19
fazalarının sahələri mövcud olur.
Eyni zamanda beş ikinci
kristallaşma sərhəd əyrisi və iki üçlü nonvariant nöqtə mövcuddur.
Bu nöqtələrin mövqelərini araşdırsaq, aşağıdakıları alarıq: Əvvəlki
diaqramdan (şəkil 1) fərqli olaraq CS kəsiyi kvazibinar deyil və üçlü
nonvariant nöqtə P onunla müvazinətdə olan CBS fazalarının əmələ
əgitrdikləri üçbucağın
daxilində deyil, ACS üçbucağınd yerləşir.
Üçlü evtektikada C, A və S bərk fazaları M maye faza ilə M ↔ C +
A + S tənliyi üzrə tarazlıqda olmaqda üçlü ektektik mayenin tərkibi
üç bərk fazanın əmələ gətirdikləri tərkib üçbucağın daxilində
yerləşir.
(E) M ↔ C + A + S
(P) M + B ↔ S + C
1)
C-komponentinin
kristallaşma
sahəsi
2)
A-nın
kristallaşma
sahəsi
3)
S-in kristallaşma
sahəsi
4)
B-nin
kristallaşma
sahəsi
Şəkil 3. İnkonqruent ikili birləşmə əmələ gəldikə üçlü sistemin hal
diaqramı
Nonvariant inkonqruent proses zamanı bəzi fazalar həll olub,
digərləri isə kristallaşırsa, bu tarazlıq peritektik proses adlanır.
Maye fazanın halını müəyyən edən nöqtə
peritektik nöqtə və ya
sadəcə olaraq, peritektika adlanır. Üç bərk faza ilə tarazlıqda olan
məhlulu soyutduqda, bir faza həll olursa
və iki faza bərk hala
keçirsə, ona bikenetik məhlul deyilir. Əgər məhlulda iki faza həll
olub, bir faza isə çökürsə bu halda məhlulu trikenetik adlanır.
20
Bikenetik məhlul ilə istilik mübadiləsi olduqda M + B ↔ S + C
tənliyi üzrə P nöqtəsində nonvariant tarazlıq baş verir.
Şəkil 4. İkiqat yüksəklik nöqtəsi
Qızdırdıqda isə yuxarıdakıların
əksinə V
1
və V
3
həll olacaq, eyni
zamanda V
2
ayrılacaqdır. Beləliklə, M və konqruent fazaları deyil,
inkonqruetn olurlar. Bu fazalar arasında baş verən proses isə
inkonqruentdir.
Dostları ilə paylaş: