٠
kombinə olunmuş bronxospazmolitik (b2-aqonist + ipratropium bromid)
– berodual.
Nebulayzer vasitəsilə ipratropium bromid və ya kombinə olunmuş
preparat (berodual) əlavə etməklə b2-aqonistin inhalyasiyası. Nəticəni 20
dəqiqədən sonra qiymətləndirmək lazımdır [7].
Qeyri-stabil vəziyyətdə bronxospazmolitikin inhalyasiyasını nebulayzer
vasitəsilə 1 saat ərzində hər 20 dəqiqədən bir təkrar etmək lazımdır. Əgər
simptomlar əvvvəlki kimi qalırsa və ya artırsa, bronxospazmolik preparatların
inhalyasiyası ilə paralel olaraq nebulayzer vasitəsilə 1 saat ərzində hər 20
dəqiqədən bir qlükokortikosteroidlər (fliksotid, pulmikort) əlavə edirlər [8].
Kəskin orta-ağır persistə edən BA- nın tutmasının ləğvindən sonra
qənaətbəxş nəticə aldıqda – bronxospazmolik müalicəni hər 4 saatdan bir
aşağıdakı qaydada davam etdirilir:
- qısa təsirə malik b2-aqonistlər nebulayzer vasitəsilə 1-2 gün ərzində təyin
edilir
- klinik əlamətlərin və funksional müayinələrin normallaşana qədər uzun
təsirli bronxolitiklərdən (b2-aqonistlər – salmoterol, formoterol, metilksantinlər)
verilməsi məsləhətdir
Uzuntəsirli β2-aqonistlərin peroral formaları (spiropent, volmaks) BA-nın
yüngül və orta ağır gedişində istifadə edirlər.
Müalicədən
sonar
qeyri-qənaətbəxş
nəticə
aldıqda
inhalyasion
qlükokortikoidlərin dozasını 1,5-2 dəfə artırırmaq lazımdır. Uşaqların BA-nın
müalicəsində aşağıdaki inhalyasion qlükokortikoidlər istifadə edilir: belkametazon
dipropionat (bekotit), beklomet, bekloforte, aldesin, aldofort, beklazon eko asan
nəfəs), budesonid (pulmokort-turbuxaler, benakort, budekort), flunizolid
(inqakort), mometazona furoat (asmaneks-tvistxaler, 12 yaşından uşaqlara),
flutikazon propionat (fliksotid, flütid). Onların sutkalıq dozası yaşından və
xəstəliyin gedişinin ağırlığından asılıdır.
Aparılan müalicə effect vermədikdə prednizolonun 1-2 mq/kq dozasına
ekvivalent olan dozada sistem qlükokortikosteroidlərindən istifadə edirlər. Bu
zaman xəstəliyin ağırlıq dərəcəsini və müalicəsini ağır persistə edən BA-da olduğu
kimi seçilir [9].
Ağır persistə edən BA -nın tutmasının müalicə alqoritmi:
Müalicəni stasionarda oksigenoterapiyadan, nebulayzer vasitəsilə bronxos-
pazmolitiklərdən, həmçinin adekvat dozalarda qlükokortikosteroidlərdən başla-
yırlar. Nebulayzer vasitəsi ilə aparılan müalicəyə daha çox üstünlük verirlir. Qısa
təsirli b2-aqonistlərdən (ventolin – nebula/salbutamol) 1 saat ərzində 20 dəqiqəlik
intervalla, daha sonra isə hər 1-4 saatdan bir istifadə edirlir. Bronxospazmolitik
təsiri gücləndirmək üçün ipratropium bromid əlavə etmək və ya b2-aqonist ilə
ipratropium bromidin kombinə olunmuş preparatından (berodual, berotek)
istifadə etmək olar [4, 7].
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
176
Uşaq astmatik status mərhələsində olduqda isə aşağıdakı müalicə alqoritmi
təyin edilir: asmatik statusun I-II mərhələdə hər 4 saatdan bir inhalyasion β
2
-
aqonistlər, vena daxili qlükokortikosteroidlər – prednizolon 2-5 mq/kq sutka
hesabı ilə, astmatik statusun II-III mərhələsində isə 5-10 mq/kq sutka hesabı ilə
yeridilir. Eyni zamanda 2,4%-li eufillin məhlulu ilə (5-6 mq/kq birdəfəlik dozada)
infuzion terapiya damcı çəkilində aparılır. Eufillinlə uzun müddətli infuzion
terapiya zamanı qan zərdabında teofillinin konsentrasiyası nəzarət altına
alınmalıdır. Tez-tez kəskinləşmələr olarsa, qısa kursla prednizolon da peroral
formada sutkada 1-2 mq/kq çəkiyə istifadə edilir (5-7 gün).
Beləliklə, BA zamanı nebulazer vasitəsi ilə dərmanların yeridilməsi
xəstəliyin ağırlaşma riskini xeyli azaldır və xüsusəndə kortikosteroidlərin sistemli
biomümkünlüyü aşağa salır.
Bizim apardığımız nebulayzer müalicəsi tənəffüs yollarının obstruksiya-
sının müalicəsində onun yüksək effektivliyə malik olmasını təsdiq edir və bununla
yanaşı bu müalicə uşaqların psixikasına təsir edən parenteral manipulyasi-
yalardam mümkün qədər az istifadə etməsinə imkan verir.
ЯДЯБИЙЙАТ - ЛИТЕРАТУРА – REFERENCES:
1.Pool J, Cremonesini D. Asthma inhaler use in young children. //Community Pract. 2014 Dec;87(12):44-7.
2.European Respiratory Sosiety Guidelines on the use of nebulizers. //European Respiratory Journal №1,
2001, 18.
3.de
Vries TW, van den Berg PB, Duiverman EJ, de Jong-van den Berg LT. Effect of a minimal pharmacy
intervention on improvement of adherence to asthma guidelines. //Arch Dis Child. 2010 Apr;95(4):302-4.
4.Brocklebank D, Ram F, Wright J, et. al. Comparison of the effectiveness of inhaler devices in asthma and
chronic obstructive airways disease: a systematic review of the literature. //Health Technol Assess.
2001;5(26):1-149.
5. Ram FS. Clinical efficacy of inhaler devices containing beta(2)-agonist bronchodilators in the treatment of
asthma: cochrane systematic review and meta-analysis of more than 100 randomized, controlled trials.
//Am J Respir Med. 2003; 2(4):349-65.
6.Mitchell EA, Didsbury PB, Kruithof N,
et.al
. A randomized controlled trial of an asthma clinical pathway for
children in general practice. //Acta Paediatr. 2005 Feb; 94(2):226-33.
7. Vézina K, Chauhan BF, Ducharme FM. Inhaled anticholinergics and short-acting beta(2)-agonists versus
short-acting beta2-agonists alone for children with acute asthma in hospital. //Cochrane Database Syst Rev.
2014 Jul 31;7.
8.Kenyon CC, Fieldston ES, Luan X, Keren R. Safety and effectiveness of continuous aerosolized albuterol in
the non-intensive care setting. Pediatrics. 2014 Oct;134(4).
9.Travers AH, Milan SJ, Jones AP,
et.al
. Addition of intravenous beta(2)-agonists to inhaled beta(2)-agonists
for acute asthma. Cochrane Database Syst Rev.2012 Dec 12.
Р Е З Ю М Е
ЭФФЕКТИВНОСТЬ НЕБУЛАЙЗЕРНОЙ ТЕРАПИИ ПРИ ЛЕЧЕНИИ
БРОНХООБСТРУКТИВНОГО СИНДРОМА У ДЕТЕЙ
Султанова Н.Г., Габулов Г.Г.
Бронхообструкция дыхательных путей является наиболее частой
ситуацией в детском возрасте требующей неотложной помощи. При этом
результативность терапии зависит от адекватности выбора лекарственного
препарата и способа доставки его в дыхательные пути. Именно оптимальный
выбор способа доставки в зависимости от клинического состояния и возраста
больного влияет на эффективность лечения этой категории пациентов.
Небулайзер представляет собой ингаляционное устройство для распыления
лекарственных препаратов, позволяющее получить мелкодисперсный
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
177
аэрозоль с оптимальным размером частиц от 1 до 5 мкм, которые свободно
проникают в мелкие бронхи, а также в бронхиолы и альвеолы.
Цель небулайзерной терапии состоит в доставке терапевтической дозы
препарата в аэрозольной форме за короткий промежуток времени к месту
патологического процесса. Наш опыт небулайзерной терапии свидетельствует
о ее высокой эффективности для лечения обструкции дыхательных путей и,
что особенно важно, дает возможность предотвращения ухудшения
состояния без использования травмирующих психику детей парентеральных
манипуляций.
S U M M A R Y
NEBULIZER THERAPY IN THE TREATMENT OF BRONCHIAL OBSTRUCTION IN
CHILDREN
Sultanova N.H., Qabulov H.H.
Bronchial obstruction of the respiratory tract is the most common
situation in children requiring emergency care. Thus the effectiveness of therapy
depends upon the adequacy of choosing a drug and its method of delivery to the
respiratory tract. It is the best choice method of delivery, depending on the
clinical status and the patient's age affects the effectiveness of treatment for these
patients. The nebulizer is a device for spray inhalation drugs, provides a fine mist
of optimum particle size of from 1 to 5 microns that are freely penetrate into the
bronchial tubes and the bronchioles and alveoli in.
Purpose nebulizer therapy is to deliver therapeutic doses in aerosol form
in a short time to the place of the pathological process. Our experience nebulizer
therapy indicates its high efficiency in the treatment of airway obstruction and,
most importantly, allows to prevent the deterioration of the mind without
traumatizing children parenteral manipulations.
Дахил олуб: 2.07.2015.
LAZER VƏ LİFLİ OPTİKANIN TİBBDƏ TƏTBİQİ
Ə
liyev N.N.
Azərbaycan Tibb Universiteti
Tibbi Fizika və İnformatika kafedrası.
Açar sözlər: lazer, işıqötürücü optik şüşə lif, istilik tutumu.
Optik kvant generatoru – lazer 50 ildən (1960) artıqdır ki, kəşf edilib və
onlar elm və texnikanın bir sıra istiqamətlərində geniş miqyasda tətbiq olunmağa
başladı. Belə istiqamətlərdən biri də kiçik optik itgiyə malik (hazırda ~0,2 Db/km)
şüşə (SiO
2
-kvars) işıqötürücü optik liflərə əsaslanan müasir lifli optikadır.
Hazırda, lifli optikanın daha mühüm və inkişaf etmiş tətbiq sahəsi tibb və
rabitədir. Belə ki, lazer – işıqötürücü sistemi vasitəsilə enerjinin və informasiyanın
ötürülməsində işıqötürücülərin ötürücü mühit kimi istifadəsinə real imkan açdı
[1-3].
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
178
Son 30 ildə fiziki metod olaraq lazer-optik lif işıqötürücülər sisteminin
tibbdə tətbiqi xeyli genişlənib. Müasir tibbi bu sistemsiz təsəvvür etmək çətindir.
Parametrlərin belə geniş intervalda dəyişməsi bioloji toxumalarda müxtəlif
təsir mexanizminin təşkilinə imkan verir.
Lazer fizikasının tibbi-bioloji tətbiqinin müasir istiqamətini iki əsas qrupa
ayırmaq olar.
I.Lazer şüalanmasından bioloji quruluş və proseslərin öyrənilməsində
tədqiqat aləti kimi istifadə olunması.
II.Lazer – işıqötürücü sisteminin bioloji quruluş və obyektlərə təsir aləti
kimi istifadə olunması. Bu təsirin özünü 3-qrupa ayırmaq olar:
1)toxumaların koaqulyasiyası (oftalmologiya, onkologiya, dermatologiya);
2)toxumaların ayrılması yaxud kəsilməsi (cərrahiyyə);
3)Biostimulyasiya (fizioterapevtik tətbiqi).
Məqalədə məqsəd fiziki metod olaraq lazer-işıqötürücü sisteminin tibbin
müxtəlif sahələrində müalicə və diaqnozun qoyulmasında istifadəsinin nəyə
ə
saslandığını göstərməkdir.
Lazer şüalanmasının toxumaya təsiri, toxumaya daxil olma dərinliyi (~2-
2,5 mm) praktiki olaraq onun udulmasından asılıdır. Şüalanmanın udulması isə
dalğa uzunluğunun funksiyasıdır. Lazer şüalanması toxumaya istilik və qeyri-
istilik təsiri göstərir. Lazer şüalanmasının dalğa uzunluğu hədəfin udma spektrinə
uyğun olduqda bu şüalanmanın əksər hissəsini hədəf udur (a): qalan hissəsi
səpilir, əks olunur və yayılmaqda davam edir. Lazer şüalanmasının dalğa
uzunluğu hədəfin udma spektrinə uyğun olmadığı halda fotonlar orqan yaxud
hüceyrələri zədələmədən onlardan keçə bilir (b). Əksər halda lazer şüasının enerjisi
hədəfin qızmasına (c) və onun dağılması üçün istifadə edilir. Habelə, lazerin qeyri-
istilik təsiri zamanı fotonlar molekulyar rabitəni qıra bilir (d) və ionlaşmış
plazmanı, ən başlıcası, bərkimiş yığıntıları parçalayan – zərbə dalğasını yaradır (e).
Hədəfdə piqmentin müəyyən konsentrasiyasında lazer işığı hədəfin
flyuoressensiyasını (f) yarada bilir ki, bu effekt diaqnostik məqsəd üçün istifadə
edilir yaxud piqmentlə qarşılıqlı təsirdə olaraq hədəfin parçalanmasını yaradır (g).
Lazer şüalanmasının bioloji orqan və toxumalara təsirini ötürmək üçün
ötürücü mühit kimi istifadə edilən işıqötürücü optik liflərdir.
İşıqötürücü şüşə lif iki konsentrik hissədən – işığı ötürən içlikdən və işığı
içlikdə saxlayan örtükdən ibarət olub silindrik formaya malikdir. Habelə,
işıqötürücünü mexaniki təsirdən (zədələnmədən) qoruyan plastik polimer pərdədən
ibarətdir. İçliyin sındırma əmsalı (n
1
) örtüyün sındırma əmsalından (n
2
) böyük
( n
1
>n
2
) olmalıdır ki, onların sərhəddindən işığın tam daxili qayıtma prosesi
işıqötürücü boyunca daimi təkrarlanaraq şüalanma enerjisinin ötürülməsini
təmin etsin. Bunun üçün içlik materialı ifrat təmiz kvars şüşəyə (SiO
2
) onun
sındırma əmsalını artıran GeO
2
, Al
2
O
3
, TiO
2
və P
2
O
5
aşqarları (mol%-lə), örtük
materialı olaraq isə kvars şüşəyə onun sındırma əmsalını azaldan şüşəvari B
2
O
3
və
F
aşqarları vurulur. Örtük və içliyin sındırma əmsalları arasındkı fərqdən və
həmçinin işıq dalğasının uzunluğu kimi parametrlərdən asılı olaraq işıqötürücü
şüalanmanı bir yaxud çox növ rəqslər (mod) şəklində ötürə bilir. Bu (modlar)
rəqslər bir-birindən yayılma sürətinə, işıqötürücünün en kəsiyi üzrə intensivliyin
paylanmasına, elektrik sahəsi vektorunun istiqamətinə görə fərqlənir. Ona görə
işıqötürücülər uyğun olaraq birmodlu və çoxmodlu olmaqla iki növə ayrılır.
Tibbi işıqötürücü liflər – insanın daxili orqanlarını müşahidə etmək üçün
nadir obyektdir. Onlar optik xarakteristikalarına zərər dəymədən 20 mm əyrilik
radiusuna qədər əyilə bilir. Onun belə elastiki xassəyə malik olması orqanizmin
daxili hissələrinə şüalanmanı ötürməyə imkan verir. Tibbi işıqötürücü liflərə
adətən bütün növ işıqötürücülər aiddir. Toksiki xassəyə malik olmayıb, distal ucu
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
179
sterillizə olunub və kifayət qədər elastiki, yüksək dərəcədə şəffafdır. Tibbi
işıqötürücünün uzunluğu təqribən 30-50 sm, kvars içliyin diametri 400-600
mkm, xarici örtüyünün (pərdə ilə birlikdə) diametri 900 mkm olur.
İşıqötürücünün əsas optik parametrlərindən biri onun apertura ədədidir (NA)
.
2
2
2
1
n
n
NA
Tibbi məqsədlər üçün onun apertura ədədi
37
0
12
0
,
,
NA
intervalında olur.
İşıqötürücü şüşə liflərin əsas keyfiyyətlərindən biri onların istiliyə
davamlılığıdır.
Müxtəlif
temperaturlarda
işıqötürücülərin
optik
xarakteristikaları
temperatur dəyişməsinə çox həssas olur. Müəyyən edilib ki, -40
0
S-dən aşağı
temperturlarda işıqötürücünün içlik və örtük materiallarının sındırma əmsalları
arasındakı fərq azalaraq onun apertura ədədinin azalmasını yaradır. Optik
xarakteristikaları pisləşir və ötürücü mühit kimi onların istifadəsi mümkünsüz
sayılır. Bunun üçün içlik və örtük materiallarının teplofiziki xarakteristikalarını
bilmək çox vacibdir. Hazırda işıqötürücülər geniş temperatur intervalında (-40-
dan +85
0
S-yə qədər) işləmə qabiliyyətinə malikdir.
Bu məqsədlə adiabatik kalorimetriya metodu ilə 5-300 K temperatur
intervalında şüşəvari SiO
2
-nin və onun əsasında ona vurulan B
2
O
3
, GeO
2
, TiO
2
və
Al
2
O
3
(mol %-lə) oksidlərinin onun (SiO
2
) istilik tutumuna (Cp) təsir xarakterinin
temperatur və konsentrasiyadan asılılığını öyrənmişik [4,5]. Bu təcrübi qiymətlər
ə
sasında entropiya (ΔS), entalpiya (ΔH) və sərbəst enerjisinin (ΔF) dəyişməsi
hesablanıb (bax cədvəl). Müəyyən edilib ki, həmin materialların təmiz SiO
2
-yə
nəzərən istiliyə davamlılığı daha yüksəkdir. Hətta cədvəldə verilən 4 və 12 №-li
maddələrdə istilik tutumunun temperatur asılılığında anomaliya (C
p
-nin
maksimum qiymətə çatması) müşahidə edilmişdir (uyğun olaraq 80% və 30%).
Alınan nəticələrin həmin materiallardan hazırlanan işıqötürücü optik liflərin
tətbiqi sahəsində istifadə əvəzsizdir.
İşıqötürücü optik şüşə liflər hələ lazer kəşf olunana qədər tibbdə insanın
daxili orqanlarını müşahidə etməkdə (fibroskop cihazı) istifadə olunurdu (1957).
Bu zaman işıq mənbəyi kimi civə lampası və b. götürülürdü. Fibroskop (yuxarıda)
mədə və bir çox digər orqanların xəyalını ötürə bilir. Linza ksenon qövs lampası
işığını işıqötürücü liflərdən ibarət bağın girişinə fokuslayır. İşıqötürücülərdən
keçən işıq mədədə olan polipi işıqlandırır. Polipdən əks olunan işıq linza vasitəsilə
işıqötürücülərin bağının dirəyinə fokuslanır. Bağda hər bir işıqötürücü bütöv
xəyalın bir hissəsini ötürür. Bağın xarici ucundan çıxan işıqla polipin fibroskop
vasitəsilə alınan monitora verilir və həkim onu izləyir. Fibroskoplar tez-tez
endoskop adlanan daha mürəkkəb cihazlara daxil edilir, hansı ki, onlar digər
alətlərin yeridilməsi üçün kanala malikdir.
Lazer – işıqötürücü sisteminin bədxassəli şişlərin fotodinamik terapiya-
sında tətbiqi son illər intensiv aparılır. Belə ki, fotodinamik effektin ardıcıl
öyrənilməsi (bioloji vacib molekulların görünən işığın təsiri altında molekulyar
oksigenin və fotosensibilizatorun iştirakı ilə oksidləşməsi) tibdə yeni istiqamətin
inkişafına gətirdi – bədxassəli şişlərin fotodinamik terapiyasına [6].
Fotosensibilizatorlar – bu maddədir. İşığı udma qabiliyyətinə malik olub və
bioloji toxumalarda kimyəvi reaksiyanı induksiyalayır.
Piqment iynə ilə orqanizmə vurulur. Bundan təqribən 48-72 saat sonra
xərçəngin zədələdiyi toxumalarda selektiv toplanır.
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
180
Жядвял № 1.
Optik liflə ötürülən kriptonda lazerin mavi-bənövşəyi işığı (piqmentin)
xərçəng toxumalarında toplanan fotosensibilizatorun boyayıcısını həyacanlan-
dıraraq flüoressensiyasını yaradır və toxumalarda bioloji çevrilmənin yaranmasına
səbəb olan selektiv fotokimyəvi reaksiyalar silsiləsi yaranmasına səbəb olur. Sonra
optik lif boyunca şişi dağıdan başqa dalğa uzunluğuna malik ikinci işıq mənbəyi
kimi arqon lazeri daxil edilir – qırmızı boyayıcıda lazer, onun şüalanması şişdə
olan piqmentin molekullarını həyəcanlandırır. Bu molekullar isə öz enerjisini
oksigen molekullarına ötürür. Enerjinin ötürülməsi hesabına güclü oksidləşdirici
olan və şişin parçalanmasını yaradan sinqlet oksigenin (
1
O
2
) yaranması baş verir.
Həyəcanlanmış bu oksigen yüksək aktivliyə malik olub və bədxassəli şişi dağıtmaq
qabiliyyətinə malikdir (şəklə bax). Beləliklə, deyilən fiziki metod klinikalarda
xərçəngin fotodinamik diaqnostikası və terapiyasında intensiv olaraq istifadə
olunmaqdadır.
Standart temperaturda (T=298,15 K) SiO
2
-B
2
O
3
, SiO
2
-GeO
2
, SiO
2
-Al
2
O
3
və
SiO
2
-TiO
2
şüşəyəbənzər sistemləri üçün istilik tutumunun entropiyanın, entalpiyanın
və sərbəst enerjinin dəyişməsi cədvəl1-i.
Fiziki metod olaraq lazer – işıqötürücü sisteminin digər terapevtik tətbiqi-
nin daha maraqlı nailiyyəti ürək-damar xəstəliklərinin müalicəsindən ibarətdir.
Ürək damar xəstəliklərinin daha ağır forması adlanan aterosklerotik kirəc
qurumuş piy yığıntıları ilə arteriya divarlarının qalınlaşması və ya damarların qan
çöküntüsü ilə tıxanması səbəbindən yaranır. Bu zaman qan dövranının pozulması
№
Maddə
Cp
kal/mol
.
dər
ΔS
kal/dər
ΔH
kal/mol
.
dər
ΔF
kal/mol
.
dər
1
SiO
2
11,27
10,69
1766
4,77
2
99,36 mol%SiO
2
+
0,64 mol%B
2
O
3
13,42
12,52
2055
5,63
3
98,56 mol%SiO
2
+
1,44 mol%B
2
O
3
13,88
13,05
2106
5,99
4
98,09 mol%SiO
2
+
1,91 mol%B
2
O
3
20,37
17,12
28,69
7,49
5
96,65 mol%SiO
2
+
4,35 mol%B
2
O
3
14,39
13,01
2120
5,90
6
92,22 mol%SiO
2
+
7,78 mol%B
2
O
3
15,17
12,76
2090
5,85
7
84 mol%SiO
2
+
16 mol%B
2
O
3
11,76
11,91
1868
5,64
8
96 mol%SiO
2
+
4 mol%B
2
O
3
11,34
10,98
1782
5,00
9
94 mol%SiO
2
+
6 mol%B
2
O
3
11,48
11,20
1795
5,17
10
89,8 mol%SiO
2
+
10,2 mol%B
2
O
3
12,77
11,93
1930
5,45
11
99,41 mol%SiO
2
+
0,59 mol%B
2
O
3
12,75
11,72
1920
5,22
12
97,00 mol%SiO
2
+
3 mol%B
2
O
3
14,32
12,97
2204
5,59
13
90,60 mol%SiO
2
+
9,40 mol%B
2
O
3
13,63
12,25
2091
5,42
14
96,12 mol%SiO
2
+
3,88 mol%B
2
O
3
11,25
10,87
1764
5,06
15
89,75 mol%SiO
2
+
10,25 mol%B
2
O
3
11,05
10,84
1749
4,98
16
62,05 mol%SiO
2
+
37,95 mol%B
2
O
3
12,39
11,78
1970
4,94
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
181
ani olaraq ürək tutmaları, insult və ayaqlarda çürümənin baş verməsi ilə
nəticələnir. Hazırda arteriyaların tıxanmasının müalicəsi üçün həkimlər dərialtı
koronar anqioplastika üsulundan stifadə edirlər. Şəkildə bu üsulla müalicə üçün
fibroskopu, üfürülən manjeti və şüalanmanı ötürən işıqötürücünü birləşdirən
tibbi cihaz göstərilib. Əgər arteriya qismən tıxanıbsa, onun büzülmə sahəsinə
kateterin ucu yeridilir. Sonra baloncuq üfürülür (yeridilir) ki, damarın daxili
divarı genişlənsin kirəci dağıtmaq üçün işıqötürücü liflər lazer şüalanmasını yaxşı
ötürsün. Bu zaman həkimlər fibroskop vasitəsilə kirəc və ya digər damar
tıxanmasını vizual müşahidə edə bilirlər. Sonra qan axınını müvəqqəti
dayandırmaq üçün damara ötürülən manjet daxil edilir, işıqötürücü ilə ötürülən
lazer şüalanması kirəci dağıdır. Manjetdən hava buraxıldıqdan sonra qan axını
bərpa olunur.
Dostları ilə paylaş: |