B. N. Oripov tasviriy san’at va uni 0 ‘qitish metodikasi

0 ‘qitishning tarbiyaviy 
ahamiyati
Tasviriy san’at predm eti o ‘quvchilarda badiiy-axloqiy m ada- 
niyatni shakllantirishga xizm at qiladi. Shunga ko ‘ra tasviriy 
san’atning asosiy va bosh vazifasi eng aw alo o ‘quvchilarning 
estetik didlarini o ‘stirish, mehnatga, ijodga qiziqtirish, vatanga, 
xalqiga e’tiqodli bolishga o ‘rgatish va ularga ijobiy his-tuyg‘ulam i 
singdirish kabilam i amalga oshirishdan iboratdir. Shu boisdan 
tasviriy san’at aw alam bor tarbiyaviy xarakterga ega bo‘lishi kerak. 
Maktab tasviriy san’ati o ‘quvchilami har tom onlam a barkamol 
qilib tarbiyalashda m uhim ahamiyatga egadir.
Tarbiya masalasi tasviriy san’at darslarida natura va obyekt 
tanlash, ulam i tahlil qilishdan boshlanib, rasm chizish jarayonida 
davom etadi. Rasmi chiziladigan narsa, voqea, obekt yoki san’at 
asarining tahlilida, aw alo , uning tarbiyaviy tom oniga e ’tibor 
beriladi.
M asalan, darsda oddiy k o ‘za rasm i chiziladigan b o ‘lsa, 
o ‘qituvchi ko ‘zaning nima maqsadda ishlatilishi, uni kim yasagani, 
o ‘zbek kulolchiligi, amaliy san’ati, kulolning m ehnati va san’ati 
haqida, so‘ngra uning tuzilishi, rangi xususida m a’lum ot beradi. 
D arsning ana shunday tarzda tashkil etilishi o ‘quvchilarning 
xalqiga, amaliy san’atga mehri ortishiga sabab bo‘ladi. Tasviriy 
san ’atga doir h ar b ir m ashg‘ulotda bunday jarayon sistemali 
takrorlanadi.
140

---

0 ‘qitishning ilmiylik prinsipi
Didaktik prinsiplar asoschisi Y.O.Komenskiy: „Xudo aqldan 
butunlay m ahrum qilmagan yoshlarning barchasi ta ’lim oladi. 
Insonni aqlli, dono, zakovatli, yaxshi fazilatli, yuksak m a’naviyatli 
qilib tayyorlashga yordam beradigan barcha narsalar yoshlarga 
crrgatiladi. 0 ‘qitiladigan narsalar mavhum emas, balki haqiqiy, 
to ‘g‘ri obyektiv, ilmiy b o ‘lishi kerak‘£1, — deb ko'rsatgan edi.
Tasviriy san’atning barcha darslarini ilmiylik prinsipi asosida 
olib borish imkoniyati dasturda to ‘la ta ’minlangan.