Pedagogs international research journal

NATIJALAR VA MUHOKAMA. 
1929-yilda Ernest Lawrence zarrachalarni magnit maydon tomonidan 
boshqariladigan spiral yo’l bo’ylab tezlashtiradigan ancha ixcham s
iklotronni yaratdi. 
(2-rasm)

---

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
105
2-rasm. Ernest Lawrencening zarrachalarni magnit maydon tomonidan 
boshqariladigan spiral yo’l bo’ylab tezlashtiradigan siklotron sxemasi.
 
Uning shogirdlaridan biri M. Stenli Livingston loyihani oʻz zimmasiga oldi va 
vodorod ionlarini (protonlarni) 13000 elektron volt (eV) energiyaga tezlashtiradigan 
qurilma yaratishga muvaffaq bo’ldi. Lourens keyin ikkinchi siklotron qurishga 
kirishdi; tugallangach, u protonlarni 1,200,000 eV ga tezlashtirdi, bu yadroviy 
parchalanish uchun etarli energiya. Dasturni davom ettirish uchun Lourens 1931-yilda 
Berklida radiatsiya laboratoriyasini qurdi va uning direktori etib tayinlandi. (3-rasm). 
3-rasm. E.O. Lourens va uning 27 dyuymli tezlatgichi. Lawrence Berkeley Nat'l Lab. 

---

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
106
Siklotron radioaktiv manbalarga qaraganda ancha yuqori energiyaga ega 
zarrachalarni hosil qilish imkonini berdi va 1950-yillarda boshqa texnologiya paydo 
bo’lgunga qadar u eng kuchli tezlatgich turi bo’lib qoldi
 
1950-yillarga qadar yangi zarralar asosan kosmik nurla
rning tarkibini o’rganish 
orqali kashf etilgan bo’lsa
-da, sinxrotron kabi kuchli tezlatgichlar zarralar fizikasining 
“Oltin davri” ni boshlab berdi. Ushbu yangi darajadagi qurilmalar quyidagi jadvalda 
keltirilgan ko’plab subatomik zarrachalarning kashf eti
lishiga olib keldi.