12
Kasbiy faoliyat psixologiyasi fani ham ma‘lum bir psixologik qonuniyatlarni
o‘rganadi va ularni amalda qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqadi.
Psixologik qonuniyat
u yoki bu ruhiy hodisani keltirib chiqaruvchi va
rivojlantiruvchi sabab bilan natijaning ichki bog‘liqligidan iboratdir. Bunday
psixologik qonuniyatlardan biri ma‘lum sharoitda u yoki bu ruhiy hodisaning
takror namoyon bo‘lishidir. Psixologik qonuniyatlarni bilish - muayyan psixik
hodisani tushunish, oldindan ko‘ra olish va ularni qayta tiklash imkonini beradi.
Shuningdek, ichki ishlar idoralari xodimlariga fuqarolarning ruhiy faoliyatlari
umumiy xususiyatlarini chamalab ko‘rishga, fikr yuritish va xulq-atvorlarini
belgilashga, ayniqsa, jinoyatchi shaxsining qilmishlarini ochish ishlarini tashkil
qilishda xatoga yo‘l qo‘ymasliklarida yordam beradi. Har bir xodim shaxsning
individual xususiyatlarini, sof tasodifiy holatlarni keltirib chiqaradigan boshqa
narsalarni hamisha o‘rganib borishi va hisobga olishi shart. Psixologik
qonuniyatlar umumiy va jo`z‘iy bo‘lishi mumkin. Umumiy qonuniyatlar hamma
shaxslarga yoki ko‘pchilikka aloqador bo‘lishi mumkin. Masalan, hamma
shaxslarda sezgilarning intensivligi (tez, jadal) qo‘zg‘atuvchining kuchiga nisbatan
(o‘rtacha kuchiga nisbatan) logarifma mutanosibligida o‘sib boradi.
Juz‘iy qonuniyatlar ba‘zi yoshdagi kasb egalari va ba‘zi toifadagi shaxslarga
xos qonuniyatlardir. Masalan, o‘smirlarda abstrakt fikrlashning tezlik bilan
rivojlanishi hamma shaxslarga emas, faqat o‘smirlarga xos bo‘lgan jo`z‘iy
qonuniyatdir. Psixologik qonuniyatlarni jiddiy o‘ylab tashkil qilingan hamda rejali
ravishda olib boriladigan tekshirishlar orqali aniqlash mumkin. Qanchalik
murakkab bo‘lishidan qat‘iy nazar, ko‘pgina psixologik tekshirishlar mutaxassis
uchun tushunarlidir va ularni muvaffaqiyatli ravishda amalga oshirish mumkin.
Psixologik qonuniyatlar jarayonini ba‘zi asosiy bosqichlarga ham bo‘lish
mumkin.
1.
Dostları ilə paylaş: