299
darajada tartibga keltirilgan, tub ma’nodagi motivlar tabiati izchil ravishda,
pedagogik va yosh psixologiyasi fanlari qonuniyatlariga asoslangan holda tadqiq
qilinmagan. Bu esa respublikamizda ularning keng ko‘lamda o‘rganishga salbiy
ta’sir ko‘rsatmoqda. Motivlarning falsafiy-metodologik ahamiyati shundan
iboratki, ular sabab oqibat, ichki murakkab bog‘lanishlar tuzilishini yuksak
darajada rivojlangan tizim sifatida talqin qilinadi. Bunday yondashuv esa o‘z
navbatida materiya rivojlanishining oliy mahsuli ekanligi to‘g‘risidagi xulosaga
olib keladi. Chunonchi, maqsadga yo‘naltirilgan va maqsadga muvofiqlashtirilgan
har xil mazmundagi savollar, axborotlar, ma’lumotlar, xabarlar kishilar
faoliyatining ongli xususiyati ta’kidlab o‘tilgan mulohazalar mohiyati tarkibiga
kiradi. Motivlar tuzilishini amaliy (tatbiqiy) yo‘nalishga qaratish inson shaxsiga
motivatsion, irodaviy, axloqiy, hissiy, kognitiv, regulyativ ta’sir o‘tkazishning
omilkor shakllarining ilmiy asosi yuzaga kelishiga muhim imkon va zarur shart-
sharoitlar yaratadi. Insonning mehnat faoliyati tizimining murakkablashuvi ishlab
chiqarishda axloqiy, ma’naviy, nafosat, ruhiy tarbiya jabhalari hamda radio,
televidenie va targ‘ibot-tashviqot ta’sirini samarali olib borishi, kasbiy
tayyorgarlikning ekstremal va stress holatlarning sharoitlari barqarorlashuvi,
takomillashuvi, yaxshilanuvi, maqsadga muvofiqlashuvi kabi omillarning barchasi
shaxs motiv doirasining o‘zgarishiga bog‘liq. Shaxsning motiv doirasi uning
ehtiyojlarida, irodaviy sifatlarida (aktlarida) va funksional imkoniyatlarida o‘z
aksini topadi.
Dostları ilə paylaş: