75
O'smirlarda o’zini - o’zi nazorat qila olishi, o’zining fikrlari va harakatlarini boshhara
olishi uquvi shakllanadi, qafiyatliligi, tirishqoqligi, vaznlik, chidamlilik, qanoatlilik va shu kabi
irodaviy xususiyatlari shakllanadi.
O'smirlarning qiziqishlari kichik yoshdagilarga qaraganda birqancha o’zgaradi. Ular
qiziqish va badiiy faoliyatga intilishlarida kichik yoshda tarqoqlik va qat’iyatsizligi bilan ajralib
turadi. Shu tariqa o'smirlik yoshning harakterli xususiyatlarini ajratib ko'rsatadigan bo'lsak, ular
irodaviy xulq - atvorini boshharishda o’zini nazorat qilishda maxoratini yetarlicha
rivojlanmaganligi xohishiga harab ish tutmoq va o’zining talablarini qondirish imkoniyatlarining
etishmasligi, yuqori darajadagi ishonuvchanlik, o’zining o'rnini topish va katta bo'lishga harkat
qilish.
Xulq atvorida jamiyatda qabul qilingan norma va qoidalardan
ortda qolish qiyin yoki
tarbiya qilishi qiyin o'smir deb atashadi. Tarbiya qilish qiyin tushinchasi deganda pedagogik
ta’sirga qarshilik ko'rsatish ya’ni ayrim ijtimoiy dasturlarni, bilimlarni,
malakalarni, tarbiya va
talimdagi talab va normalariga qarshilik ko'rsatuvchilar tushiniladi.
O'smirlarda tarbiyasi qiyinchilik, yashab turgan jamiyatdagi belgilangan norma va
qoidalarga amal qilmaslik ilmda devlatsiya ko'rinishida ko'rib chiqiladi. Devlatsiya - so’zi
og'ishi, bo'lishi ma’nosini anglatadi.
Insonga va yashab turgan atrof - muhitga xos bo'lgan o’zgarishning bir ko’rinishi
deviatsiya (ortda qolishi, ogishi, chetga chiqish, burilish) hisoblanadi. O’zgaruvchanlik ijtimoiy
sohada har doim faoliyat bilan bog'liq bo'lib, inson xulq - atvorida o’z
aksini topadi va uning
atro`l bilan o’zaro ta’sirini ko'rsatib beradi, u o'smirlarning ichki va tashqi faoliyatida ko'rinadi.
Xulq - atvor normada va normadan ortda qolgan bo'lishi mumkin.
As the driving force behind the social
development of the human person needs
the influence of objective factors, the
ordinary people, the biological and
physical (material) needs, the higher
(spiritual) needs opportunities to meet
their needs, as well as a set of relations
between the states.Needs or create
reasons for this activity. People looking
for means and resources to meet their
own needs. There are options to meet
the needs of people happy. Otherwise,
he will be unhappy to learn that the
driving force.If moral education, and
social development. Moral education
and faulty human social breakdown and
social benefit (theft, extremism, lies,
fraud, etc.) face. Moral education to
meet the needs of people looking for
ways to communicate with people and
to improve the quality of social.
These mutual influences aimed at
the efficient use of power leading
educational interaction to be successful
in the.
Одам ижтимоий ривожланишини hаракатга
келтирувчи куч деб, киши эhтиёжлари таъсирида
юз берадиган объектив омилларни, одамларнинг
оддий, биологик ва жисмоний (моддий)
эhтиёжларидан бошлаб, олий (маънавий ва руhий)
эhтиёжларига qадар бo’лган эhтиёжлар мажмуи
hамда уларни qондириш имкониятлари орасидаги
муносабатларга айтилади.
Агар одамнинг ахлоqий тарбияси тo’g’ри
бo’лса, у ижтимоий ривожланади. Ахлоqий
тарбияси носоз одамнинг ижтимоий сифатлари
нурай бошлайди ва ижтимоий иллат (o’g’рилик,
нашавандлик, ёлg’он сo’з, фирибгарлик ва hоказо)
ларга дучор бo’лади. Ахлоqий тарбияси яхши одам
эhтиёжини qондиришнинг тo’g’ри йo’лларини
излайди hамда одамлар билан мулоqотда бo’либ,
яхши ижтимоий сифатлари такомиллашиб
боради.
Бундай o’заро таъсирлардан пайдо бo’лган
кучдан самарали фойдаланиш учун йo’налтирилган
тарбиявий таъсирнинг муваффаqиятли бo’лиши
етакчи o’ринни эгаллайди.
16
Normadagi xulq - atvor deganda o'smirlarning rivojlanishi va ijtimoiylashuvida uning
talab va imkoniyatlariga mos keluvchi mikro-sotsium bilan o’zaro munosabatlari tushiniladi.
16
Curriculum, cultural traditions and pedagogy: understanding the work of teachers in
England, France and Germany (2012
).
76
Agarda bolani qurshab turgan atro`l - muhit o'smirlarning u yoki bu xususiyatlarini hisobga
olgan holda erkin o’z vaqtida mos ta’sir ko'rsatgandagina uning xulq - atvori ham o’sha normada
bo'ladi.
O’zi yahayotgan jamiyatdagi belgilangan axloqiy va huquqiy normalarga harama - qarshi
xulq - atvori unga bo'lgan noto'g'ri ya’ni, uning rivojlanishi va ijtimoiylashishida atrof -
muhitdagi shaxsiy va yosh xususiyatlarini hisobga olmasdan kelib
chiqadigan xulq - atvordagi
bizilishi tushiniladi.
Dostları ilə paylaş: