı. Din ilə birlikdə sənədlərlə iĢləməyə oturmazdan öncə, yaĢıl linoliumu və altı kameranın hamısını yumaq növbəsi mənim olduğundan, bu iĢi yerinə yetirmiĢdim. Dinin polağacını götürüb, siçanı vurmaq istədiyini hiss edən kimi onun biləyinə toxundum: – Dəymə, qoy yaĢasın, – dedim.
www.vivo-book.com
69 O, çiyinlərini çəkərək əlini artıq ağacın sığallı dəstəyindən tutan əlini geri çəkdi. Mən elə baĢa düĢdüm ki, heç o da siçanı vurmamağı məndən az istəmir. Brutus mal ətindən olan buterbroddan bir tikə qoparıb ehtiyatla, iki barmağının arasında tutaraq masanın üstündən irəli uzatdı. Siçan maraqla onun əlinə baxdı, elə bil, onun nə olduğunu bilirdi. Bəlkə doğrudan da bilirdi, çünki onun bığlarının necə tərpəndiyini və burnunun necə dartıldığını özüm gördüm. – Brutus, lazım deyil! – Din qıĢqırdı, sonra da mənə tərəf baxdı. – Ona siçanı yemləməyə icazə vermə, Pol! Əgər o, bu lənətə gəlmiĢ heyvanı yemləməyə baĢlasa, onda biz bütün dördayaqlı məxluqat üçün “xoĢ gəldin” süfrəsi açmalı olacağıq. – Mən, sadəcə, onun nə edəcəyini görmək istəyirəm, – Brutus dedi. – Elmi maraqlar üçün. – O mənə baxdı: rəis mən idim – hətta qaydalardan belə kənara çıxanda da. Bir qədər fikirləĢəndən sonra çiyinlərimi çəkdim, çünki mənim üçün heç bir fərqi yox idi. Elə mən də siçanın nə edəcəyini görmək istəyirdim. Əlbəttə, siçan tikənin hamısını yedi – bayırda Depressiya davam eləyirdi axı – və siçanın tikəni necə yeməsi bizi valeh etdi. O, sendviç tikəsinə yaxınlaĢdı, onu hər tərəfdən iylədi, sonra it kimi onun önündə oturdu və əti götürmək üçün çörəyi əlləri ilə tutub iki yerə böldü. O, bunu elə dəqiq və düĢüncə ilə elədi ki, sanki öz sevimli restoranında rostbif – mal əti qızartması – yeməyə hazırlaĢan adam idi. Mən heç
www.vivo-book.com
70 vaxt bir heyvanın belə yemək yediyini görməmiĢdim, hətta gözəl təlim keçmiĢ it də belə yemirdi. Siçan tikəni yediyi müddət ərzində gözlərini bir an belə bizdən çəkmədi. – Ya bu ağıllı siçandır, ya da acından ölürmüĢ, – deyən yeni bir səs eĢidildi. Bu, Bitterbak idi. O ayılmıĢdı və indi əynində yalnız tumanla kameranın barmaqlıqlarının yanında dayanmıĢdı. O, sağ əlinin Ģəhadət və orta barmaqları arasında eĢmə papiros tutmuĢdu, onun polad kimi boz, dən düĢmüĢ saçlarından hörülmüĢ iki hörüyü bir zamanlar əzələli, indi isə boĢalmağa baĢlayan çiyinlərinin üstünə düĢürdü. – Sən siçanlar haqqında hinduların dediyi nəsə hikmətli bir söz bilirsənmi, BaĢçı? – siçanın yeməsinə tamaĢa edən Brutus soruĢdu. Biz hamımız, siçanın duzlu mal əti tikəsini pəncələri ilə necə səliqəli tutmasına və hərdən o üz-bu üzə çevirərək ətə heyranlıq və minnətdarlıqla baxmasına, sadəcə, heyran olmuĢduq. – Yox, – Bitterbak cavab verdi. – Bir cəsur adam tanıyırdım, onun bir cüt əlcəyi vardı. O deyirdi ki, əlcəklər siçan dərisindən hazırlanıb, amma mən ona inanmadım. – Sonra o, ucadan gülərək barmaqlıqlardan aralandı, sanki onun bütün dedikləri, sadəcə, bir zarafat idi. O, yenidən yatağına uzananda, biz çarpayının cırıltısını eĢitdik. Bu səs siçan üçün getmək vaxtının gəlib çatdığını bildirən bir siqnal oldu. O, əlindəkini yeyib bitirdi, yeməyin qalıqların iylədi
www.vivo-book.com
71 (əsasən, içinə sarı xardal çəkilmiĢ çörək idi), sonra bizə tərəf baxdı, sanki bir də görüĢəcəyimiz halda bizi tanımaq üçün üzlərimizi yadda saxlamaq istəyirdi. Sonra geri çevrilib gəldiyi yolla qaçaraq getdi, amma bu dəfə heç bir kameraya tərəf baxmadı. Onun bu tələskənliyi mənə “Alisa möcüzələr diyarında” nağılındakı ağ dovĢanı xatırlatdı və gülümsədim. O, karserin qarĢısında ləngiməyərək qapının ağzında gözdən itdi. Beyinləri yüngülcə yumĢalmıĢ insanlar üçün bu otağın divarları yumĢaq idi. Biz otaqdan təyinatı üzrə istifadə etmədiyimiz vaxtlarda orada təmizləyici avadanlıq və bir neçə kitab saxlayırdıq (əsasən Klarens Milfordun vestern – qərb kitablarını və bir də, xüsusi hallarda ələ verilən kitab – Popey, Bluto və hətta Uimpinin – Hamburger udanın – növbə ilə Oliv Oylun qəlbini qazanan qəhrəmanlarından danıĢan çoxlu illüstrasiyalar ilə bəzədilmiĢ bir kitab). Orada, Delakruanın sonralar yaxĢı istifadə üsulu tapdığı rəngli karandaĢlar kimi, bir çox baĢqa əĢyalar da vardı. Karserdə heç kimin geyinmək istəmədiyi bir gödəkcə də vardı: ağ, ikiqat kətandan, arxasında düymələr, qarmaqlar və toqqalı. Biz “problem yaradan uĢağı” bu gödəkcənin içinə bir anda necə qablaĢdırmalı olduğumuzu yaxĢı bilirdik. Bizim itirilmiĢ oğlanlar elə də tez-tez dəlilik etmirdilər, amma onlar coĢub özlərindən çıxanda, inan mənə, qardaĢım, onların öz-özünə sakitləĢməsini heç kim gözləmirdi. Brutus masanın siyirməsindən dəri cildinin üstündə qızılı hərflərlə “ZĠYARƏTÇĠ” sözü həkk edilmiĢ böyük bir kitab çıxardı.
www.vivo-book.com
72 Adətən, bu kitab siyirmədə aylarla qalardı. Məhbusun yanına ziyarətçi gələndə – vəkil və keĢiĢdən baĢqa – onu yeməkxananın arxasındakı belə görüĢlər üçün ayrılmıĢ xüsusi otağa aparırdılar. Biz oranı “pasaj” adlandırırdıq, amma bilmirəm niyə. – Allah xatirinə, de görüm, neyləmək istəyirsən? – Brutus kitabı açıb artıq həyatda olmayan insanların yanına gələn ziyarətçilərin adlarının qeyd edildiyi vərəqləri çevirməyə baĢlayanda, Din Stanton eynəyinin üstündən baxaraq soruĢdu. – 19-cu qaydaya görə, – həmin səhifəni tapan Brutus sözə baĢladı. O karandaĢı götürüb ucunu yaladı – bu pis vərdiĢdən o heç cür əl çəkə bilmirdi – və yazmağa hazırlaĢdı. – 19-cu qaydada deyilir: “E blokuna gələn hər bir ziyarətçi müdiriyyətin verdiyi sarı buraxılıĢ vərəqəsini göstərməli və hökmən müvafiq jurnalda qeydiyyata alınmalıdır”. – O, deyəsən, ağlını itirib, – Din mənə dedi. – O, bizə öz buraxılıĢ vərəqəsini göstərmədi, amma bu dəfə onu buraxacağam, – Brutus dedi. KarandaĢın ucunu bir də yaladı və “gəliĢ vaxtı” sütununda 9:49 yazdı. – Əlbəttə, niyə də yox? Böyük rəislər siçanlar üçün istisnalar edirlər, – dedim. – Doğrudur, – Brutus mənimlə razılaĢdı. – Onun cibləri yox idi, – masanın arxasında divardan asılmıĢ saata baxmaq üçün geri çevrildi və sonra “Getmə vaxtı” sütununa 10:01 yazdı. Bu iki rəqəmin
|