Yodgorov, Nodir Djalolovich

Ikki tekislikning o’zaro kesishishi
. Ikki tekislikning o`zaro kesishish 
chizig’ini topishda ularning son belgilari bir xil bo`lgan ikki juft gorizontallaridan 
foydalaniladi (1.41, 1.42-shakllar). 
Masalan, 1.41-shaklda P va Q tekisliklar qiyalik masshtabi P
i
va
Q
i
bilan berilgan. 
Bu tekisliklarni kesishish chizig’ining son belgili proyeksiyasini yasash uchun 
ularning uch metr va o`n metr balandda joylashgan gorizontallarining proyeksiyasi 
o`tkazilgan. Tekisliklarni bir xil balandlikda joylashgan gorizontalarining 
proyeksiyalari mos ravishda kesishib tekisliklarni kesishish chizig’iga oid ikkita a
3 
va b
10
nuqtasining son belgili proyeksiyasi topiladi. Topilgan nuqtalar orqali to`g’ri

---

31 
chiziq o`tkazib, qiyalik masshtabi P
i 
va Q
i
bilan berilgan P va Q tekisliklar 
kesishish chizig’ining son belgili proyeksiyasi (a
3
b
10
) yasalgan.
1.42-shaklda ABC va ELF tekisliklar uchburchakning son belgili 
proyeksiyasi (a
1
b
9
c
11
va e
4
ℓ
8
f
12
) bilan berilgan. Planda bu ikki tekislikning 
kesishish chizig’ini yasash uchun yuqoridagi misoldagi kabi ularni ham bir xil (4m 
va 9m) balandlikda joylashgan gorizontallarining proyeksiyalari chizilgan. Buning 
uchun ABC uchburchakning AC tomoni ELF uchburchakning EF va LF tomonlari 
darajalarga bo`lingan. Har bir uchburchakning bir xil (4m va 9m) balandlikda 
yotgan nuqtalari orqali to`g’ri chiziqlar o`tkazib, ularning 4m va 9m balandlikda 
joylashgan gorizontallarining proyeksiyalari hosil qilingan. So`ngra ularning bir xil 
son belgililarining kesishish nuqtalari (n
4
, m
9
) orqali to`g’ri chiziq o`tkazib, ABC 
va ELF tekisliklar kesishish chizig’ining son belgili proyeksiyasi (n
4
m
9
) hosil 
qilingan. 
Misollar 
1. O`zaro parallel P va Q tekisliklardan P tekislik qiyalik masshtabi P
i
bilan 
Q tekislikning M nuqtasini son belgili proyeksiyasi m
10
berilgan (1.43-shakl). Q 
tekislik yasalsin. 

---

32 
2. Intervallari 1 m ga teng bo`lgan o`zaro parallel P va Q tekisliklardan P 
tekislik A nuqtasining, Q tekislik B nuqtasining son belgili proyeksiyasi (a
8
,b
5
) va 
P tekislikning 8m balandlikda joylashgan gorizontal chizig’ining proyeksiyasi 
berilgan (1.44-shakl). Planda P va Q tekisliklar tasvirlashning eng qulay usulidan 
foydalanib yasalsin. 
3. P tekislik qiyalik masshtabi P
i
bilan, ABC tekislik son belgili proyeksiyasi 
(a
11
,b
1
,s
8
) bilan berilgan (1.45-shakl). Tekisliklar o`zaro kesishish chizig’ining son 
belgili proyeksiyasi yasalsin. 
4. O`zaro kesishuvchi P va Q tekisliklardan P tekislik gorizontal izi P
H
va D 
nuqtasining son belgili proyeksiyasi (d
4
) bilan, Q tekislik uchburchakning son 
belgili proyeksiyasi (a
2
,b
4
,s
8
) bilan berilgan (1.46-shakl). P va Q tekisliklarning 
kesishish chizig’i yasalsin.