Sun’iy yoritilish
Aloqa korxonalarida ishlab chiqarish binolarini
yoritish uchun sun’iy yoritishning 2 tizimi qo‘llanadi:
teppa-teng (simmetrik) yoki yoritg‘ichli
lokalizatsiyaga joylashtirib umumiy yoritish;
bir vaqtning o‘zida umumiy va mahalliy
yoritishdan foydalangan holda uyg‘unlashma yoritish.
Mahalliy yoritish statsionar va ko‘chma bo‘lishi
mumkin. Ishlab chiqarish sharoitlarida 1 mahalliy
yoritilishdan foydalanishga yo‘l qo‘yilmaydi, negaki,
ish joyi va atrof-muhit makonining yoritilishlari o‘ta
farqlanadi. Natijada ishlash uchun noqulay sharoitlar
yuzaga keladi, shikastlanish xavfi ortadi, ishlab
chiqarish
mahsuldorligi
pasayadi.
Almashtirma
lampalar bilan muntazam ishlar uchun faqat birgina
mahalliy yoritilishdan foydalanishga izn beriladi.
Umumiy yoritishdan ish joylari yuqori Yorug’lik
talab qilmaydigan va shuningdek, ishlab chiqarish
sharoitlariga ko‘ra (mexanik tebranishlar) mahalliy
yoritish mumkin bo‘lmagan joylarda me’yoriy
yoritilishning uncha katta bo‘lmagan darajalarida
foydalaniladi.
Mahalliy yoritilishdan foydalanilmagan holda ish
joylarini yuqori yoritish uchun yoritg‘ichlarning
lokalizatsiyali joylashtirgan holatda yoritishni qo‘llash
mumkin. Bunday tizim ko‘proq Yorug’likni ish
joylariga yo‘naltirish va ishlab chiqarish binolarining
katta makonlarini ham tejamli yoritish imkonini
beradi.
Uyg‘unlashma
yoritishdan
ish
joylarida
yoritilishning yuqori darajalarini yoritish zarur
bo‘lganda
foydalaniladi.
Mahalliy
yoritishdan
umumiy yoritish bilan 1 qatorda foydalanilganda,
ishchiga bo‘sh tuzatishda mahalliy yoritg‘ichdan
Yorug’lik oqimini yo‘naltirish imkonini beradi.
Zarurat tug‘ilganda, mahalliy yoritish o‘chiriladi.
Uyg‘unlashma yoritish tizimidan keng qo‘llaniladi.
Vazifasiga ko‘ra, elektr yoritishni ishchi, avariya,
ta’mir, qo‘riqlashga ajratish mumkin. Faqat ishchi va
avariya yoritilish sanitariya me’yorlari bilan
me’yorlanadi.
Ishchi yoritilish ish joylarida maromidagi
yoritilishni yaratish uchun xizmat qiladi.
Eng kam yo‘l qo‘yiladigan sanitariya normalari
ishlab chiqarish binolaridagi ish joylarida yoritilish
ish turi, ishlayotganda farqlash zarur bo‘lgan jismlar
xajmlari va aniqlik darajasiga qarab pastda keltirilgan.
I, II, III razryadli ishlar uchun uyg‘unlashma
yoritilishdan foydalanish kerak.
Yoritilish
me’yorlari quyidagi holatda 1
pog‘onaga ko‘tariladi.
agar ko‘rilayotgan ob’ektdan ko‘zga qadar
bo‘lgan masofa 0.5 m dan ortiq bo‘lsa,Iv, Ig, IIb, IIv,
IIg, III va IV razryadli ishlarda;
agar farqlash ob’ektlari harakatlanayotgan
yuzalarda joylashgan bo‘lib, ularni ajrata bilish qiyin
bo‘lsada Iv, Ig, IIb, IIv, IIg, III va IV razryadli
ishlarda;
agar farqlash ob’ektlari harakatlanayotgan
balandliklarda joylashib, ularni farqlash qiyin bo‘lsa,
Iv, Ig, IIb, IIv, III va IV razryadli ishlarda;
insonlar doimo mavjud bo‘lgan binolarda
tabiiy yoritilish bo‘lmaganida;
IV, V, va VI razryadli ishlar uchun
jarohatlanishning yuqori xavfi bo‘lganda (notsirkulyar
arralardagi ishlar);
O‘smirlarning ishlashi yoki ishlab chiqarish
uchun maxsus mo‘ljallangan binolarda (agar ular
uchun me’yoriy yoritish lyuminessent yoritilishda 300
lk dan kam yoki cho‘g‘lanma lampalarda 150 lk
bo‘lsa);
Yoritilish me’yorlari quyidagi holatlarda 1
pog‘onaga pasayadi:
ishlab chiqarish binolarida, agar insonlar
qisqa muddat bo‘lsa;
doimiy xizmat ko‘rsatish talab qilmaydigan
uskunalar bilan jixozlangan binolarda.
Cho‘g‘lanish lampalar yordamida mahalliy
yoritilayotganda, umumiy – lyuminessent lampalari
bilan esa umumiy yoritilayotganda yoritish 100 lk dan
kam bo‘lmasligi kerak.
Lyuminessent
lampalar
va
chug‘lanma
lampalarni birgalikda qo‘yidagicha qo‘llash mumkin:
lyuminessent lampalar uchun me’yorlar
bo‘yicha 1 umumiy yoritish tizimida;
mahalliy yoritish yoritg‘ichlarida belgilangan
lampalar uchun me’yorlar bo‘yicha uyg‘unlashma
yoritish tizimida.
Dostları ilə paylaş: |