Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

x (!ÜL + ^ L y i 0 0 0 ,
4 N /
Burada: m|’ - keçən il doğulmuş və bir yaşında olan uşaqlardan cari 
ildə ölən uşaqların sayını; mj - cari ildə doğulmuş və bir yaşa qədər olan 
uşaqlardan cari ildə ölən uşaqların sayını; No - keçən il doğulmuş 
uşaqların sayını; N] - cari ildə doğulmuş uşaqların sayını göstərir.
Keçən il və cari ildə doğulmuş bir yaşa qədər uşaqlardan ölənlərin 
sayı haqqında ümumi məlumat olduqda (illərə bölünmədən) hesablama 
aparmaq üçün aşağıdakı düsturdan istifadə oluna bilər:
m
Əkii' 
2/3N, + 1/3N,
1000,
Burada: m -il ərzində bir yaşadək olan uşaqlardan ölənlərin sayı demək- 
dir.
Körpə ölümü əmsalı doğulan hər 1000 uşaqdan neçə nəfərinin bir 
yaşadək öldüyünü göstərir.
Azərbaycan Respublikasında körpə ölümü haqqında 4.9 cədvəlindəki 
məlumatlar aydın təsəvvür verir. 2
0
20 L0 - adətən 10000 və ya 100000-ə bərabər götürülür.
103

---

Cədvəl 4.9
Azərbaycan Respublikasında körpə ölümü21
İllər
Bir yaşa qədər ölən uşaqların sayı
Hər 1000 nəfər diri doğulana
Hər iki
cins
o cümlədən
Hər iki
cins
o cümlədən
oğlanlar
qızlar
oğlanlar
qızlar
1995
3477
1964
1513
23,3
26,2
22,2
1996
2685
1483
1202
19,9
21,8
19,7
1997
2589
1441
1148
19,6
20,7
18,3
1998
2061
1190
871
16,6
18,0
15,0
1999
1943
1083
860
16,5
17,3
15,7
2000
1501
846
655
12,8
13,5
12,0
2001
1382
769
613
12,5
12,9
12,1
2002
1422
793
629
12,8
13,3
12,3
2003
1451
819
632
12,8
13,4
12,1
2004
1287
757
530
9,8
10,7
8,7
2005
1321
747
574
9,3
9,8
8,7
2006
1508
859
649
10,1
10,7
9,4
2007
1756
966
790
12,1
12,6
11,5
2008
1715
931
784
11,4
11,6
11,2
2009
1731
950
781
11,3
11,5
11,2
2010
1843
1018
825
11,2
11,5
11,0
2011
1903
1047
856
11,0
11,2
10,6
2012
1884
1035
849
10,8
İ U
10,5
4.9 
cədvəlindəki məlumatlardan göründüyü kimi, ölkəmizdə hər 1000 
nəfər diri doğulan uşağa görə hesablanan körpə ölümü 1995-ci ilə 
nisbətən 2012-ci ildə hər iki cins üzrə 1,8 dəfə, o cümlədən oğlanlar üzrə
1,9 dəfə, qızlar üzrə isə 1,8 dəfə aşağı düşmüşdür. Bu, həyat səviyyəsini 
qiymətləndirmək üçün bütün dünyada istifadə olunan sosial göstərici­
lərdən biridir. Ölkəmizin göstəricilərini inkişaf etmiş ölkələrin göstəri­
ciləri ilə müqayisə etsək görərik ki, körpə ölümü keçən əsrin axırlarında 
İsveçdə 3,9%o-ə, Yaponiyada isə 4,l%o-ə bərabər olmuşdur. Dünyanın ən 
böyük ölkələrində - ABŞ-da və Çində əhalinin hər 1000 nəfərinə görə bir 
yaşadək ölənlər müvafiq olaraq 6,4 %o və 37,9%o təşkil etmişdir.
Əhalinin ölüm hallarının təhlili həm də hər bir yaş üzrə aparılır. Bu 
göstərici həmin yaşda ölənlərin sayını həmin yaşda olan əhalinin sayına 
bölüb, 1000-ə vurmaq yolu ilə hesablanır və deməli, promillə ifadə edilir. 
Bu göstərici kişilər və qadınlar, şəhər və kənd əhalisi üzrə ayrılıqda da 
müəyyən edilir. Əhalinin ölüm hallarının öyrənilməsinin istiqamətlərin-