Агрономия факультети талабалари учун Узумчилик фанидан

6.2.
Tokni daraxtlarda va qoziqlarga olib o‘stirish.
Bu o„stirish usuli qadimdan ma‟lum bo„lib, hozirgi paytda respublikamizni 
janubiy Surxondaryo viloyatining eski tokzorlarida qo„llaniladi. Tok ekini daraxtlarda 
o„stirilganda yaxshi o„sib, 
yuqori hosil beradi. Lekin, 
bu 
usulda 
o„stirilganda 
agrotexnika 
tadbirlarini 
o„tkazish qiyin bo„ladi, 
toklarni 
kesish, 
xomtok 
qilish, 
ko„mish, ochish, 
hosilni tyerish va boshqalar. 
Bundan 
tashqari 
asosiy 
daraxtdan hosil kam olinadi. 
Shuning 
uchun 
ishlab 
chiqarishda bu usul keng 

---

47 
 
5-rasm. Kallaksimon shaklli
tok tupi 
 
qo„llanilmaydi, faqat tomorqalarda, yo„l yoqalarida bu usulda o„stirilgan toklarni 
uchratish mumkin. 
Turkmanistonda hozirgacha bu usul qo„llaniladi. Tok ekinini o„tqazishga 3 yil 
qolganda tok ekish sxemasiga muvofiq tut daraxti ekiladi, 3 yildan so„ng tokni 
ekadigan yili, tutning novdalarini o„sish nuqtasi kesib tashlanadi, tanasining barcha 
qismidan po„sti ajratiladi va shundan so„ng daraxtlarning yoniga tok ko„chatlari 
ekiladi va keyinchalik shu daraxtlarga bog„lab o„stiriladi. Bu hududlarda tok 
ko„milmasdan o„stiriladi, Shuning uchun bu usulni qo„llash mumkin. 
Tokni qoziqlarga olib o‘stirish.
Tokni bu usulda o„stirishda novdalari bitta yoki 
bir necha qoziqqa bog„lanadi. O„zbekistonda bu usulda toklar o„tqazilgandan keyin 
faqat birinchi-ikkinchi yillari qoziqqa bog„lab o„stiriladi. Tok tupini bitta qoziqqa 
bog„laganda novdalar qalinlashadi va soyalanadi. Shuning uchun, novdalarni ikkita 
qoziqqa bog„lab ko„tarilgani yoki bo„lmasa tup yaqinidagi narvonchaga ko„tarilgani 
ma‟qul. Bu usulni kuchli o„suvchi tok navlariga tavsiya qilib bo„lmaydi.