Исследование в XXI веке январрь, 02 г 332 boshlang’ich sinf o'qituvchilik faoliyatida pedagogik nizolarni kelib
Yüklə 0,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » январрь , 202 3 г 336 Umumiy o’rta ta’lim bilimlarining zarur ham jihatlikni beradi. Mustaqil fikrlash, takomillashgan qobiliyati va amaliy tarbiya ko’nikmalarini rivojlantirgan. Nizoning ijobiy va salbiy tomonlari. Pedagogika nizolarini salbiy tomonlari o’quvchilar bilimining baholashda jiddiy hatolarda yana biri turish guruhlarga sub’ektiv yondashishidir. Bu o’quvchi tomonidan ayni bir javob uchun ayni bir ish uchun turli o’quvchilarni baholashda tafovutlarda aks eatdi. Bunday vaziyatga e’tibor qiling. Doskada past o’zlashtiradigan o’quvchi javob bermoqda, ishonchsiz, o’rinsiz gapirmoqda. Bunday holatda o’qituvchining munosabati qanday bo’ladi u o’quvchi gapini shartta bo’lib, unga “ikki” qo’yadi va joyiga o’tkazadi: “Sen” hech qachon odam bo’lmaysan, “Senga o’rgatsa ham befoyda ekan deb izzat qiladi. Endi boshqa vaziyatni ko’raylik. Doska olidida yaxshi o’zlashtiruvchi kishi bugun darsga tayyor emas, ishonchsiz holda javob berayapti o’qituvchi uni ancha suyaydi. Bu vaziyatlarda nizoni salbiy tomonlarini yaqqol ko’zda tashlanadi. Nizoning ijobiy tomonlari pedagog ta’lim jarayonida aqliy hujum metodikalaridan foydalanadi. Aqliy hujum metodikasida muomoli vaziyatli savollar guruhga tashlanadi.. muammolani mavzu yuzasidan har bir talaba o’z fikrlarini bildiradi. Nizolar, mojoralar to’qnashuv qarama-qarshiliklar tufayli talabalar fikrlari yanada kengayib borada. 85 Maqsadga erishishga birgalikda intilish. Ta’lim sohasida biz maqsadga erishimiz. Uchun albatta birgalikda intilishimiz lozimdir. Ta’limni tashkil etuvchi hodimlar bu pedagoglardir shunday ekan ta’limni samarali amalga oshishida kimlar bilan birgalikda ishlashimiz o’rinli Ma’lum, pedagogik kasbda maqsadga erishish uchun o’qtuvchining faqat bilimdon bo’lishi, u yoki bu fanini chuqur bilishining etarli emas. O’qituvchi tarbiya hamdir. U bolalarning yosh va ruhiy xususiyatlarini e’tiboriga olib biror fanni qay darajada, qanday usullar bilan o’rganishni ham, bolalarni qanday tarbiyali metodikasini ham, inson shaxsning shakllanishi qonunniyatlarini ham bilishi zarur. Jamiyatimiz keng qamrovchi bo’lib u erda turli hil harakterdagi shaxslarni uchratishimiz mumkin. Shaxslararo nizolar albatta faoliyat turlarida namayon bo’ladi. Masalan guruh misolida ko’ramiz. Tasavvur qiling bir guruhda iqtidorli talantli shaxslarimiz bor. Ular har bir mazmuni yaxshi o’zlashtirib mustaqil fikrlarini bildira oladilar, fikr doiralari keng bo’lganligi sababli u shaxslar o’rtasida to’qnashuv, majoro kelishmovchilik, nizolar yuzaga keladi. Har bir guruh a’zosi o’z fikrini to’hriligini isbotlay oladilar bunday holatlarda nizoni boshqarish o’qituvchi tomonidan bartaraf etiladi. Har bir sohada shaxslar o’rtasida nizolarni ko’rishimiz mumkin. Shaxslar o’z ustidan ishlasa, fikrini isbotlay oladimi, ular nizolarni echimini ham topadilar. Muloqot pedagogik nizolarning echish va boshqarish usulidir. Muloqotdagi nizo shakllari turlichadir. Masalan yuzma-yuz yoki tehnik vositalar (telefon telegraf va shunga o’hshash vositalar) bilan amalga oshiriliadi. Oilada nizo muloqot ayrim a’zolari o’rtasida bo’lishi mumkin. O’zaro munosabatlarga kirishilganda nizoni yuzaga keltirmaslikning asosiy 85 Оchilоv Mаllа. Muаllim qаlb mе`mоri. – T., 2000. |