THE 3 rd INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
243
Şə kil 1. Tezliyin t ə nzim olunma prinsipi Təqdim olunan işdə gəmi göyərtə mexanizmlərinin elektrik intiqallarında
rotoru qısaqapanmış
AM-in sürətinin TÇ ilə tənzim olunmasının və çeviricinin
çıxışındakı gərginliyin formalaşdırılması üçün istifadə olunan eninə impuls
modulyasiyalı TÇ-lərin müqayisəli təhlili aparılmışdır. Müqayisəli təhlildən ay-
dın olur ki, yüksək tezliklərdə eninə impuls tənzim üsulu çıxışda keyfiyyətli
enerjinin alınmasını təmin edir. Eninə impuls tənzim üsulu ilə aşağı tezliklər-
də tənzimlənməni mükəmməl yerinə yetirir. Yəni aşağı tezliklərdə fasilələrin
artmasını təmin edən tezlik modulyasiyasının dəfəliliyini artırmaqla çıxışda
keyfiyyətli gərginlik almaq mümkündür TÇ-lərin hansının gəmi göyərtə mexa-
nizmlərinin elektrik intiqallarında tətbiq olunmasının məqsədə uyğun olduğu
göstərilmişdir [2, 3].
Hazırda gəmi göyərtə mexanizmlərinin elektrik intiqallarında tətbiq olu-
nan TÇ-lərin idarəetmənin səlist tənziminə imkan yaradır.
TÇ-nin çıxışında sinusoidaya yaxın gərginliyin alınması üçün sinusoidal
gərginliyin etalonunun izlənməsi üsulu da effektli üsul sayıla bilər. Ancaq bu-
rada gərginlik generatorunun mövcudluğu prosesləri bir qədər mürəkkəbləş-
dirir. Bu baxımdan eninə impuls tənzim və eninə impuls modulyasiya üsul-
larının hər ikisinin yuxarıda sadaladığımız üstünlüklərindən istifadə etməklə
daha səmərəli nəticə əldə etmək olar.
Gəmi göyərtə mexanizmlərinin elektrik intiqallarında istifadə olunan tez-
lik çevricilərinin təhlili göstərir ki, fırlanma sürətinin tənzimi tələb olunan gəmi
elektrik intiqallarında (sükan, lövbər-yanalma, kran, yedək, köməkçi sükan
və yük nasoslarının elektrik intiqalı və s.) sabit cərəyan bəndli eninə impuls
modulyasiyalı TÇ-lərin tətbiqi daha əlverişlidir. Məqalədə həmçinin AM-in sü-
rətinin tənzimi zamanı TÇ-nin çıxışındakı gərginliyin formalaşdırılması üsul-
ları araşdırılmış, etibarlılığı yüksəltmək və enerji itkilərini azaltmaq məqsədilə
gəmi göyərtə mexanizmlərinin elektrik intiqallarının müasir eninə impuls
modulyasiyalı TÇ-nin idarə edilməsi təklif olunmuşdur [4, 5].