13
miqdar az miqdarla AX əlavə edilir.Tarazlıq əldə edildikdən sonra maye
fazanın tərkibi müəyyənləşdirilərək qrafikə köçürülür.Bu proses AX duzunun
yeni nüməsini əlavə etməklə o vaxta qədər təkrar edilir ki,AY ilə birdə AX
duzu da bərk fazaya keçsin.aE əyrisinə də eyni yolla qurmaq
mümkündür.Beləliklə,iki tərəfdən E nöqtəsinə yaxınlaşırlar.
a)
b)
Şəkil 6.İki eyni ionlu duzun müxtəlif həllolma izotermlərinin
diaqramları:a)Rozebomun І üsulu , b) Hibbs-Rozebom
üsulu ilə
Rozebomun birinci üsulu
adlanan üsulla həmin diaqramı təsvir etmək üçün
su bucağını düzbucaqlı şəkildə təsvir etmək tələb olunur.Bu zaman
diaqramın
bütün elementləri Gibbs-Rozebom üsulunda olduğu kimi qalır,lakin onun
ümumi görünüşü dəyişir.(şəkil6).
Düzgün üçbucaq və düzbucaqlı üçbucaq formalı diaqramında müxtəlif
izotermləri ifadə etmək də mümkündür.(şəkil 6 a,6 b)
Skreynemakers üsulu
ilə həllolma izotermlərinin növləri,şəkil 7-də təsvir
edilmişdir.Belə izotermlərin dörd növü məlumdur.
Şəkil 7.İki eyni ionlu duzun
Skreynemakers
üsulu ilə həllolma izoterminin növləri
1.Duzların həllolmasına digər ikinci duz təsir etmir(1-ci əyri)
2.Duzlar bir-birinin həll olmasını artırır(2-ci əyri)
3.Duzlar bir-birinin həll olmasını azaldır.(3-cü əyri)
4.Bir duzun həll olması artır,digər duzun həll olması isə azalır( 4-cü əyri)
14
Şəkil 8.Ümumi ionlu iki duzun Şəkil 9.Ümumi ionlu iki duzun
Yeneke Skreynemakers üsulu ilə həllolma izo- üsulu ilə
həllolma izotermləri
termləri
Skreynemakers üsulunda qatılıq 100q,100 və yya 1000mol suya düşən buvə
ya digər duzun qram və mollarla miqdarı ilə götürülür. AX-AY-H
2
O ibarət sulu
sistemin həllolma izotermi 8-ci şəkildə verilmişdir.Burada koordinat
başlanğıcına su,təmiz duzların tərkibinə isə koordinat oxlarının sonsuzluğu
uyğun gəlir.Diaqramın elementləri şəkil 3-də olduğu kimidir.Koordinat
sisteminin başlanğıcı;yəni 0 nöqtəsi təmiz suyun tərkibinə uyğun gəlir.H
2
O
(0)-AX oxu üzrə AX
1
,H
2
O (0)-AY oxu üzrə isə AY duzlarının verilmiş hər hansı
temperaturda həll olmaları təsvir edilir.Təmiz duzların AX və AY –in tərkibi
nəhayət sonsuzluqda yerləşdiyindən həllolma şüaları paralel xətlərlə ifadə
edilir.(şəkil 8). Burada aE və bE müvafiq olaraq,AX və AY duzlarının doymuş
məhlullarının həllolma əyrisdir(şəkil 9).H
2
ObEa doymamış məhlulların ,AYbE
sahəsi AY ilə ifrat doymuş məhlulların,AxaE isə AX ilə ifrat doymuş
məhlullarının sahəsini təsvir edirlər.Axırıncı iki sahələr arasında AY və AX
komponentləri ilə ifrat doymuş məhlullar yerləşirlər. Skreynemakers üsuluna
ling qaydasının tətbiqi mümkün olmur ki, bu da üsulun çatışmamazlığıdır.
Dostları ilə paylaş: