Microsoft Word Баходир лотинча тузатилган doc

-
83
-
deb uni ikki guruhga ajratiladi. Ruhiy taranglik asosan his 
hayajonga sabab bo‘ladigan faktorlar (kuchli raqibni ko‘rish, 
musobaqalashadigan muhit, tomoshabinlar va h.k.) orqali 
sodir bo‘ladi va chaqqonlikkagina emas, organizmning boshqa 
funksional hamda jismoniy sifatlariga ham salbiy ta’sir 
ko‘rsatadi. Bu diqqatni to‘play olmaslik, faoliyat tarkibidagi 
o‘zgartirish qilishda kechikish, harakatlar ketma-ketligini 
buzilishi va boshqalar tarzida namoyon bo‘ladi. Bu 
noqulayliklar 
bilan 
kurashish 
yo‘llari 
haqida 
“Sport 
psixologiyasi” fanida lozim bo‘lgan ma’lumotlarni olish 
mumkin. 
Ruhiy taranglik 
albatta 
muskul tarangligini 
sodir 
bo‘lishi bilan kuzatiladi. Muskul tarangligi turli sabablar 
orqali vujudga kelib quyidagi qayd qilingan uch shaklda 
namoyon bo‘ladi: a) muskul tonusini ortishi (gipermoiotoniya) 
orqali muskul taranglashishi; b) o‘ta tez bajarish oqibatida 
muskulni 
taranglikdan 
tushishga, 
bo‘shashishga 
ulgurmasligidan 
sodir 
bo‘ladigan 
taranglik; 
d) 
koordinatsiyaviy, (takomillashmagan koordinatsiya sababli 
muskul bo‘shashishi fazasida bir oz qo‘zg‘aluvchanlikni 
mavjudligi orqali sodir bo‘ladigan) taranglik. 
Qayd qilingan chaqqonlikni namoyon bo‘lishiga salbiy 
ta’sir ko‘rsatayotgan muskul tarangligini yengish usullari sport 
fiziologiyasi va jismoniy tarbiya nazariyasi fanlari orqali 
o‘rganiladi.
Chaqqonlikni rivojlantiruvchi mashqlar tez charchatadi. 
Bunday mashqlarni bajarishda muskullar nihoyatda aniq va 
yuqori darajadagi sezgi talabiga muhtoj bo‘lib, charchash 
sodir bo‘lganda, mashqni bajarish kam samara beradi. Shunga 
ko‘ra organizm sarflagan energiyaning nisbatan to‘liq 

---