Mahalla va oila

etishga majburlash yohud uning xohish-irodasiga qarshi nikoh qurish 
uchun olib qochish 
(136-modda)
. 
O‘zbekiston Respublikasi JPKning 
17-moddasida 
“Shaxsning 
sha’ni va qadr-qimmatini hurmat qilish” prinsipi mustahkamlanib, unda 
“Inson sha’ni va qadr-qimmatini kamsitadigan, uning shaxsiy hayotiga 
taalluqli ma’lumotlar tarqalib ketishiga olib keladigan, sog‘lig‘ini xavf 
ostiga qo‘yadigan, asossiz ravishda unga jismoniy va ma’naviy azob-
uqubat yetkazadigan harakatlar qilish yoki qarorlar chiqarish 
taqiqlanadi”, deyiladi.
Bilimsizlik
. 
Bilimsizlik insonni jaholatga yetaklaydi. Afsuski, bugun ana shunday 
bilimsizlar soni global miqyosda ortib bormoqda. Birlashgan Millatlar 
Tashkilotidan olingan ma’lumotlarga qaraganda ayni paytga kelib voyaga 
yetgan dunyo aholisining 
750 millionlik
qismi savodsiz bo‘lib, ularning 
uchdan ikki qismini ayollar tashkil etadi. Maktab yoshidagi 
250 million
bola 
savod chiqarmagan, 
124 million
bola esa maktab nima ekanini bilmaydi. 
Jahondagi aksariyat mamlakatlarda hukm surayotgan to‘xtovsiz urushlar va 
bu mamlakatlarning ichki ishlariga g‘arblik “yordamchilar”ning aralashuvi 
sabab maktab va boshqa ta’lim muassasalarining faoliyati to‘xtagan. Bu o‘z-
o‘zidan bilimsizlikning ortishiga sharoit yaratmoqda.

---

76
8 sentabr – Xalqaro savodxonlik kuni BMTning YUNESKO 
tashkiloti tomonidan 1966-yil 8-sentabr kuni Eronning Tehron shahrida 
bo‘lib o‘tgan “Xalq ta’limi vazirlarining savodsizlikni tugatish bo‘yicha 
xalqaro konferensiyasi”ning tavsiyasiga ko‘ra e’lon qilingan edi. 
Bilimsizlik - kishi tomonidan o‘z ona tili qoidalariga asoslangan o‘qish va 
yozishni muayyan o‘zlashtirganlik darajasidir. Shu bilan birga, u aholining 
ijtimoiy-madaniy rivojlanishining asosiy ko‘rsatkichlaridan biridir. 
Endilikda xalqaro savodxonlik kuni butun dunyoda nishonlanmoqda. Uni 
nishonlashda har yili hukumatlar, nodavlat tashkilotlar, hamjamiyatlar, hamda 
o‘qituvchi va o‘quvchilar, hamda soha mutaxassislari ishtirok etadilar. 
Dunyoning ko‘plab mamlakatlari savodsizlikni tugatish borasida sezilarli 
yutuqlarga erishgan bo‘lsalarda, bugungi kunda