O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti yoqilg‘i va organik birikmalar kimyoviy

6. OSMA KONVEYERLAR 
Osma konveyerlar ( 
7
- rasm 
a
va 
b
) bir relsli yo‘ldan iborat bo‘lib,
ularning uchlari trassaning ma’lum bir erida tutashadi. Katok (
1
) larda karetka 
harakat qiladi. Ularning ishlash prinsipi rasmda aniq va ravshan ko‘rinib turgani 
uchun biz bu erda ular haqida izox berib o‘tirishni lozim deb topmadik. 
7 – rasm. Osma konveyer: 

---

16 
 a – tortkili (tyagovыy), b – itariluvchi (tolkayuщiy), v - yuk tashuvchi 
(gruzoveduщiy)
a – ga tegishli: 1 – katok (katka) , 2 - osilgan moslama , 3 – plastinkali zanjir, 4 – 
maxsus aravacha(v ga tegishli ) 
b – ga tegishli: 1 – katok ,2 – osma moslama, 3 – zanjir , 4 – yuk tashuvchi 
aravacha, 5 va 6 – relsli yo‘l, 7 va 8 – kulachki. 
 
Osma konveyerlarning
relsli yo‘li(izi) odatda po‘lat prokatlardan 
tayyorlanadi (burchaklik, ko‘shtavr, shveller va boshqa) va ular pol satxidan 2-2,5 
balandlikda joylashadi. Osma konveyerlar bino yopma – fermalarga yoki maxsus 
tayyorlangan ustunlarga maxkamlangan bo‘ladi. 
 
7. VINT (SHNEK)LI KONVEYERLAR 
Vintli konveyer sxemasi 8 - rasmda keltirilgan.
8 – rasm. Vint (shnek) li konveyer: 
1 – vint(shnek) , 2 – tarnov (nov), 3 – shnek vali uchun oraliq tayanch, 4-5 shnek 
vali uchun podshipniklar, 6 – yuklovchi lyuk, 7 – tozalash uchun yuk, 8, 9 – yuk 
tushadigan lyuklar, 10 – dvigatel, 11 – reduktor, 12,13 – muftalar. 
U osti yarim silindrik shaklda bo‘lgan tarnov 
2
dan iborat bo‘lib, vint ichida 
o‘rnatilgan podshipniklarda xarakat qiladi. Vintning xarakati elektrodvigatel 
10
, 
reduktor 
11
orqali amalga oshadi. Tarnov ichida material siljishi vintlar burama 
(vitok)larning itarilishi natijasida vujudga keladi. 
Tarnov butun uzunligi bo‘ylab qopqoq bilan qoplangan. Unda tashiladigan 
material uchun bir necha joyda LYUK (ochilib-yopiladigan joy) bor. 

---

17 
Konveyerning ostki qismida xam bir necha yopib qo‘yiladigan lyuklar 
8,9
mavjud 
bo‘lib, ular materialni chiqarib olish uchun ishlatiladi. 
Vintli konveyerlarni kamchilik tomonlari: 
-
elektr energiya ko‘p sarf bo‘ladi; 
-
yuk, shnek buramalari orasida eziladi va maydalanib ketadi; 
-
vint va tarnov o‘zi xam ishlash jarayonida vaqt o‘tishi bilan ediriladi; 
-
yuk ko‘prok tushib qolganda vint(shnek) to‘xtab qoladi va xokazo. 
Gorizontal va nishabrok joylashgan vintli konveyerlarning ish unumi 
(kg/soat) quyidagicha topiladi: 
Q = 60 
C
n
S
g
Д
b









4
2
 
bu erda :
φ
– to‘ldirish koeffitsienti, u yog‘och qipig‘i va payraxalari uchun 0,4 ga
teng; 
γ
- yukning xajmiy og‘irligi, 
N / m
3
;
S 
– konveyerni qiyalik burchagiga ta’sir etuvchi koeffitsient. Masalan, u
O
0
da 1ga, 5
0
da 0,9 ga, 15
0
da 0,7 ga, 20
0
da 0,6 ga teng; 
D
– vint (shnek) diametri, mm; 
g
– erkin tushish tezlanishi, 9,81 m/sek
2
; 
S
– vint qadami, mm; 
n
b
- vint aylanish chastotasi, min 
–1
.