anlayışların son dərəcə dəqiq seçilməsindən, nitqdə informasiya
nın sıxlığından, əsaslandırılmış işgüzar üslubdan (elmin funksio
nal üslubu) gedir ki, o da özünəməxsus estetik təsirə malikdir.
Bununla yanaşı, natiq dinləyicilərini təkcə məlumatlandırmaq
yox, həm də inandırmaq istədikdə, obrazlılığa elmi mətnlərdə də
rast gəlinir; dilin ifadə vasitələrindən (məsələn, metaforalardan)
təfəkkür və əsaslandırmanın mühüm istiqamətlərini qabartmaq
məqsədilə istifadə olunur.
Kütləvi auditoriya qarşısında çıxışdan əvvəl elmi üslub təq
dim olunan informasiyanın ümumi anlaşıqlılığını təmin etmək
məqsədilə danışıq nitqinin elementləri ilə: dinləyicilərin səmərəli
və emosional təfəkkür proseslərinin formalaşdınlmasına və dərk-
edilmənin fəallaşdınlmasına xidmət edən şərhlə dolğunlaşdınla
bilər.
Əgər fikirlərinizin dinləyicilərin şüuruna çatmasını və asan
yadda qalmasını istəyirsinizsə, orijinal cümlələrdən çəkinməyin.
Dinləyicilərə kompüterlə idarə olunan və hər cür duyğudan
məhrum «danışan maşın» lazım deyil; onlar natiqin şəxsiyyətini
görmək istəyirlər.
Bu səbəbdən.
• Öz fikirlərini dinləyiciləri heç cəlb etməyən qəlib ifadələrlə
çatdırmaq;
• Yazılı elmi nitqin anlaşılması çətin, yığcam dili ilə danışmaq
lazım deyil.
Elmi konfransa uyğun olan (müvafiq sahə üzrə mütəxəssis -
iştirakçılar bəzən gündə 10-15 qısa elmi məruzə dinləməli olur
lar) mətnlər heç də həmişə digər nitq vəziyyətlərinə və istehsalat
təcrübəsinə uyğun olmur.
Natiq özündən fərqli olaraq, müzakirə edilən məsələyə o qədər
də bələd olmayan, daxilən həmin məlumatları qəbul etməyə hazır
olmayan, o cümlədən, bu həcmdə informasiyanı anlamağa vərdiş
etməmiş insanlar qarşısında çıxış etməli ola bilər.
Dostları ilə paylaş: