Olmoshlarning tuzilishiga ko’ra turlari
Olmoshlar tuzilishiga ko‘ra sodda, qo‘shma va juft bo‘ladi. Bir o‘zakdan iborat
bo'lgan olmoshlar
sodda olmosh
hisoblanadi:
men, sen, kim, hamma, ba’zi
kabi.
Qo'shma olmoshlar
birdan ortiq o‘zakdan tuziladi:
har bir, hech kim, ana
о‘sha
kabi.
Ikki olmoshning tenglanishidan
tuzilgan olmoshlar
juft olmosh
hisoblanadi.
Bunday olmoshlar turli modal ma’nolarni ifodalashga xizmat qiladi:
u-bu, men-sen,
siz-biz.
Nutqda olmoshlar takror holda qo‘llanishi mumkin:
о‘sha-o’sha, shu-shu.
Bunda ham modal ma’no ifodalangan bo‘ladi.
Olmoshlarni tahlil qilish tartibi:
1. Ma’no turi.
2. Qo‘shimchalari tartibi.
3. Tuzilishiga ko‘ra turi.
4. Qaysi so‘z bilan bog‘lanishi.
5. Qaysi so‘z o‘rnida qo‘llangani.
6. Gapdagi vazifasi.
Namuna:
О‘sha
kitobni olib bering.
l. O‘sha – ko‘rsatish olmoshi.
2. Qo‘shimchasiz qo’llangan.
13
3. Sodda
4. O‘sha kitobni: olmosh+ot.
5. Sifat.
6. Aniqlovchi.
Asosiy adabiyotlar
1. Asqarova M., Yunusov R., Yo`ldoshev M., Muhamedova D. “O`zbek tili
praktikumi”. T.: Iqtisod-moliya, 2007.
2.Asqarova M., Yunusov R., Yo`ldoshev M. “O`zbek tili praktikumi”. T.: TDPU,
2005.
3. Hamroyev M., Muhamedova D., Shodmonqulova D., G‘ulomova X., Yo‘ldosheva
Sh.
Ona tili (darslik) MOLIYa- IQTISOD, Toshkent, 2007-yil.
4. Ikromova R., Muhamedova D., Hamrayev M. Ona tilidan mashqlar to‘plami
(o‘quv qo‘llanma) TDPU, Toshkent, 2009-yil
5. Hamrayev M.. Ona tilidan jadvalli mashqlar to‘plami.
Nizomiy nomidagi TDPU,
T., 2019-yil.
Qo‘shimcha adabiyotlar
1.
Mirziyoyev Sh.
Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston
davlatini
birgalikda barpo etamiz. Toshkent –“O‘zbekiston” -2016.56 B.
2.
Mirziyoyev Sh. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob
xalqimiz bilan birga
quramiz. Toshkent –“ O‘zbekiston” -2016.488 b.
3.
Mirziyoyev Sh. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlari ta’minlash
- yurt
taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. Toshkent –“ O‘zbekiston” -2016.488 b.
4.
Mirziyoyev Sh. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik-har
bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. Toshkent –“ O‘zbekiston” -
2017.104 b.
5.
Jamolxonov H. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. 2005, “Talqin”
nashriyoti
6.
Rahmatullayev Sh. Hozirgi adabiy o‘zbek tili, “Universitet” nashriyoti, 2006.
7.
Hamrayev M. Ona tili fanidan lisoniy tahlil qoliplari. “Sharq” NMAK, 2015.
Axborot manbalari
8.
www. tdpu. uz
9.
www. pedagog. uz
10.
www. Ziyonet. uz
11.
www. edu. uz
