Ər psixologiya elminin sürə
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
1.3.3. Praktik psixoloqun ə xlaq kodeksi v ə hüquqları Praktik psixoloqun Andı M ə n - bu gün peşə yolu seçdiyim praktik psixologiya sahə sind ə ilk d ə f ə f ə aliyy ə t ə başlayır və AND İÇİRƏM: And içirə m ki, Az ərbaycan psixoloqunun adını və şə r ə fini daim uca tutacaq, bu ada x ə l ə l g ə tir ə c ək heç bir sə hv ə yol verm ə y ə c ə y ə m! Davranış və f ə aliyy ə timi, bilik v ə bacarığımı, elə c ə d ə ümidlə rini m ə n ə etibar etmiş insanlar qarşısında mə suliyy ətimi unutmayacağam! T ə bi ə tin v ə insanların mə n ə b əxş etdiyi şə xsi qabiliyy ə tl ə rimi, elmi v ə praktik potensialımı mə nd ən kömək gözlə y ə nl ə rin psixoloji sağlamlığının bərpasına və qorunmasına sə rf ed ə c ə y ə m! İnsanlara fə aliyy ə tinin sirl ə rin ə b ə l ə d olmaqda, istedad v ə qabiliyy ə tl ərini inkişaf etdirmə kd ə, şə xsiyy ə tinin bütövlüyünü qoruyub 96 saxlamaqda, psixoloji müdafiə sini t ə min etm ə kd ə etibarlı dost və yardımçı olacağam! M ə n ə müraciə t ed ə nl ər haqqında bildiklə rim i peşə sirri kimi qoruyacağam! İnsanlara gə r əkli olduğumu də rk ed ə r ək daim ixtisasımı, praktik hazırlığımı artıracaq, peşə f ə aliyy ətimi genişlə ndir ə c ək, şə r ə fli v ə m ə suliyy ətli psixoloq adına xə l ə l g ə tir ə c ək heç bir hə r ə k ə t ə yol verm ə y ə c ə y ə m! Andıma daim sadiq qalacağıma, heç vaxt, heç bir şə raitd ə onu pozmayacağıma söz verirə m! Ə xlaq v ə ya m ə n əviyyat (latınca ―moralis -m ə n ə vi, əxlaqi) ictimai şüurun xüsusi formalarından biridir. O, ictimai və şə xsi h ə yatda, c ə miyy ə td ə , bu v ə ya dig ər sosial qrupda insanın sosial və zif ə l ə rini yerin ə yetirm ə si il ə bağlı t ə nzimedici norma v ə prinsipl ə rin m ə cmuyudur. Əxlaq öz tə rkibind ə tarix ə n əxlaqi ideyalar formasında birləşmiş baxışları və t ə s əvvürü ə ks etdirir. Onun t ə rkibin ə h əmçinin tarixi inkişaf m ə rh ə l ə sind ə insanların davranış normaları, müvafik dövr üçün sə ciyy ə vi olan ə xlaqi qiym ə tl ə ndirm ə sistemi daxildir. İnsanların sosial davranışı tarixə n ə xlaqda xeyir v ə şə r, ə dal ə t v ə ə dal ə tsizlik v ə s. kimi başlıca kateqoriyalarla müə yy ən edilmişdir. Əxlaq ictimai şüurun ə n q ədim formalarından biri hesab edilir. İnsanların instinktiv davranış formalarından şüurlu, mə qs ədyönlü və kollektiv davranış tə rzin ə keçidləri tarixi inkişaf prosesində meydana g əlmişdir. Bel ə likl ə , kollektiv ə m ə k v ə mövcudluq, yaşamaq uğrunda mübarizə ta q ədim dövrdən başlayaraq hə mr ə ylik, birg ə f ə aliyy ə t kimi əxlaqın ilkin prinsipl ə rini meydana g ətirmiş və möhkə ml əndirmişdir. Qə bil ə nin ə xlaq normalarını pozan hər bir şəxs ciddi şə kild ə c əzalandırılırdı: öz qə bil ə üzvünü öldürən, öz qə bil ə sinin sirrini satan q ə bil ə üzvünü sərt ölüm cəzası gözlə yirdi. Sonuncu halda onun dilini k ə s ə rdil ə r. 97 G öründüyü kimi, alicə nab ə xlaqi hissl ə r v ə normaların yaranması yolunda çoxlu qanlar tökülmüş, göz yaşları axıdılmışdır. Sonralar ə xlaq normaları və t ə l ə bl ə r q ə bil ə ə n ə n ə l ə ri, q ə bil ə ağsaqqallarının rə hb ə rliyi il ə qorunub saxlanılmış və möhkə ml ənmişdir. Belə likl ə , ə xlaq t ə l ə bl ə r sistemi kimi f ə rdin irad əsinin şüurlu surə td ə kollektivin maraqlarına tabe edilmə si baxımından insanların xalis praktik münasibə tl ə ri z ə minind ə meydana g əlmişdir. Qədim dövrə aid yazılı mə nb ə l ə rd ə n birind ə deyilirdi: ―Qulu boş qoyma. Bu zaman sakitlik taparsan. Əlini onun üstündən götürsən, azadlıq axtaracaq‖. Əxlaq normaları cə miyy ə t h əyatındakı ictimai münasibə tl ə rin, daha d ə qiq des ək, iqtisadi münasibə tl ərin inikasıdır. Əxlaq yalnız iqtisadi münasibə tl ə ri ə ks etdirmir, h ə m d ə onların tə kmill əşmə sin ə f ə al sur ə td ə t ə sir göstə rir. Bel ə likl ə , qeyd etm ək lazımdır ki, bəşə r c ə miyy ətinin bütün inkişaf m ə rh ə l ə l ə rind ə insanların birgəyaşayışını,gündəlik qarşılıqlı münasibə tl ə rini ə ks etdir ə n ümuminsani norma və qaydalar qorunub saxlanılmış və əxlaqın elementl ərini yaratmışdır. Bütün tarixi dövrlə rd ə qatillik, oğurluq, amansızlıq v ə zalımlıq, qorxaqlıq, yalançılıq kimi mə nfi əxlaqi xüsusiyyə tl ə r m ə hkum edilmişlər. Doğruçuluq, mərdlik, ciddilik, düz danışmaq və s. kimi keyfiyy ə tl ə r is ə t ə qdir edil ə r ə k b əşə ri əxlaqın əsaslarını yaratmışdır. Əxlaq etika elminin t ə dqiqat obyekti v ə predmetidir. Etika əxlaqın yaranması, inkişafı, qanunauyğunluqlarını, onun c ə miyy ə t ə m ə n ə vi d ə y ə rl ə r v ə ə n ə n ə l ə r sistemind ə rolunu v ə spesifik xüsusiyyə tl ərini öyrə n ən elmdir. O, şə xsiyy ə tin m ə n əvi azadlıqlarını, m ə suliyy ə tl ə rini, m ə n ə vi d ə y ə rl ə rini v ə davranışı kimi əsas kateqoriyaları ə ks etdirir. Etika f ə ls əfi dünyagörüşünün yaranması ilə paralel olaraq meydana g əlmişdir. Ayrı - ayrı peşə f ə aliyy ə ti sah ə l əri insanların fə aliyy ə ti il ə bağlı olduğu kimi, pedaqoji f ə aliyy ə t sah ə si d ə birbaşa olaraq gə nc n ə slin t ə lim v ə t ə rbiy ə si 98 il ə bağlıdır. Pedaqoji peşənin öz spesifik peşə əxlaqı mövcuddur. Müəllim peşə si ə n q ə dim v ə s ə rf əli bir peşədir. Onun başqalarına örnək, nümunə olan xüsusiyyə tl əri, pedaqoji münasibə tl ər ümumi ə xlaq sistemind ə öncül yer tutur. Pedaqoji əxlaqda müə llimin əxlaqi siması, davranışı, şagirdlə r v ə valideynl ə rl ə , ictimaiyy ə tl ə , real kollektivin h ər bir üzvü və m ə kt ə b r ə hb ə rl ə ri il ə qarşılıqlı münasibə tl ə ri ə ks olunur. Peşə etikası geniş və ə hat əli anlayışdır. Buraya pedaqoji etika (müə llim etikası), tibbi etika (həkim etikası), mə hk ə m ə etikası, alim etikası, mühə ndis etikası, polis etikası, aktyor etikası və s. daxildir. Bu anlayış əxlaqın prinsip və normalarının müxtəlif peşə sah ə l ərinin xüsusiyyə tl ə rin ə uyğun olaraq düzgün, konkret t ə tbiqini n ə z ə rd ə tutur. T ə hsil sistemind ə f ə aliyy ət göstə r ə n praktik psixoloq pedaqoji kollektivin üzvü olmaqla yanaşı, uşaqların tə lim-t ə rbiy ə sind ə m ə rk ə zi simalardan biridir. O, xoş mə r amlı missiyanı yerinə yetirir, uşaq, yeniyetmə v ə g ə ncl ərin şə xsiyy ət kimi inkişafı və formalaşması və zif ə l ə rinin yerin ə yetirilm ə sind ə peşə kar xidm ət göstərir. Artıq psixoloq bir peşə f ə aliyy ə ti sah ə sin ə çevrilmişdir. Mə kt ə bd ə v ə dig ə r t ə lim-t ə rbiy ə müə ssis ə l ə rind ə müə llim v ə t ə rbiy əçilə rl ə çiyin - çiyinə çalışan psixoloq öz peşə borcunu, ―Əsasnamə‖də n ə z ə rd ə tutulmuş peşə kar f ə aliyy ə tini yerin ə yetirir. Onun f ə aliyy əti hüquqi -normativ ə saslarla reqlamentl əşdirilmiş məzmun daşıyır. Bir çox peşə l ə rd ə olduğu kimi, praktik psixoloqun da artıq spesifik peşə etikası v ə buna ə saslanan ə xlaqi prinsipl ə r m ə cmuyu əxlaq kodeksi yaranmışdır. Psixoloq peşə sind ə çalışan mütə x əssin özünə m əxsus etikası, müə yy ə n ə xlaqi-etik t ə l ə bl ə ri v ə xüsusiyyə tl əri vardır. Bunların sırasında peşə borcuna s ə daq ət, peşə sirrini qorumaq, uşaqların mə nafeyini qorumaq, ə dal ə t v ə q ə r ə zsizlik, vicdan v ə s ə mimiyy ə t, y üksə k humanizm v ə s. adlarını qeyd etm ə k olar. Psixoloji xidm ət işində v ə onun strukturuna daxil olan praktik psixoloqun 99 f ə aliyy ə tinin idar ə olunmasında ə xlaq kodeksinin t ə nziml əyici rolu çox mühümdür. Bu və ya dig ər sosial situasiyarla qarşılaşarkə n praktik psixoloq hüquq normaları tə s əvvürü yaradan tə nziml ə yici qaydalara ə m ə l etm ə lidir. Praktik psixoloq tez- tez qarşılaşdığı və ziyy ə tl ə rd ə öz şə xsi hissl ə ri v ə intuasiyası əsasında qə rar q ə bul edir. Bel ə hallar is ə hüquq təcrübə sind ə yolverilm ə zdir. Hissl ə r v ə şə xsi intuisiya praktik psixoloqa vaxtında və d ə qiq q ə rarlar q ə bul etm ə kd ə v ə ya potensial olaraq yanlış qərarın kor -koran ə q ə bul edilm ə sini l ə ngitm ə kd ə , onu t ə xir ə salmaqda kömə k edir. Praktik psixoloqun əxlaq kodeksi bir sıra mə nb ə l ə r əsasında işlə nib hazırlanmışdır. Bu mə nb ə l ər sırasına fə ls ə f ə , din, m ə d ə niyy ə t, ad ə t- ə n ə nl ə r ideologiya v ə siyas ə t kimi insan f ə aliyy ə ti sah ə sin ə daxil olan atributlar, ictimai şüur formaları daxildir. Əxlaqın bu sahə l ə ri bu v ə ya dig ər peşə kodeksinin yaranması və mövcudluğunun baza prinsiplərini müə yy ə nl əşdirir. M ə s ə l ə n, f ə ls ə f ənin çox qə dim sah ə l ə rind ə n biri ―etika‖ adlanır. Bu bilik sahə si əxlaqı n elmi c ə h ə td ə n əsaslandırılmış tə hlilini verir, b əşə r m ə d ə niyy ə ti v ə sivilizasiyanın inkişafı gedişində ictimai şüurun bu formasının meydana g ə lm əsi prosesini işıqlandırır. Qə dim ə srl ə rd ə n b əri dini görüşlər özündə müə yy ə n m ə n ə vi prinsipl ə ri ə ks etdirm ə kl ə, dindarlar üçün ə xlaq qanunu qüvvə sind ə olmuşdur. Mə d ə niyy ət özündə c ə miyy ə td ə, ölkə d ə , t ə hsil sistemind ə, insanların şə xsi v ə işgüzar ə laq ə l ə rind ə ifad ə olunan insan münasibə tl əri normalarını birləşdirir. Hər bir xalqın əxlaq normalarında bəşə ri d ə y ə rl ə rl ə yanaşı, spesifik milli kalorit də mövcuddur. Bu, hər bir xalqın tarixi keçmişi, qan yaddaşı, milli adə t v ə ə n ə n ə l ə ri əsasında yaranır. Milli ideologiya v ə siyas ə t d ə öz növbə sind ə xalqın bütövlüyünü, vahidliyini tə min edilm ə sin ə xidm ə t etm ə kl ə birg ə , h ə m d ə ə xlaqi t ə s əvvür və normaların ə sas m ə nb ə l ə rind ən biridir. Onların təsiri altında xalqın milli mentaliteti, ə xlaqi, milli v ə milli m ənlik şüuru formalaşır. İdeologiya və siyas ət eyni zamanda dövlə tin, xalqın, millətin, sosial zümrə l ə rin, siyasi part iyaların və ə halinin dig ə r sosial qruplarının əxlaqi şüurunun təşəkkülündə ə sas baza v ə m ə nb ə funksiyasını 100 yerin ə yetirir. Ayrı - ayrı peşə adamlarının peşə əxlaqının əsasını təşkil edə n ə xlaq kodeksinin konkret m ə zmunu h ə m qeyd olunan amill ə rl ə , h ə m d ə haqq ında söhbə t ged ən peşənin spesifik xüsusiyyə tl ə rind ən asılıdır. Müasir dövrdə t ə hsil sistemind ə psixoloji xidm ətin artıq çoxdan fə aliyy ət göstə rdiyi ABŞ, Almaniya, İspaniya, Kanada, Yaponiya və s. kimi inkişaf etmiş ölkə l ə rd ə praktik psixoloqların spesifik ə xlaq kodeksl əri mövcuddur. Rusiyanın t ə hsil sistemind ə psixoloji xidm ət ötə n ə srin 90- cı illə rinin ə vv ə ll ə rind ən başlayaraq formalaşdığından, bu ölkə d ə praktik psixoloqun ə xlaq kodeksi xeyli gec q ə bul edilmişdir. Peşə kar praktik psixoloqun ə xlaq kodeksin ə daxil olan ə xlaq normalarını onun fə aliyy ə t sah ə l ə rin ə görə bir neçə qrupa ayırmaq olar. Bu mövqelər uşaqların maraqları ilə bağlı mə s ə l ə l ərin müzakirəsi, onların maraq v ə m ə nafel ərinin pozulması, müə yy ə n metodikalar əsasında uşaqlarla diaqnostik, psixop rofilaktik, inkişafetdirici və korreksiya işlə rinin t əşkili və keçirilmə sind ə , valideynl ə rl ə, müə lliml ə rl ə iş və s. kimi sah ə l ə rind ə konkret olaraq özünü göstə rir. Rusiya Federasiyasının tə hsil sistemind ə f ə aliyy ət göstə r ə n praktik psixoloqun nümunə vi ə xlaq kodeksin ə n ə z ə r yetir ə k: 1. T ə hsil sistemind ə psixoloqun peşə f ə aliyy əti uşaqlar qarşısında xüsusi m ə suliyy ə tl ə s ə ciyy ə l ə nir. 2. Uşağın şəxsi maraqları tə lim-t ə rbiy ə müə ssis əsinin, başqa adamların, yaşlıların və başqa uşaqların maraqları ilə ziddiyy ə t t əşkil e tdikd ə , psixoloq öz və zif ə sini maksimum ə dal ə tl ə v ə q ə r ə rsiz yerin ə yetirm ə lidir. 3. Psixoloqun işi peşə s ə rb ə stliyi v ə muxtariyy ə t prinsipi əsasında qurulur.Onun peşə kar psixoloji xarakterli q ərarları qə tidir v ə t ə lim- t ə rbiy ə müə ssis əsinin, yuxarı idaraetmə orqanlarının rə hb ə rl ə ri t ə r ə find ə n d əyişdirilə bilm ə z. 101 4. Psixoloqun q ərarlarını yalnız yüksək ixtisaslı psixoloqlardan və s ə lahiyy ə tli hakimiyy ət nümayə nd ə l ə rind ə n t əşkil olunmuş xüsusi komissiya d əyişdirmək hüququna malikdir. 5. Uşaqlarla iş zamanı psixoloq vi cdan v ə s ə mimiyy ə t prinsipini r ə hb ə r tutur. 6. Uşaqlara kömə k etm ək üçün psixoloq öz hüquqları daxilində etibara malik olmalıdır. O,öz növbə sind ə psixoloq kimi ona verilmiş hüquqlardan düzgün istifadə etm ə kd ə şə xsi m ə suliyy ət daşıyır . 7. T ə hsil sistemind ə psixoloqun işi hər bir uşağın azad, şə xsi v ə intelektual inkişafı kimi müstə sna ə h ə miyy ə tli humanist m ə qs ə dl ə r ə xidm ə t edir. 8. Psixoloq öz işini uşağın lə yaq ə tin ə hörmə t v ə toxunulmazlıq əsasında qurur, onun Beyn əlxalq İnsan hüquqları haqqında Bə y ə nnam ə, Uşaq hüquqları haqqında Konvensiya ilə müə yy ən edilmiş ə sas insan hüquqlarına hörmə t edir v ə onları fəal şə kild ə müdafiə edir. 9. Psixoloq c ə miyy ət, bütün adamlar qarşısında uşağın mə nafeyinin ə sas müdafiəçilə rind ən biri kimi çıxış edir. 10. Psixoloq psixodioqnostik v ə psixokorrepsiya metodlarının seçilmə - sind ə , h əmçinin öz rə y v ə t ə vsiy ə l ə rind ə diqq ə tli v ə ehtiyatlı olmalıdır. 11. Psixoloq uşağın inkişafını, onun insan azadlığını fiziki və psixoloji toxunulmazlığını hər hansı formada məhdudlaşdıran t ə dbirl ə rd ə iştirak etm ə m əlidir. Uşağa birbaşa və ya dolayı zə r ə r yetir ə n h ər hansı işlə rd ə iştirak etmə k praktik psixoloq t ə r ə find ən peşə etikasının daha kobud şə kild ə pozulması hesab edilir. Bu cür pozuntuya yol verdiyinə görə x ə b ərdarlıq alan şə xsl ə r bird ə f əlik olaraq uşaqlarla işlə m ək hüququnu itirmiş hesab edilir. Ağırlaşdırıcı hallarda onun peşə -ixtisas t ə hsilin ə aid s ə n ə di m ə hk ə m ə nin q ərarı ilə l əğv edilir. 12. Psixoloq tabe olduğu rə hb ə rliy ə v ə özünün daxil olduğu peşə birliyin ə uşağın hüquqlarının digər şə xsl ə r t ə r ə find ən pozulması və uşaqla qeyri 102 humanist r əftar halları haqqında mə lumat verm ə y ə borcludur. 13. Psixoloq uşaqların hüquqlarının pozulmasına gətirib çıxaran istə nil ə n siyasi, ideoloji, sosial, iqtisadi v ə s. kimi halların qarşısının alınmasına s əy göstə rm ə lidir. 14. Psixoloq yalnız zə ruri t ə hsil v ə peşə hazırlığının yüksə ldilm ə si il ə ə laq ə dar xidm ə tl ər göstə rm ə y ə borcludur. 15. Aprobasiyadan keçməmiş və ya tam şə kild ə bütün elmi standartlara cavab verm ə y ə n psixodiaqnostik v ə ya psixoterapevtik (korreksiya- edici) metodikaların mə cburi t ətbiqi zamanı psixoloq maraqlı şə xsl ə ri x ə b ə rdar etm ə li v ə öz rə y v ə t ə vsiy ə l ə rind ə xüsusilə ehtiyatlı olmalıdır. 16. Psixoloqun s əriştə si v ə s ə lahiyy əti olmayan şə xsl ə r ə istifad ə üçün psixodioqnostik, psixoterapevtik v ə ya korreksiyaedici metodikaları verm ək hüququ yoxdur. 17. Psixoloq peşə hazırlığı olmayan şə xsl ə r t ə r ə find ə n psixodioqnostika v ə psixoloji t əsir metodlarının isitfadə edilm əsinin qarşısına almalı, bilm ə d ə n bel ə adamların xidmə tind ə n istifad ə ed ən şə xsl ə r ə x ə b ərdarlıq etmə lidir. 18. Yeniyetm ə v ə böyük mə kt əbyaşlı uşaqlarla psixoloqun fə rdi m ə sl ə h ə tl əri müə lliml ə r, valideynl ə r v ə ya onları ə v ə z ed ən şə xsl ə rin iştirakı ilə keçirilmə lidir. 19. Psixoloq yeniyetm ə v ə böyük mə kt əb yaşlı uşaqların onların istə yi il ə başqa adamların iştirakı ilə qanunla müə yy ə n edilm iş xüsusi hallar (tibbi-psixoloji v ə ya m ə hk ə m ə psixoloji ekspertizanın keçirilmə si) istisna olunmaqla müayinə edilm ə sin ə maneçilik törə tm ə m ə lidir. 20. Yeniyetm ə v ə g ənclik yaşında olan uşaqların fə rdi psixoloji müayinə sinin n ə tic ə l əri haqqında məlumatı psixoloq yalnız uşağın özünün razılığı ilə 3- cü şə xs ə ver ə bil ə r. 21. Müə lliml ə r ə , valideynl ə r ə, onları ə v ə z ed ən şə xsl ə r ə t ə lim-t ə rbiy ə müə ssis ə sinin r ə hb ərliyi psixoloji müayinə nin n ə tic ə l ə ri haqqında yalnız 103 o halda m ə lumat ver ə bil ər ki, onlardan uşaqların zə r ə rin ə istifad ə olunmasın. 22. Kütlə vi informasiya vasit ə l əri müayinə nin n ə tic ə l əri haqqında m əlumatları almaq və yaymaq üçün istifadə ed ə rk ən psixoloqlar kütlə vi informasiya vasit ə l ə rini onu n mümkün mə nfi n ə tic ə l əri haqqında x ə b ə rdar etm ə li, s ə lahiyy əti olmayan şə xsl ə rd ə n psixoloji yardım alma - ğın gə r ə ksizliyini bildirm ə li v ə z əruri peşəkar psixoloji kömə yin kimd ə n v ə haradan olmağın mümkünlüyü barə d ə m ə lumat verm ə lidir. 23. Psixoloq onun rolu v ə v ə zif ə l ə rin ə aid olmayan, uşaqlara zə r ə r yetir ə bil ə c ə k f ə aliyy ə t v ə işlə rd ən uzaq olmalı, bunlardan özünə c ə lbetm ə vasit ə si kimi istifad ə etm ə m ə lidir. 24. Psixoloq müştə ril ə r ə yerin ə yetir ə bilm ə y ə c əyi işlə r bar ə d ə v ə dl ə r verm ə m ə lidir. 25. Ə g ər uşağın müayinə si v ə ya psixoloji müdaxilə başqa adamın, tə hsil orqanının nümayə nd ə si, h ə kim, hakim v ə s. t ə l ə bi il ə aparılırsa, psixoloq uşağın valideynlə rin ə v ə ya onları ə v ə z ed ən şə xsl ə r ə bu bar ə d ə x ə b ə r verm ə y ə borcludur. 26. Psixoloq müayinə etdiyi uşaqlar haqqında məlumatların gizli saxlanılması üçün şə xsi m ə hsuliyy ət daşıyır. 27. T ə lim-t ə rbiy ə müə ssis ə sin ə işə q əbul olunan psixoloq öz peşə s ə lahiyy ə tl əri çərçivə sind ə iş aparacağını, sə rb ə st f ə aliyy ə t göstə r ə c ə yini v ə d etm əli, müə ssis ənin müdriyyə tini v ə maraqlanan dig ər şə xsl ə ri bu ə xlaq kodeksi il ə tanış etməlidir. Psixoloq peşə kar f ə aliyy ə td ə onunla ə laq ədar olan şə xsl ə r ə diqq ə tl ə yanaşmalı, peşə etikasını gözlə m əyin, sirri saxlamağın zə ruriliyini əsaslandırmalıdır. Bunun üçün psixoloq xəbrdarlıq etmə lidi r ki, onun işinə peşə kar müdaxilə müvafik sə lahiyy ə tl ə r ə malik yuxarı psixoloji xidmət orqanı t ə r ə find ə n edil ə bil ə r. Psixoloq k ənar şə xsl ə rin qeyri-etik t ə l ə bl ə rinin mümkünsüzlüyünü onlara bildirmə lidir. 104 28. Peşə kar praktik psixoloq t ə r ə find ə n ə xlaq kodeks inin pozulması ilə bağlı mə s ə l ə l ə r ə Praktik Psixoloqlar Assosiasiyalarının ə dal ə t m ə hk ə m ə l ə rind ə , z ə ruri hallarda is ə t ə hsil sistemind ə psixoloji xidm ə tin daxil olduğu daha yuxarı təşkilat tə r ə find ən baxılır. Praktik psixoloqun imici v ə işgüzar nüfuzu onun şə xsi keyfiyy ə tl ə rind ən, peşəkarlıq s ə viyy ə sind ən prinsipial mövqeyindən asılıdır. Psixoloq yüksə k intizamı, ə dal ə tli v ə obyektiv mövqeyi ilə f ə rql ə nm ə li, q ə r əzkarlıq və saxtakarlıqdan uzaq olmalı, peşə borcuna, psixoloqun andına sə daq ə ti, peşə əxlaqı pr insipl ə rin ə hörmə tl ə yanaşması ilə hamının rəğbə tini qazanmağı bacarmalıdır. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|